Czynny podatnik VAT zobowiązany jest do płacenia do urzędu skarbowego zobowiązania zwanego podatkiem należnym, wynikającego z generowanych przychodów. Bezpośrednio z nim związany jest podatek naliczony, który pomniejsza podatek należny. Te dwa pojęcia są ze sobą często mylone, jednak warto się im bliżej przyjrzeć, gdyż ich znajomość może przyczynić się do wprowadzenia korzystnych rozwiązań finansowych w firmie. Podatek należny a naliczony - zobacz, czym się od siebie różnią!
Podatek należny - co to takiego?
VAT należny to wartość podatku wynikająca ze sprzedaży towarów lub usług. Podatek ten „należy się” Skarbowi Państwa. Jego wysokość zależy od ceny netto oraz stawki podatku VAT.
Jeśli masz problem z obliczeniem podatku VAT wypróbuj nasz kalkulator - Kalkulator VAT Brutto / Netto
Zgodnie z zasadą ogólną obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli natomiast przed dostawą miało miejsce otrzymanie zaliczki obejmującej całość zamówienia lub jego część, obowiązek podatkowy powstaje w dniu otrzymania tych środków adekwatnie do otrzymanej kwoty.
Podatek naliczony - co to takiego?
Polskie prawo umożliwia przedsiębiorcom zmniejszenie podatku należnego o podatek naliczony, który obejmuje daninę płaconą przez właściciela firmy z tytułu nabytych towarów i usług związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi m.in.:
wysokość podatku, który przedsiębiorca musiał zapłacić za zakup towarów, materiałów lub usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - podatek musi być potwierdzony fakturą,
suma podatku wynikająca z dokumentu celnego oraz deklaracji importowej - w przypadku importu towaru,
zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabycia produktów rolnych związanych z dostawą opodatkowaną,
kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 lub 7 podatnikiem jest ich nabywca oraz świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca. W tym przypadku naliczony podatek należny można uwzględnić w rejestrze VAT sprzedaży oraz zakupu.
Komu przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT?
Prawo odliczenia podatku VAT nie jest dostępne dla każdego. Przywilej ten przysługuje czynnym podatnikom VAT. Natomiast nie mogą z niego korzystać podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej oraz podmioty zwolnione z podatku VAT.
Ponadto przepis nie dotyczy wszystkich transakcji. Co do zasady podatku nie można odliczyć w przypadku kosztów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ustawodawca wymienia także konkretne zdarzenia, które nie uprawniają do obniżenia podatku należnego - należy do nich m.in. nabycie usług noclegowych oraz gastronomicznych.
Podatek należny a naliczony - termin odliczenia
Termin odliczenia podatku występuje co do zasady w okresie otrzymania faktury. Należy podkreślić znaczenie momentu otrzymania, a nie wystawienia faktury, gdyż pojęcia te są często mylone. Termin odliczenia podatku VAT obowiązuje również przez jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych (w przypadku rozliczeń VAT miesięcznie) lub dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych (w przypadku rozliczeń VAT kwartalnie). Co ważne w przypadku metody kasowej podatek VAT naliczony można odliczyć dopiero po zapłaceniu faktur kosztowych. Jeśli faktura została zapłacona w części, to przysługuje prawo do odliczenia VAT-u tylko od tej opłaconej części.
Przykład 1.
Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem podatku VAT, składający miesięczne pliki JPK_V7M otrzymał fakturę we wrześniu.
W związku z tym prawo do odliczenia podatku VAT z tej faktury przysługuje mu we wrześniu lub w jednym z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych, czyli październiku, listopadzie lub grudniu.
Przykład 2.
Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem podatku VAT, składający kwartalne pliki JPK_V7K otrzymał fakturę we wrześniu.
Prawo do odliczenia podatku VAT z tej faktury przysługuje przedsiębiorcy we wrześniu, czyli w III kwartale lub w IV kwartale bądź też w I kwartale kolejnego roku podatkowego.
Przekroczenie wskazanych terminów powoduje brak możliwości odliczenia podatku w okresie bieżącym, a wartość transakcji księguje się w kwocie netto do księgi przychodów i rozchodów. Istnieje jednakże możliwość zaksięgowania faktury w miesiącu, w którym przysługiwało odliczenie podatku VAT, a następnie dokonanie korekty złożonego wcześniej pliku JPK_V7
Natomiast podatnik rozliczający się na zasadach ryczałtu może postąpić podobnie jak podatnik rozliczający się na zasadach ogólnych: zaksięgować fakturę w miesiącu, w którym przysługiwało odliczenie podatku VAT, a następnie dokonać korekty pliku JPK_V7 lub w ogóle nie księgować danej transakcji.
Podsumowując, zgodnie z ogólną zasadą, prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Zatem przedsiębiorca zobowiązany jest do monitorowania dwóch dat: otrzymania towaru lub uznania usługi za wykonaną oraz daty otrzymania faktury.
