Umowa zlecenia jest umową zawartą pomiędzy dwoma stronami, czyli zleceniodawcą i zleceniobiorcą. Przyjmujący zlecenie poprzez zawarcie umowy zobowiązuje się do wykonania określonej czynności dla dającego zlecenie. Co jednak w przypadku, kiedy już po zawarciu umowy jedna ze stron umiera? Jakie skutki prawne niesie za sobą śmierć zleceniobiorcy lub zleceniodawcy?
Zleceniodawca w przypadku śmierci zleceniobiorcy powinien wykonać szereg czynności, aby odpowiednio rozliczyć się zarówno z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, jak i urzędem skarbowym. Pozostaje również kwestia wynagrodzenia, które wypracował zmarły zleceniobiorca, które to wg artykułu 922 kc jako prawo majątkowe staje się spadkiem, co z kolei rodzi konsekwencje ubezpieczeniowe i podatkowe.
W przypadku śmierci zleceniodawcy zleceniobiorca powinien, jeśli umowa nie stanowiła inaczej, nadal wykonywać zlecenie, do którego się zobowiązał.
Śmierć zleceniobiorcy lub zleceniodawcy a rozliczenie z ZUS-em
W przypadku śmierci zleceniobiorcy co do zasady umowa zlecenia wygasa, chyba że zapisy w umowie stanowią inaczej. Wygaśnięcie umowy wiąże się przede wszystkim z ustaniem tytułu do ubezpieczeń, tak więc zleceniodawca ma obowiązek wyrejestrowania zleceniobiorcy z ZUS-u na formularzu ZWUA z kodem 500 - zgon osoby ubezpieczonej. Bardzo ważną kwestią jest to, że od wynagrodzenia zmarłego zleceniobiorcy nie odlicza się składek na ubezpieczenie społeczne do ZUS-u, a tym samym wypłata nie będzie uwzględniona w dokumentach rozliczeniowych.
Przykład 1.
Zleceniobiorca zgłoszony tylko do ubezpieczenia zdrowotnego umiera - wykazujemy go na raporcie RZA z podstawą zerową, chyba że w tym samym miesiącu, za który składamy raport, zleceniobiorca otrzymał jakąś wypłatę, a tym samym osiągnął przychód przed swoją śmiercią.
Rozliczenie z urzędem skarbowym
Wynagrodzenie, które wypracował zmarły zleceniobiorca, staje się w myśl przepisów Kodeksu cywilnego spadkiem. Jako nabyte przez spadkobiercę prawo majątkowe podlega on opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zleceniodawca po odpowiedniej weryfikacji dokumentów wypłaca więc spadek w kwocie brutto i nie odprowadza on zaliczki na podatek. Podatek od wypłaconej kwoty powinien uiścić spadkobierca.
| Ważne! Spadkobierca, aby uzyskać wynagrodzenie po zmarłym zleceniobiorcy, musi przedstawić zleceniodawcy prawomocny wyrok o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, co stanowi art. 1027 Kodeksu cywilnego. |
Zleceniodawca ma natomiast obowiązek wystawienia zmarłemu zleceniobiorcy informacji PIT-11. Wykazuje tam jednak tylko pobrane zaliczki za okres wykonywania zlecenia przed śmiercią. Nie ujmuje wynagrodzenia, które weszło do spadku. Tak przygotowaną deklarację przekazuje do urzędu skarbowego, natomiast drugi egzemplarz powinien pozostać u zleceniodawcy. W sytuacji, kiedy po deklarację PIT-11 zgłosi się małżonek/małżonka zmarłego, zleceniobiorca powinien ją wydać. Istnieje bowiem możliwość rozliczenia się wspólnego ze zmarłym małżonkiem czy zmarłą małżonką.
| Uwaga! Śmierć jednego z małżonków nie pozbawia możliwości rocznego wspólnego rozliczenia się, żyjący małżonek zachowuje do tego prawo. |
W przypadku śmierci zleceniodawcy inaczej niż w przypadku śmierci zleceniobiorcy umowa nie wygasa. Tak więc jeśli nie istniały inne zapisy w umowie, zleceniobiorca powinien nadal kontynuować wykonywanie czynności, do których się zobowiązał. Prawa i obowiązki zleceniodawcy przechodzą tym samym na jego spadkobiercę bądź też na jego przedstawiciela ustawowego.
