Przedmiotem naszych rozważań będzie zbadanie możliwości zastosowania ulgi rehabilitacyjnej w przypadku wydatków poniesionych na remont mieszkania. Zastanowimy się, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby możliwa była ulga rehabilitacyjna na remont mieszkania.
Ulga rehabilitacyjna na remont mieszkania w zeznaniu rocznym
Ulga rehabilitacyjna polega na odliczeniu od podstawy obliczenia podatku kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.
Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ustawy PIT. Przepis ten stanowi, że wydatkami, które uprawniają do skorzystania z przedmiotowej ulgi, są m.in. te poniesione na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
W myśl art. 26 ust. 7d ww. ustawy warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
- orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w odrębnych przepisach lub
- decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, lub
- orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
Stosownie do treści art. 26 ust. 7 pkt 4 ww. ustawy wysokość wydatków na cele określone w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7c, ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty – w przypadkach innych niż wymienione w pkt 1–3.
Odliczeniu od dochodu podlegają co do zasady wydatki poniesione od daty uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że niepełnosprawność datowana jest wcześniej niż data wydania orzeczenia. W takiej sytuacji podatnik może odliczyć wydatki poniesione po dniu wskazanym w orzeczeniu jako data ustalenia niepełnosprawności.
Adaptacja i wyposażenie nieruchomości na potrzeby niepełnosprawności
Katalog wydatków uzasadniających odliczenie ma charakter zamknięty. Ponadto należy pamiętać, że wszelkie przepisy stanowiące o preferencjach podatkowych należy interpretować w sposób ścisły. Ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania, w związku z czym niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca.
Rozpatrując, czy wydatki na remont mieszczą się w pojęciu adaptacji i wyposażenia mieszkań lub budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, należy ustalić znaczenie użytych w przepisie pojęć „adaptacja” i „wyposażenie”.
Opierając się na wykładni językowej, można wskazać, że adaptacją mieszkania lub budynku mieszkalnego jest zatem przeróbka mająca mu nadać inny charakter, przystosować do innego użytku, natomiast wyposażenie mieszkania oraz budynku mieszkalnego to przydanie mu rzeczowych elementów zwiększających jego walory użytkowe.
Zatem adaptacja i wyposażenie lokalu (budynku) mieszkalnego muszą ułatwiać osobie niepełnosprawnej egzystowanie w tym lokalu (budynku), biorąc pod uwagę rodzaj niepełnosprawności. Stąd też w przypadku każdego niepełnosprawnego wydatki na adaptację i wyposażenie lokalu (budynku) mieszkalnego mogą być inne, gdyż powinny odzwierciedlać potrzeby wynikające z niepełnosprawności.
Przez adaptację i wyposażenie należy rozumieć takie przystosowanie mieszkania (budynku), które umożliwia lub ułatwia życie w nim osobie niepełnosprawnej. Jednocześnie adaptacja nie musi być tożsama z ulepszeniem czy też przekształceniem. Kluczowym czynnikiem będzie w tym przypadku ułatwienie funkcjonowania osobie niepełnosprawnej w życiu codziennym.
WSA w Olsztynie w wyroku z 19 listopada 2015 roku (I SA/Ol 632/15) wskazał, że warunkiem jest, by adaptacja odpowiadała potrzebom wynikającym z niepełnosprawności, ale zarówno sprzęt, jak i urządzenia muszą spełniać wymóg ułatwienia niepełnosprawnemu wykonywania czynności utrudnionych ze względu na jego niepełnosprawność. Chodzi więc o tego rodzaju urządzenia, by ułatwiały osobie niepełnosprawnej wykonywanie czynności życiowych, których bez tego sprzętu lub urządzenia nie mogłaby samodzielnie wykonać, bądź których wykonanie wiązałoby się z dużym utrudnieniem.
Warto także zwrócić uwagę na tezy wynikające z wyroku WSA w Łodzi z 23 listopada 2011 roku (I SA/Łd 1022/11). W uzasadnieniu czytamy, że ustawodawca nie wykluczył sytuacji, gdy z udogodnień będących rezultatem adaptacji (wyposażenia) lokalu (budynku) mogą, prócz osoby niepełnosprawnej, korzystać także inni domownicy. Rozwiązanie przeciwne byłoby zresztą skrajnie nieracjonalne, skoro bezspornie niezbędne niepełnosprawnym ułatwienia, jakimi są np. podjazdy dla wózków czy dodatkowe uchwyty, poręcze – co oczywiste – mogą i w praktyce są wykorzystywane także przez osoby pełnosprawne.
Powyższe prowadzi do wniosku, że warunkiem zastosowania ulgi nie jest wykorzystywanie adaptacji wyłącznie przez osoby niepełnosprawne. Organy podatkowe nie mogą zatem kwestionować prawa do ulgi, jeżeli z urządzeń korzystają również inne osoby.
Opierając się na dotychczasowym orzecznictwie, można wskazać, że za wydatki na adaptację nieruchomości można uznać np. likwidację barier architektonicznych, budowę podjazdów dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, „poszerzenie drzwi”, likwidację progów, założenie okien zamykanych z niskiego poziomu, położenie terakoty antypoślizgowej, likwidację wanny i zainstalowanie brodzika z panelem prysznicowym i siedziskiem dla osób niepełnosprawnych ruchowo, także montaż wszelkiego rodzajów uchwytów, specjalnych baterii dla osób z niepełnosprawnymi dłońmi, montaż drzwi przesuwnych.
Czy remont mieszkania jest adaptacją?
Dyrektor KIS w interpretacji z 3 stycznia 2022 roku (nr 0113-KDIPT2-2.4011.939.2021.2.SR) analizował przypadek, w którym podatnik planował ponieść wydatki na remont mieszkania i w tym zakresie planowane były wydatki m.in. na zakup materiałów budowlanych, takich jak płytki, kleje, farby, fugi itp.
Organ uznał, że jeżeli przeprowadzony remont kuchni oraz łazienki spowoduje lepszą funkcjonalność mieszkania i ograniczy bariery, które przeszkadzają i utrudniają codzienną egzystencję, to podatnik ma prawo do ulgi rehabilitacyjnej w tym zakresie.
Dyrektor KIS wprost wskazał, że wydatki poniesione na remont lokalu mieszkalnego (tj. łazienki i kuchni) i jego wyposażenia należące do indywidualnych potrzeb podatnika, stanowią wydatki na przystosowanie mieszkania odpowiadające potrzebom wynikającym z niepełnosprawności i dają prawo do ulgi rehabilitacyjnej.
Podsumowując, należy wskazać, że chociaż ustawa PIT wprost nie wskazuje, czy wydatki na remont mieszczą się w zakresie przedmiotowym ulgi rehabilitacyjnej, to jednak możliwe jest zastosowanie odliczenia, jeśli remont prowadzi do adaptacji mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
