12 maja 2023 roku weszły w życie nowe przepisy wprowadzone ustawą o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych. Ustawa nowelizuje 16 aktów prawnych. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej na temat tego jakie zmiany w postępowaniu administracyjnym zostały przewidziane w nowych przepisach.
Zmiany w postępowaniu administracyjnym
Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kpa lub ustawach szczególnych.
Po nowelizacji decyzja wydana w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, jest ostateczna. Jeżeli zatem dana strona otrzymała decyzję zgodną ze swoim żądaniem, nie będzie już musiała oczekiwać na upływ okresu na wniesienie odwołania lub wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, aby decyzja stała się dla niej ostateczna.
Przykład 1.
Czy w związku z tym, że decyzja stała się ostateczna, nie ma już możliwości, aby ją zaskarżyć? Nie, nadal jest możliwość zaskarżenia decyzji do sądu administracyjnego.
Kolejną zmianą, jaką wprowadziła nowelizacja, jest uprawnienie strony, aby przed upływem terminu do wniesienia odwołania strona mogła zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję.
Zmiany zostały wprowadzone także w ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z tą ustawą organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania. Skargę wniesioną za pośrednictwem konsula oraz skargę na decyzję wydaną przez ministra właściwego do spraw zagranicznych w zakresie spraw uregulowanych w Ustawie z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach minister właściwy do spraw zagranicznych przekazuje sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 60 dni od dnia jej otrzymania odpowiednio przez ministra właściwego do spraw zagranicznych albo konsula.
Po nowelizacji w powyższym terminie, przed przekazaniem akt sądowi, organ będzie także obowiązkowo sporządzał uzasadnienie zaskarżonej decyzji, jeżeli odstąpił od jej uzasadnienia z powodu uwzględnienia w całości żądania strony.
Prawo przedsiębiorców – definicja działalności gospodarczej
Zgodnie z nowelizacją nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której:
przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w Ustawie z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, oraz
która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców
Nowelizacja przyznała nowe uprawnienie Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorców. Oprócz dotychczasowych uprawnień rzecznik będzie mógł także brać udział w postępowaniu w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, o których mowa w części pierwszej w księdze pierwszej w tytule VII w dziale III Ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego, jeżeli stroną jest przedsiębiorca, który wyraził zgodę na piśmie na udział Rzecznika, oraz jeżeli Rzecznik brał udział w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym to postępowanie sądowe – na prawach przysługujących prokuratorowi.
Monitor Sądowy i Gospodarczy
Po nowelizacji opłata za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia lub obwieszczenia nie może być wyższa niż 20% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Poszerzeniu uległ także katalog podmiotów zapewniających możliwość bezpłatnego przeglądania Monitora Sądowego i Gospodarczego. Po nowelizacji będą to:
- prezesi sądów rejonowych,
- organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego.
Zmiany w kpc
Zgodnie z kpc organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych mogą, za zgodą osoby fizycznej wyrażoną na piśmie, wytaczać powództwa na jej rzecz w sprawach o alimenty, ochronę środowiska, ochronę konsumentów, ochronę praw własności przemysłowej i ochronę równości oraz niedyskryminacji przez bezpodstawne bezpośrednie lub pośrednie zróżnicowanie praw i obowiązków obywateli.
W tych sprawach organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych mogą, za zgodą osoby fizycznej wyrażoną na piśmie, przystąpić do niej w toczącym się postępowaniu.
Zmiany dotknęły także postępowania cywilnego, którego przedmiotem jest uznanie za zmarłego. Po nowelizacji ogłoszenie o wszczęciu takiego postępowania zamieszcza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz podaje publicznie do wiadomości w miejscu ostatniego zamieszkania zaginionego, w sposób w tym miejscu przyjęty. Sąd może dodatkowo zarządzić podanie ogłoszenia publicznie do wiadomości w inny sposób, jaki uzna za odpowiedni.
Powyższa zmiana jest wyrazem założenia, że Monitor Sądowy i Gospodarczy powinien być podstawowym miejscem dokonywania obowiązkowych publikacji.
Analogiczna zmiana dotyczy także postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Tutaj również stosowne ogłoszenie zamieszcza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz podaje publicznie do wiadomości w ostatnim miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy w sposób w tym miejscu przyjęty.
Podobnie jest w przypadku postępowania depozytowego – sąd zarządza zamieszczenie ogłoszenia o zezwoleniu na złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego na stronie internetowej sądu oraz tablicy ogłoszeń w budynku sądu, a także na tablicach ogłoszeń i stronach internetowych urzędów obsługujących organy wykonawcze gminy i powiatu ostatniego miejsca zamieszkania tego wierzyciela, o ile jest ono znane. Jeżeli wartość przedmiotu świadczenia składanego do depozytu sądowego przekracza 5000 zł, sąd zarządza zamieszczenie ogłoszenia również w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Zmiany dotknęły także postępowań dotyczących nieruchomości. Zgodnie z nowelizacją do wniosków dotyczących nieruchomości, dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów.
Do wniosków wszczynających postępowanie nieprocesowe nie ma już potrzeby dołączać odpisu księgi wieczystej nieruchomości, której postępowanie dotyczy. Wynika to z faktu, że obecnie księgi wieczyste są prowadzone w sposób elektroniczny, a zatem sąd ma do nich stały dostęp. Jeżeli nie prowadzi się takiej księgi dla danej nieruchomości, trzeba będzie przedłożyć zaświadczenie, o którym mowa wyżej.
Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz Kodeks wykroczeń
Zgodnie z nowelizacją właściciele nieruchomości zabudowanych lub inne podmioty uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, które takimi nieruchomościami władają, mają obowiązek umieszczenia w widocznym miejscu – na ścianie frontowej budynku albo ogrodzeniu – tabliczki z numerem porządkowym w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o ustaleniu tego numeru.
Zniknął natomiast z ustawy obowiązek właścicieli zamieszczania nazwy ulicy lub placu oraz nazwy miejscowości na tabliczkach z numerem. Rada gminy, w drodze uchwały, może jednak wprowadzić obowiązek umieszczania na tabliczce nazwy miejscowości lub nazwy dzielnicy, osiedla, zespołu urbanistycznego, a także nazwy ulicy lub placu.
Po nowelizacji nie będzie ponadto karany ten, kto nie dopełni obowiązku oświetlenia tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości. Wynika to z faktu, że przepisy nie nakładają już takiego obowiązku na właścicieli nieruchomości.
Ułatwienia przy sprzedaży nieruchomości będącej lasem
Zgodnie z ustawą o lasach w przypadku sprzedaży przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, niestanowiącego własności Skarbu Państwa gruntu będącego lasem w rozumieniu ustawy o lasach, objętego uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją starosty wydaną na podstawie inwentaryzacji stanu lasów Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Lasy Państwowe, przysługuje z mocy prawa prawo pierwokupu tego gruntu co do zadań z zakresu gospodarki leśnej realizowanych na tym gruncie.
Notariusz sporządzający umowę sprzedaży poucza sprzedającego o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zamieszcza o tym wzmiankę w akcie notarialnym.
