Przedsiębiorca rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów lub rozliczający się w oparciu o ryczałt ewidencjonowany, zobowiązany jest sporządzić i ująć w ewidencji spis z natury. Co obejmuje spis z natury i kiedy jest sporządzany? Komu opłaca się comiesięczny spis z natury? Odpowiedź w artykule!
Co obejmuje spis z natury i kiedy jest sporządzany?
Każdy przedsiębiorca rozliczający się na podstawie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów zobowiązany jest do sporządzania i wpisania do księgi spisu z natury:
- na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego;
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego;
- w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym;
- w przypadku zmiany wspólnika lub zmiany proporcji udziałów wspólników;
- w razie likwidacji działalności.
Obowiązek sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia roku podatkowego nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego. W tym przypadku zamiast spisu z natury na dzień 1 stycznia roku podatkowego do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.
Podstawę prawną stanowi art. 24 Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Sporządzenie spisu z natury może zarządzić również naczelnik urzędu skarbowego. Każdy podatnik stosujący KPiR ma również prawo samodzielnie decydować o remanencie w swojej firmie. Niektórzy przedsiębiorcy sporządzają spis z natury na koniec każdego miesiąca - tzw. comiesięczny spis z natury. Trzeba pamiętać, że osoby prowadzące działalność gospodarczą wykonujące spis z natury za okresy miesięczne powinny w każdym miesiącu uwzględniać go w księdze.
W jaki sposób sporządzić i wprowadzić do KPiR spis z natury?
Spis z natury obejmuje następujące składniki:
- towary handlowe,
- materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
- półwyroby,
- produkcję w toku,
- wyroby gotowe,
- braki i odpady.
- imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
- datę sporządzenia spisu,
- numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
- szczegółowe określenie towaru i innych składników,
- jednostkę miary,
- ilość stwierdzoną w czasie spisu,
- cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- łączną wartość spisu z natury,
- klauzulę Spis zakończono na pozycji...,
- podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).
Dodatkowo w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określone zostały pewne wyjątki dotyczące zasad sporządzania spisu z natury, m.in. dla księgarń i antykwariatów oraz kantorów.
- według poszczególnych rodzajów jego składników;
- w jednej pozycji stanowiącej sumę poszczególnych rodzajów składników. W dokumentacji powinno być przechowywane wówczas szczegółowe zestawienie, na podstawie którego określono łączną wartość spisu.
Jaki wpływ na podatek dochodowy ma comiesięczny spis z natury?
Celem spisu z natury jest ustalenie odpowiedniej podstawy do opodatkowania. Według art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u osób rozliczających się na podstawie KPiR, dochodem jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania,
- powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego – jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego;
- pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego – w przypadku gdy wartość remanentu początkowego jest wyższa od wartości remanentu końcowego.
Nadwyżka wartości remanentu na koniec roku w stosunku do wartości remanentu na początek roku podwyższa wartość dochodu do opodatkowania. Analogicznie wyższa wartość remanentu na początek roku od wartości remanentu na koniec roku implikuje niższy podatek do zapłaty.
Ustalenie podstawy do opodatkowania z uwzględnieniem spisu z natury w praktyce oznacza, że podatek dochodowy wyliczany jest bez uwzględniania kosztów wynikających z zakupu towarów i materiałów, które mamy jeszcze na stanie. Na koniec każdego roku podatkowego wszyscy przedsiębiorcy mają obowiązek sporządzenia spisu z natury, jednak część osób prowadzących działalność dobrowolnie wykonuje i wprowadza do księgi comiesięczny spis z natury. Konsekwencją takiego postępowania jest ustalenie dochodu, stanowiącego podstawę obliczenia zaliczek na podatek dochodowy z uwzględnieniem różnic remanentowych. Dzięki temu przedsiębiorcy opłacają realne zaliczki na podatek dochodowy, nie biorąc pod uwagę kosztów na zakup towarów handlowych i materiałów, które nie zostały jeszcze sprzedane. W razie gdy na koniec roku na stanie pozostaje sporo towarów i materiałów, osoby wykonujące comiesięczny spisy z natury nie są zobligowane do dużej dopłaty podatku, wynikającej z różnicy pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego. Ta różnica jest na bieżąco uwzględniana w zaliczkach na podatek dochodowy na podstawie comiesięcznych remanentów.
Taki sposób rozliczenia stosowany jest najczęściej wśród przedsiębiorców zajmujących się sprzedażą nieruchomości. W przeciwnym wypadku, ze względu na bardzo wysokie koszty zakupu każdego mieszkania, w przypadku, gdy na koniec roku w spisie z natury wykazywane są niesprzedane budynki (bez bieżącego uwzględniania ich w comiesięcznych remanentach, a tym samym zaliczkach na podatek dochodowy), przedsiębiorcy handlujący nieruchomościami po złożeniu zeznania rocznego PIT, zobligowani są do wysokich dopłat podatku. Ponadto comiesięczny spis z natury może okazać się korzystnym rozwiązaniem także dla osób spodziewających się dużej nadwyżki towarów i materiałów w magazynie na koniec roku.
Spis z natury w systemie wfirma.pl
Użytkownicy systemu wfirma.pl sporządzony poza systemem spis z natury, aby ujął się w KPIR powinni wprowadzić go w zakładce EWIDENCJE » REMANENTY » DODAJ REMANENT:
Użytkownicy będą mieli do wyboru remanent początkowy, końcowy i likwidacyjny. Szczegółowe informacje na temat remanentów objaśnia artykuł: Remanenty - jak je wprowadzić w systemie?
