Mimo że prace nad wprowadzeniem nowego rodzaju spółki – prostej spółki akcyjnej do Kodeksu spółek handlowych trwały już od dłuższego czasu, to wejście w życie tych regulacji było wciąż przesuwane. Jednak 1 lipca 2021 roku weszły w życie przepisy nowelizujące ksh, które wprowadziły nowy typ spółki kapitałowej, czyli prostą spółkę akcyjną. Spółka ta ma osobowość prawną, musi też prowadzić księgi rachunkowe. Charakteryzuje ją występowanie kapitału akcyjnego, który pełni zarazem funkcję kapitału zapasowego. W artykule przedstawiamy, jakie są korzyści założenia prostej spółki akcyjnej?
Założenia prostej spółki akcyjnej
Wprowadzone rozwiązanie stanowi odpowiedź na potrzeby innowacyjnych przedsięwzięć. W uzasadnieniu rządowego projektu wprowadzającego prostą spółkę akcyjną do polskiego porządku prawnego powoływano się na to, że w dzisiejszych czasach coraz częstszym i coraz ważniejszym elementem gospodarki są wszelkiego rodzaju przedsięwzięcia oparte na nowoczesnych technologiach. Dlatego też kapitał ludzki ma jeszcze bardziej niż dotychczas doniosłe znaczenie we współczesnym obrocie gospodarczym. Prosta spółka w pierwotnym założeniu miała wyjść naprzeciw wszelkim nowatorskim rozwiązaniom.
Prostą spółkę akcyjną cechuje to, że stanowi ona niejako połączenie elementów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z elementami spółki akcyjnej.
Cechy prostej spółki akcyjnej
Umowa prostej spółki akcyjnej jest dokumentem, na podstawie którego spółka funkcjonuje w obrocie gospodarczym.
firmę i siedzibę spółki;
przedmiot działalności spółki;
liczbę, serie i numery akcji, związane z nimi uprzywilejowanie, akcjonariuszy obejmujących poszczególne akcje oraz cenę emisyjną akcji;
gdy akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne – przedmiot tych wkładów, serie i numery akcji obejmowanych za wkłady niepieniężne oraz akcjonariuszy, którzy obejmują te akcje, a jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest świadczenie pracy lub usług przez akcjonariusza, także rodzaj i czas świadczenia pracy lub usług;
organy spółki, w tym liczbę członków zarządu i rady nadzorczej, jeżeli została ustanowiona, albo co najmniej minimalną i maksymalną liczbę członków tych organów;
czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Forma umowy
Umowa prostej spółki akcyjnej może zostać zawarta przez internet na specjalnie do tego przygotowanym portalu, który prowadzi Ministerstwo Sprawiedliwości. Zawarcie jej w ten sposób polega na wypełnieniu dostępnego w portalu wzorca umowy i podpisaniu go przez wszystkich założycieli podpisem kwalifikowanym lub profilem zaufanym.
Należy pamiętać, że wzór umowy udostępniony w systemie prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości nie podlega modyfikacji, a założyciele mogą jedynie wybierać warianty spośród dostępnych opcji.
Umowa prostej spółki akcyjnej może zostać zawarta również u notariusza, który sporządzi umowę zgodnie z zasadami regulującymi prostą spółkę akcyjną zawartymi w ksh. Ta forma umowy sprawdzi się w przypadku tych przedsięwzięć, których założyciele chcą skorzystać z niestandardowych rozwiązań, których nie przewiduje wzór dostępny w portalu prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Rejestracja prostej spółki akcyjnej
Prosta spółka akcyjna wymaga rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Opłata za rejestrację w wypadku zawarcia umowy za pomocą wzorca w systemie prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości wynosi 250 zł, a rejestracja spółki, której umowę sporządził notariusz, wynosi 500 zł. Dodatkowo w każdym przypadku konieczna będzie opłata w wysokości 100 zł za ogłoszenie pierwszego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Wkład w postaci świadczenia pracy w prostej spółce akcyjnej
Regulując prostą spółkę akcyjną, ustawodawca dopuścił możliwość wnoszenia do niej wkładów w postaci świadczenia pracy lub usług, a także wszelkich innych trudnych do wyceny wkładów. To wyróżnia prostą spółkę akcyjną wśród spółek kapitałowych, w których wykluczone zostało wniesienie prawa niezbywalnego bądź świadczenia pracy lub usług jako wkładu. Osoby nabywające akcje w zamian za wkład niepieniężny w postaci świadczenia pracy lub usług uzyskują takie same uprawnienia do zysku jak inwestorzy wnoszący wkład pieniężny. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z regulacjami zawartymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, akcjonariusz, który wnosi do prostej spółki akcyjnej wkład mający postać pracy bądź świadczenia usług na rzecz prostej spółki akcyjnej uznawany jest za przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Z punktu widzenia prawa podatkowego należy wskazać, że wkład niepieniężny wspólnika, czyli akcjonariusza świadczącego pracę lub usługi dla prostej spółki akcyjnej, nie jest opodatkowany z uwagi na to, że zgodnie z art. 17 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podlega wyłącznie wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci rzeczy oraz praw majątkowych.
Korzyści założenia prostej spółki akcyjnej
Cechami prostej spółki akcyjnej, które odróżniają ją od innych spółek kapitałowych, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej, są:
Brak wartości nominalnej akcji spółki, ponieważ zamiast ceny nominalnej w umowie prostej spółki akcyjnej podaje się cenę emisyjną akcji;
Brak kapitału zakładowego – w prostej spółce akcyjnej tworzony jest kapitał akcyjny, którego minimalna wysokość wynosi 1 zł;
Wysokość kapitału akcyjnego nie jest wpisywana do umowy spółki;
Niska wysokość minimalnego kapitału akcyjnego – 1 zł;
Akcje prostej spółki akcyjnej nie mogą być dopuszczane ani wprowadzane do obrotu zorganizowanego w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi;
Na kapitał akcyjny prostej spółki akcyjnej zaliczane są jedynie określone wkłady – wkłady inne niż prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług;
Możliwość ustanowienia w prostej spółce akcyjnej zamiast zarządu i rady nadzorczej rady dyrektorów pełniącej jednocześnie kompetencje zarządcze oraz nadzorcze;
W prostej spółce akcyjnej zamiast przeprowadzania postępowania likwidacyjnego majątek tej spółki może zostać przejęty przez akcjonariusza określanego mianem akcjonariusza przejmującego, z jednoczesnym obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy;
W prostej spółce akcyjnej wkładem niepieniężnym na pokrycie akcji może być wszelki wkład mający wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług.
Zarządzanie prostą spółką akcyjną
Prosta spółka akcyjna daje nowe możliwości, jeśli chodzi o wybór sposobu jej zarządzania, co może mieć wpływ na decyzję o tym, że warto rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w tej formie.
Pod kątem decyzyjnym najważniejszym organem prostej spółki akcyjnej jest walne zgromadzenie składające się z jej akcjonariuszy, czyli właścicieli. Walne zgromadzenie akcjonariuszy decyduje o wyborze formy zarządzania obowiązującej w spółce. Zgromadzenie może wybrać tradycyjny model zarządzania występujący w innych spółkach, który opiera się na tym, że zarząd prowadzi sprawy spółki, a rada nadzorcza sprawuje nadzór nad jej działalnością. Dopuszczono jednak do wyboru przez walne zgromadzenie akcjonariuszy nowego modelu, opierającego się na założeniu, że centralnym organem spółki jest rada dyrektorów, która stanowi połączenie cech zarządu i rady nadzorczej. W praktyce wygląda to w ten sposób, że rada dyrektorów prowadzi bieżące sprawy spółki oraz nadzór nad działalnością spółki. Przy czym członkowie rady dyrektorów mogą podzielić swoje kompetencje w ten sposób, że część z nich odpowiadać będzie za prowadzenie bieżących spraw spółki, a część za nadzór nad działalnością spółki.
Do zarządu lub rady dyrektorów będą mogli wejść zarówno akcjonariusze podpisujący umowę spółki, jak i osoby spoza tego grona, wskazane przez akcjonariuszy.
Dla kogo prosta spółka akcyjna?
Dzięki uproszczonym formalnościom w zakresie rejestracji, strukturze kapitałowej oraz organów spółki prosta spółka akcyjna sprawdzi się jako forma organizacyjno-prawna prowadzenia działalności gospodarczej dla wszystkich tych, którzy realizują przedsięwzięcia oparte na wiedzy i jej doskonaleniu. Nie oznacza to jednak, że inni inwestorzy nie mogą skorzystać z tej formy. Prosta spółka akcyjna jest dostępna dla wszystkich osób, które zdecydują się na rozpoczęcie działalności. Wyjątki w tym zakresie przewidywać mogą przepisy ustaw szczególnych, np. adwokaci i radcowie prawni nie mogą prowadzić swoich działalności w formie tej spółki.
Wadami prostej spółki akcyjnej są:
uproszczenia w zakresie organów spółki, zniesienie ograniczeń co do wysokości minimalnego kapitału zakładowego czy wprowadzenie możliwości podejmowania uchwał przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej mogą wydać się bardziej ryzykowne dla inwestorów;
brak możliwości notowania tej spółki na giełdzie;
odpowiedzialność członków organów na tych samych zasadach, co odpowiedzialność w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jako zalety prostej spółki akcyjnej należy wskazać:
minimalny kapitał zakładowy w wysokości 1 zł,
możliwość wnoszenia wkładów w ciągu 3 lat od rejestracji spółki,
możliwość wnoszenia wkładów w formie pracy lub usług na rzecz spółki,
możliwość rozwiązania spółki bez likwidacji.
Rozwiązanie prostej spółki akcyjnej bez jej likwidacji
Możliwość rozwiązania prostej spółki akcyjnej bez jej likwidacji jest nowym rozwiązaniem.
Pozwala ono na przeniesienie całego majątku spółki na jednego z akcjonariuszy, a na tym z nich, który przejmuje majątek spółki, spoczywa m.in. obowiązek zaspokojenia roszczeń pozostałych akcjonariuszy i wierzycieli spółki. Uchwałę o rozwiązaniu prostej spółki bez likwidacji podjąć musi walne zgromadzenie akcjonariuszy. Do podjęcia uchwały o rozwiązaniu tej spółki bez likwidacji wymagana jest większość ¾ głosów.
Ostateczną decyzję o dopuszczalności takiego przejęcia majątku przez jednego z akcjonariuszy podejmuje sąd rejestrowy.
Prosta spółka akcyjna funkcjonuje w obrocie gospodarczym zbyt krótko, aby móc ocenić, czy rozwiązanie to jest warte rozważenia w przypadku innych inwestycji niż startupy.
