Od 1 listopada 2019 r. weszła w życie ustawa wprowadzająca obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności (MPP). Dotyczy to transakcji takich jak dostawy towarów, a także świadczenia usług między przedsiębiorcami, wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług. Dodatkowo wartość transakcji musi przekraczać 15 000 zł brutto. MPP, czyli split payment polega na rozdzieleniu przy dokonywaniu płatności kwoty netto i podatku VAT poprzez specjalny komunikat przelewu.
Czym właściwie jest split payment?
Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności powoduje, że na rachunek rozliczeniowy sprzedającego trafia jedynie kwota netto należności. Wartość podatku VAT jest przelewana na specjalny rachunek VAT. Rachunek ten jest tworzony przez bank automatycznie w przypadku kont zakładanych w związku z prowadzoną działalnością.
Obowiązkowy split payment zastąpił tzw. odwrotne obciążenie towarami i usługami wrażliwymi w obrocie krajowym. W przypadkach, w których przed 1 listopada 2019 r. na fakturze musiała widnieć adnotacja „odwrotne obciążenie”, teraz będzie musiał pojawić się zwrot „mechanizm podzielonej płatności”.
Dobrowolny a obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności
Poza obowiązkowym split payment, MPP można stosować dobrowolnie. Stosowanie split payment ma wiele korzyści, takich jak m.in. domniemanie dochowania należytej staranności czy brak karnych odsetek za zwłokę. Nie należy jednak stosować mechanizmu podzielonej płatności w przypadku, gdy dostawca w umowie zastrzeże, że nie chce go stosować (chyba że transakcja podlega obowiązkowemu MPP).
Są jednak sytuacje, gdy podatnik VAT musi użyć MPP. Dzieje się tak w przypadku transakcji przekraczających 15 000 zł (wartość brutto całej faktury), dotyczących towarów lub usług „wrażliwych”, tj. tych wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT. Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności pojawia się również wtedy, gdy towar lub usługa „wrażliwa” na kwotę brutto powyżej 15 000 zł stanowi tylko jedną pozycję na fakturze. Wówczas istnieje możliwość opłacenia jedynie tego towaru lub usługi poprzez split payment, a reszty – albo poprzez MPP, albo w całości bezpośrednio na rachunek sprzedawcy.
Wyjątkowymi sytuacjami, w których nie musi być stosowany split payment, są potrącenia, o których mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego, a także transakcje realizowane na podstawie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, w momencie, gdy sprzedawcą na dzień dokonania dostawy był podmiot prywatny.
Opłacanie faktur przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności
Należy pamiętać, że split payment można stosować tylko w przypadku transakcji między rachunkami rozliczeniowymi (które znajdują się na tzw. białej liście, czyli w wykazie podatników VAT). Bardzo ważne jest również to, by zwrócić uwagę, czy konto, na które zamierzamy przelać pieniądze, jest numerem rachunku firmowego. W przypadku, gdy operacja w MPP zostanie zlecona na rachunek osobisty, nawet jeśli znajdował się on na fakturze, to transakcja nie dojdzie do skutku, a pieniądze wrócą na rachunek firmowy kupującego.
Dzieje się tak dlatego, że jedynie rachunki firmowe mogą posiadać rachunki VAT. Za ich utworzenie odpowiedzialny jest bank lub SKOK. Przedsiębiorca nie ma obowiązku znać numeru tego rachunku. Płatność w split payment realizowana jest jednym przelewem – rozdzielenie kwot następuje automatycznie w systemie bankowym. Oznacza to, że kontrahent nie musi wykonywać dwóch przelewów. Wystarczy, że wybierze on odpowiedni komunikat przelewu.
Jak wykonać komunikat przelewu MPP?
Komunikatem przelewu nazywamy specjalny przelew służący do wykonania mechanizmu podzielonej płatności. Musi on zawierać:
-
kwotę sprzedaży brutto (lub jej część),
-
kwotę podatku VAT (lub jej część),
-
numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,
-
NIP dostawcy.
Co ciekawe, jednym komunikatem przelewu można opłacić kilka faktur z jednego miesiąca, w których zastosowany ma być split payment. Wówczas, zamiast numeru faktury należy podać okres, za który ma być dokonana płatność.
Konsekwencje wynikające z obowiązku split payment
W tym przypadku sankcje dotyczą nie tylko sprzedawcy, ale również kupującego. W przypadku, gdy nabywca nie dokona płatności poprzez mechanizm podzielonej płatności (ureguluje ją w inny sposób) naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze, której będzie dotyczyć płatność. Co więcej, po 1 stycznia 2020 r. sprzedający nie będzie miał możliwości zaksięgowania tej transakcji jako kosztu uzyskania przychodu.
Z kolei po stronie sprzedawcy sankcje podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku wykazanej na tej fakturze będą wynikały z braku adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na fakturze. Może on jednak naprawić ten błąd, jeśli poinformuje nabywcę o wystawieniu faktury bez wymaganego oznaczenia, a także o tym, że powinien on opłacić ją właśnie poprzez MPP. Może on to zrobić np. poprzez wystawienie faktury korygującej.
