Mechanizm podzielonej płatności jeszcze do końca października całkowicie dobrowolny stał się od 1 listopada 2019 r. obowiązkowym do zastosowania, jeżeli przedmiotem sprzedaży jest towar lub usługa zawarta w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, a łączna należność określona na fakturze wynosi przynajmniej 15.000 zł brutto.
Na początku listopada, czyli od momentu rozpoczęcia obowiązywania ww. zmian, natychmiast pojawiło się mnóstwo pytań i problemów związanych z prawidłowym zastosowaniem mechanizmu split payment. W artykule przedstawiono rozwiązania wielu kwestii wynikających z codziennej praktyki podatkowej.
Kwota 15.000 zł czy powyżej 15.000 zł?
Jednym z problemów podatników jest określenie czy faktury opiewające na kwotę 15.000 zł brutto i zawierające przynajmniej jeden towar lub usługę objętej split paymentem należy już regulować z zastosowaniem tego mechanizmu?
A może należy regulować tylko te faktury zawierające przynajmniej jeden towar lub usługę objętą split paymentem, których wartość przekracza jednak sumę 15.000 zł brutto?
Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w art. 108a ust. 2 ustawy o VAT, który mówi, iż przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Transakcje krajowe, zagraniczne a mechanizm podzielonej płatności
Wielu podatników pyta, czy mechanizm split payment jest obowiązkowy w sytuacji, gdy zagraniczny kontrahent z UE i spoza UE wystawia polskiemu podatnikowi fakturą na kwotę znacznie powyżej 15.000 zł brutto a ponadto towary lub usługi zawierają się w załączniku nr 15 do ustawy o VAT?
Mechanizm split payment dotyczy wyłącznie rozliczeń transakcji krajowych sprzedaży towarów lub usług zawartych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT pomiędzy polskimi podatnikami VAT. Zatem nie dotyczy on w ogóle przypadków, gdzie zakup towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT nastąpił od kontrahenta zagranicznego.
Kwota poniżej 15.000zł a zastosowanie mechanizmu split payment?
Wielu podatników sprzedawców zastanawia się, czy można wystawiać faktury poniżej 15.000zł z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” i czy zależy to od towaru lub usługi, jakie tam się znajdują.
W przypadku, gdy podatnik sprzedawca wystawi fakturę na łączną sumę poniżej 15.000zł brutto, wówczas ma następujące możliwości:
dobrowolnie wystawić fakturę sprzedaży z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” niezależnie od tego czy na tej fakturze występuje przynajmniej jeden towar lub usługa objęta split paymentem,
dobrowolnie wystawić standardową fakturę sprzedaży (bez adnotacji „mechanizm podzielonej płatności”) niezależnie od tego czy na tej fakturze występuje przynajmniej jeden towar lub usługa objęta split paymentem.
Zatem w powyższych okolicznościach podatnik ma wybór w zakresie zastosowania mechanizmu lub rezygnacji z jego użycia.
Nabywca otrzymał fakturę poniżej 15.000zł adnotacją mechanizm podzielonej płatności
W rzeczywistości gospodarczej zdarzają się i takie sytuacje, w których podatnik nabywca otrzymuje fakturą poniżej 15.000 zł brutto z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Wtedy podatnik zastanawia się, co zrobić z taką fakturą. Z jednej strony jej wartość brutto jest poniżej kwoty 15.000 zł z drugiej jednak jest adnotacja o mechanizmie split payment.
Rozwiązanie jednak jest jedno, ale zrozumienie go jest niezwykle istotne dla podatnika.
Jeżeli podatnik nabywca otrzymuje fakturę na łączną kwotę brutto poniżej 15.000 zł i niezależnie czy jest tam czy nie ma adnotacja o split paymencie, to podatnik nabywca może:
dobrowolnie uregulować tę fakturę w całości lub w części za pomocą mechanizmu split payment,
dobrowolnie zapłacić za tę fakturę przy pomocy standardowego przelewu w całości na konto firmowe sprzedawcy.
To jednak nie wszystko.
Nabywca otrzymał fakturę powyżej 15.000 zł bez adnotacji mechanizm podzielonej płatności
W codzienności biznesowej zdarzają się i będą się przydarzać sytuacje, w których podatnik nabywca otrzyma faktury powyżej 15.000 zł brutto, ale nie będzie widniała tam żadna adnotacja o mechanizmie split payment.
Podatnik nabywca może rutynowo postąpić w ten sposób, że ureguluje zwykłym przelewem na konto firmowe sprzedawcy całość lub część kwoty wynikającą z otrzymanej faktury.
Niekiedy może to być błąd, bowiem jeżeli sprzedawca wystawi fakturę na kwotę powyżej 15.000 zł brutto a nie zidentyfikował poprawnie choć jednego towaru lub usługi, który jednak jest zawarty w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, wówczas to nabywca ma obowiązek rozpoznać ten towar lub usługę albo towary lub usługi i we właściwy sposób zapłacić za fakturę (z użyciem mechanizmu split payment) w całości lub w części.
Zatem jeżeli podatnik nabywca otrzyma fakturę na kwotę powyżej 15.000 zł brutto a nie ma tam adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” to ma on obowiązek sprawdzić czy przypadkiem jest tam towar lub usługa objęta jednak mechanizmem split payment. Po weryfikacji jest zobligowany do:
zapłaty z zastosowaniem mechanizmu split payment za całość lub część faktury,
zapłaty standardowym przelewem, jeżeli w tej fakturze nie występuje towar lub usługa objęta mechanizmem split payment.
Weryfikacja i zapłata z zastosowaniem mechanizmu split payment jest o tyle ważna, że gdy urząd skarbowy stwierdzi, iż podatnik dokonał płatności bez użycia mechanizmu a był do tego zobligowany, wówczas nałoży na podatnika nabywcę dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku VAT przypadającej na nabyte towary lub usługi wykazane na fakturze oraz zawarte w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
Zapłata za całość czy za jeden towar lub usługę?
Kolejną sytuacją często występującą jest okoliczność otrzymania przez nabywcę faktury powyżej 15.000 zł brutto z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Jednakże po przyjrzeniu się tej fakturze okazuje się, że jednak lub kilka pozycji, ale nie cała faktura dotyczy towarów i usług zawartych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, (których sprzedaż objęta jest obowiązkiem zastosowania mechanizmu split payment).
Czy podatnik nabywca powinien zapłacić całość faktury czy tylko część z użyciem mechanizmu split payment?
W tym przypadku podatnik nabywca winien obligatoryjnie zapłacić z użyciem mechanizmu split payment wyłącznie tę część wartości faktury (brutto) przypadającej na towary lub usługi, których sprzedaż objęta jest obowiązkiem zastosowania mechanizmu split payment.
Natomiast pozostałą wartość faktury reguluje poprzez zwykły przelew na konto firmowe sprzedawcy albo dobrowolnie z zastosowaniem mechanizmu split payment.
