Ulga badawczo rozwojowa a koszty energii

Ulga badawczo rozwojowa staje się w naszym kraju coraz popularniejsza. Możliwości, jakie daje, są bardzo korzystne – szczególnie dla podatników, którzy prowadzą innowacyjne przedsiębiorstwa. Mimo że ulga obowiązuje już od kilku lat, sposób jej rozliczania nadal budzi szereg kontrowersji i problemów.

Ulga badawczo rozwojowa

Zgodnie z art. 26e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej jako ustawa o PIT – podatnik uzyskujący przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej odlicza od podstawy obliczenia PIT koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność BR, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Definicję działalności badawczo-rozwojowej można znaleźć w art. 5a pkt 38 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem działalność badawczo-rozwojowa to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Oznacza to, że działalność badawczo-rozwojowa winna:

• mieć twórczy i systematyczny charakter;

• obejmować badania naukowe lub prace rozwojowe;

• być prowadzona w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Warto przypomnieć, że badania naukowe są definiowane jako:

• badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – dalej jako ustawa o PSWiN, czyli prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;

• badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy o PSWiN, czyli prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów czy usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Prace rozwojowe stosownie do art. 4 ust. 3 ustawy PSWiN:

• są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany do nich wprowadzane, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Z pracami badawczo-rozwojowymi mamy zatem do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszania istniejących produktów/usług oraz procesów i technologii produkcji.

Ulga badawczo rozwojowa a koszty kwalifikowane

Na podstawie art. 26e ust. 2 ustawy PIT za koszty kwalifikowane uznaje się m.in.:

• poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy PIT, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;

• poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy PIT, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;

• nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;

• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.

Za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Przykład 1.

Podatnik prowadzi działalność w zakresie robotyzacji. W jej ramach wykonuje działalność badawczo-rozwojową i ponosi znaczne koszty kwalifikowane. W 2020 roku podpisał umowę o dofinansowanie części kosztów z wojewódzkiego funduszu na innowacje. Koszt dofinansowania wynosi 60% wszystkich kosztów projektu.

W takim przypadku część kosztów kwalifikowanych nie może być rozliczona. Podatnik otrzymał bowiem dofinansowanie w części na koszty projektu.

Ulga badawczo rozwojowa w zeznaniu 

Zgodnie z art. 26e ust. 8 ustawy PIT odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość jego dochodu jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejne sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia. Podatnicy posiłkujący się odliczeniami są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu.

Ulga badawczo rozwojowa a rozliczenie energii elektrycznej jako kosztu kwalifikowanego

Koszty energii elektrycznej to bardzo znaczące wydatki przy działalności badawczo- rozwojowej. Tym samym możliwość ich zaliczenia do kosztów kwalifikowanych byłaby bardzo korzystna. Co istotne, energia elektryczna nie posiada substratu materialnego – jest powszechnie uważana za surowiec i tak jak inne surowce zużywa się ją do produkcji. Ponadto, co ważne, koszt energii elektrycznej zużytej do produkcji stanowi koszt produkcji.

Biorąc pod uwagę powyższe, energia elektryczna, która ulega zużyciu, stanowi w całości koszty działalności badawczo-rozwojowej. Ma to istotne znaczenie w kontekście przepisów o kosztach kwalifikowanych. Konstrukcja tych przepisów, a w szczególności wymóg związku kosztów z działalnością BR, oraz wyłączenie z katalogu kosztów kwalifikowanych odpisów amortyzacyjnych od samochodów, budynków, budowli i lokali, wskazują, że ich celem jest uniemożliwienie podatnikowi zaliczenia do kosztów kwalifikowanych wydatków o charakterze ogólnym, dotyczących gałęzi działalności innych niż działalność BR.

Przykład 2.

Podatnik prowadzi wyłącznie działalność badawczo-rozwojową. Działalność taka wymaga zużywania znacznych ilości energii elektrycznej. Biorąc pod uwagę, że poza aktywnością badawczo-rozwojową podatnik nie wykonuje innej działalności, chciałby koszty energii odliczyć w ramach ulgi badawczo-rozwojowej.

W tym zakresie koszty energii będą zawsze dotyczyły energii zużywanej wyłącznie na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej. Tym samym jako surowiec mogą stanowić koszt kwalifikowany.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 stycznia 2020 roku, 0111-KDIB1 3.4010.505.2019.2.JKT, w której czytamy, że „odnosząc cytowane powyżej przepisy do przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, zgodzić się należy z Wnioskodawcą, że jest uprawniony do odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych, takich jak koszty energii, poniesionych na działalność badawczo-rozwojową”.

Podsumowując, stanowisko organów podatkowych jest bardzo korzystne dla podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową. Zaliczenie energii elektrycznej do kosztów kwalifikowanych zwiększy znacząco korzyści płynące z ulgi badawczo-rozwojowej.