Podczas wyliczania wynagrodzeń spotyka się wiele przypadków, które mogą przysporzyć problemów. Tak właśnie jest, gdy wyliczana jest składka zdrowotna na liście płac. Przy jej ustalaniu pojawia się najwięcej wątpliwości. Część z nich postaramy się rozwiać w naszym artykule.
Składka zdrowotna na liście płac
Podczas sporządzenia listy płac konieczne jest wyliczenie należnych składek ZUS od świadczeń podlegających ozusowaniu.
Składka na ubezpieczenie | Stopa procentowa składki | Składka finansowana przez pracownika (%) | Składka finansowana przez pracodawcę (%) | |
Emerytalne | 19,52% | 9,76% | 9,76% | |
Rentowe | 8% | 1,5% | 6,50% | |
Chorobowe | 2,45% | 2,45% | ––– | |
Wypadkowe | 1,67%* | ––– | 1,67% | |
Fundusz Pracy | 2,45% | ––– | 2,45% | |
FGŚP | 0,10% | ––– | 0,10% | |
Ubezpieczenie zdrowotne | 9% | 9% | ––– | |
*stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest ogłaszana co roku 1 kwietnia, w zakładach pracy zatrudniających co najmniej 10 osób stopa procentowa jest indywidualna.
W większości przypadków wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalana jest następująco: (przychód – składki społeczne finansowane przez pracownika) x 9%.
Przykład 1.
Obliczenie składki zdrowotnej pracownika, którego wynagrodzenie wynosi 6000 zł.
Wynagrodzenie brutto: 6000,00 zł
Składki społeczne:
emerytalna: 6000,00 zł x 9,76% = 585,60 zł
rentowa: 6000,00 zł x 1,5% = 90,00 zł
chorobowa: 6000,00 zł x 2,45% = 147,00 zł
razem: 585,60 zł + 90,00 zł +147,00 zł = 822,60 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 6000,00 zł – 822,60 zł = 5177,40 zł
Składka zdrowotna: 5177,40 zł x 9% = 465,97 zł
Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne
Wyliczenie składki zdrowotnej komplikuje się, gdy pracownik otrzymuje niższe wynagrodzenie. Wówczas składkę zdrowotną należy obniżyć do wysokości zaliczki liczonej według przepisów obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 roku.
1. W przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 „płatnicy składek na ubezpieczenie zdrowotne” ust. 1–13, zgodnie z przepisami art. 79 „wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne” i art. 81 „ustalanie wysokości składki innych kategorii uprawnionych”, jest wyższa od kwoty ustalonej zgodnie z ust. 2b, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty.
2. W przypadku nieobliczania przez płatnika, o którym mowa w art. 85 „płatnicy składek na ubezpieczenie zdrowotne” ust. 1–13, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów wolnych od podatku dochodowego zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł, z zastrzeżeniem ust. 3.
–
2b. Kwotę, o której mowa w ust. 1 i 2a, stanowi zaliczka na podatek dochodowy, obliczona zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym 31 grudnia 2021 roku.
Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne ma miejsce m.in. w przypadku:
pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy wynagradzanych według minimalnych stawek;
gdy wypłacane jest wynagrodzenie za niepełny miesiąc (rozpoczęcie/zakończenie pracy w ciągu miesiąca).
Przepis ten oznacza, że zaliczka na pdof dla celów ewentualnego obniżenia składki zdrowotnej do wysokości tej zaliczki powinna zostać obliczona z zastosowaniem przepisów obowiązujących 31 grudnia 2021 roku, tj. z zastosowaniem miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 43,76 zł i stawki podatku wynoszącej 17%.
Przy naliczaniu wynagrodzeń, aby zweryfikować, czy składka zdrowotna będzie ograniczona do wysokości podatku, należy:
1. ustalić wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne: (przychód – składki ZUS finansowane przez pracownika) x 9%
2. wyliczyć zaliczkę na podatek według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku, tzn. zastosować:
a. skalę podatkową według stawek 17% i 32%,
b. kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 43,76 zł;
3. porównać podatek z pkt 2 ze składką z pkt 1, jeśli:
a. 2.
Co istotne, ograniczenie jest obowiązkiem i jeżeli go nie zastosuje, wówczas pobiera się składkę na ubezpieczenie zdrowotne w zawyżonej kwocie. Będzie to skutkowało koniecznością sporządzenia korekt.
Przykład 2.
Wynagrodzenie pracownika wynosi 500 zł. Złożył on PIT-2 i w 2023 roku przy obliczaniu zaliczki na PIT pracodawca stosuje kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 300 zł. Pracownik nie korzysta z ulg podatkowych.
Czy składka zdrowotna zostanie ograniczona do wysokości zaliczki?
Wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne: (500,00 zł – 68,55 zł) x 9% = 38,83 zł
Podstawa opodatkowania według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: (500,00 zł – 68,55 zł – 250,00 zł) = 181,45 zł w zaokrągleniu 181,00 zł
Zaliczka na podatek według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: 181,00 x 17% – 43,76 zł = 0 zł
0
Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne a zwolnienie z PIT
Zasadę obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na pdof należy również stosować w razie obliczania hipotetycznej zaliczki u osób korzystających ze zwolnień z podatku z tzw. ulgi:
- dla młodych;
- na powrót;
- dla rodzin wielodzietnych 4+;
- dla pracujących emerytów.
Wynika to bezpośrednio z przepisów ustawy zdrowotnej.
2a. W przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu wolnego od podatku dochodowego na podstawie art. 21 „zwolnienia przedmiotowe od podatku dochodowego” ust. 1 pkt 148 i 152–154 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych jest wyższa od kwoty ustalonej zgodnie z ust. 2b, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był zwolniony od podatku dochodowego na podstawie tego przepisu, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty.
2b. Kwotę, o której mowa w ust. 1 i 2a, stanowi zaliczka na podatek dochodowy, obliczona zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 roku.
Przykład 3.
Firma zatrudnia na umowę o pracę 24-letnią osobę korzystającą ze zwolnienia z podatku. Nie zrezygnowała ona ze stosowania kosztów uzyskania przychodów oraz złożyła pracodawcy PIT-2. Z umowy o pracę otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w kwocie 1000,00 zł brutto. Czy składka zdrowotna zostanie ograniczona?
Wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne: (1000,00 zł – 137,10 zł) x 9%= 77,66 zł
Podstawa opodatkowania według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: (1000,00 zł – 137,10 zł – 250,00 zł) = 612,90 w zaokrągleniu 613,00 zł
Zaliczka na podatek według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: 613,00 x 17% – 43,76 zł = 60,45 zł
60,45 zł
Składka zdrowotna a kilka list płac w jednym miesiącu
Gdy w danym miesiącu ma miejsce więcej niż jedna wypłata wynagrodzenia na rzecz danej osoby, wówczas aby składki ZUS zostały prawidłowo obliczone i by nie powstały różnice wynikające z zaokrągleń, każdą kolejną wypłatę najlepiej rozliczać narastająco, tj. łącznie z uwzględnieniem wypłaty wcześniejszej. Wynika z tego, że jeżeli w jednej liście płac składka zdrowotna jest ograniczona do wysokości zaliczki, to generując kolejne, trzeba ustalić prawidłową wysokość składki zdrowotnej, przeliczając podstawę wymiaru składki na nowo. Jeżeli wysokość zaliczki na podatek obliczonej od sumy przychodów jest wyższa niż suma składek zdrowotnych, należy „dopełnić” składkę zdrowotną.
Przykład 4.
Wynagrodzenie zasadnicze 500,00 zł zostało wypłacone 4 stycznia, natomiast premia roczna 2000,00 zł 30 stycznia. Pracownik złożył PIT-2 i w 2023 roku stosowana jest kwota zmniejszającej podatek w wysokości 300 zł. Nie korzysta z ulg podatkowych.
Ile wyniesie składka zdrowotna na każdej z list płac?
Ustalenie składki zdrowotnej na liście płac wypłaconej 4 stycznia:
Wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne: (500,00 zł – 68,55 zł) x 9%= 38,83 zł
Zaliczka na podatek według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: (500,00 zł – 68,55 zł – 250,00 zł) x 17% – 43,76 zł = 0 zł
0
Lista płac wypłacona 30 stycznia:
Wartość składki na ubezpieczenie zdrowotne: (2500,00 zł – 342,75 zł) x 9% = 194,15 zł
Podstawa opodatkowania według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: (2500,00 zł – 342,75 zł – 250,00 zł) = 1907,25 zł w zaokrągleniu 1907,00 zł
Zaliczka na podatek według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 roku: 1907,00 zł x 17% – 43,76 zł = 280,43 zł
280,43 zł > 194,15 zł składka zdrowotna za „cały miesiąc” nie zostaje pomniejszona
Składka zdrowotna na 2. liście płac będzie wynosić 194,15 zł (składka liczona narastająco) – 0 zł (składka wyliczona na 1. liście płac) = 194,15 zł.
Składka zdrowotna na liście płac w systemie wFirma
W systemie wFirma podczas generowania płac poprzez KADRY » LISTY PŁAC » ZBIORCZE » DODAJ » LISTĘ PŁAC składka zdrowotna zostanie wyliczona automatycznie. Co istotne, przy niskim wynagrodzeniu składka na ubezpieczenie zdrowotne zostanie automatycznie obniżona do wysokości zaliczki.
Podczas rozliczania wynagrodzeń należy zwracać uwagę na wiele zmiennych. Z pozoru proste wyliczenie składki zdrowotnej może okazać się wyzwaniem.
