Ulgi związane z dziećmi są bardzo popularne i mają przede wszystkim zachęcić do większej dzietności. Działania takie na pewno są bardzo ważne i potrzebne. Wraz z Polskim Ładem wprowadzono także istotne zmiany, jeśli chodzi o rozliczanie samotnych rodziców w tym powstała nowa ulga 1500 zł. Sprawdźmy, kto może z niej korzystać i jakie warunki należy spełnić!
Osoba samotnie wychowująca dziecko
„Osoba samotnie wychowująca dziecko” to pojęcie, które zostało dokładnie zdefiniowane. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów.
W niektórych przypadkach osoba samotnie wychowującą dzieci może także pozostawać w związku małżeńskim. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia, jeżeli małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Za osoby samotnie wychowujące dzieci uważa się również wszystkich, którzy zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na mocy orzeczenia sądu opiekuńczego przysposobiły osobę małoletnią.
Ponadto przez osobę samotnie wychowującą rozumie się kawalera lub pannę. Panna to osoba, która nie jest zamężna i nigdy nie wstąpiła w związek małżeński. Kawaler natomiast to mężczyzna, który nie wstąpił dotychczas w związek małżeński. Osobą samotnie wychowującą jest także wdowa lub wdowiec. Powyższe dotyczy także rozwódki i rozwodnika.
Rozliczenie samotnych rodziców do końca 2021 roku
W stanie prawnym w przypadku osób samotnie wychowujących dzieci znajdowały się również preferencje podatkowe. Zgodnie z obowiązującym w 2021 roku art. 6 ust. 4 ustawy o PIT ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem może skorzystać osoba fizyczna będąca polskim rezydentem podatkowym, która w roku podatkowym samotnie wychowuje dziecko (dzieci):
małoletnie;
bez względu na wiek dziecka, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu według skali lub przychodów z tytułu kapitałów pieniężnych w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w ustawie, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Czyli w stanie prawnym obowiązującym do końca roku 2021 rodzic samotnie wychowujący dzieci miał prawo do wspólnego rozliczenia się z potomkiem. Podatek określało się w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodu rodzica, co pozwalało samotnemu rodzicowi znacząco obniżyć kwotę do zapłaty. Tym samym w stanie prawnym obowiązującym jeszcze w 2021 roku wielkość ulgi podatkowej zależała od dochodów rodzica.
Przykład 1.
Ojciec samotnie wychowuje syna po śmierci żony. Pracuje jako dyrektor w dużej firmie budowlanej. Jego zarobki wynoszą ponad 130 000 zł, więc od części swojego dochodu podatnik płaci podatek w wysokości 32%. Dzięki rozliczeniu wspólnie z synem uiści podatek w wysokości 17% od całości swoich dochodów, w tym bowiem przypadku dochód zostanie podzielony na dwa i wyniesie tylko 65 000 zł. Ponadto podatnik dzięki rozliczeniu z synem odliczy dwie kwoty wolne od podatku.
Ulga 1500 zł dla osób samotnie wychowujących dzieci
Jak to wykazaliśmy, czyli dla samotnie wychowujących dzieci obowiązująca do końca 2021 roku była niezwykle korzystna dla osób dobrze zarabiających.
Od 2022 roku nie jest już ona aktualna. Obecnie zamiast wspólnego rozliczenia samotnemu rodzicowi przysługuje ulga w wysokości 1500 zł odliczana od podatku. Aby móc jej użyć, trzeba spełnić warunki podobne jak dla poprzedniej preferencji podatkowej. Tym samym ulga nadal dotyczy wyłącznie osób samotnie wychowujących dzieci.
Z nowej ulgi skorzysta więc podatnik będący osobą samotną, czyli po rozwodzie, w separacji lub też osoba pozostająca w związku małżeńskim, której małżonek jest pozbawiony praw rodzicielskich, ewentualnie odbywa karę więzienia.
Podobnie jak w 2021 roku, osoba samotna musi wychowywać dziecko lub dzieci, które są małoletnie, pełnoletnie uczące się do 25. roku życia lub pełnoletnie otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny lub rentę rodzinną – niezależnie od jej wysokości.
Pozostawiono także to, iż dziecko nie może mieć dochodów z działalności gospodarczej opodatkowanych podatkiem liniowym lub ryczałtem, a dochody z pracy lub umów zleceń nie mogą przekroczyć kwoty 3089 zł w roku.
Ulga nie będzie przysługiwać, jeśli samotny rodzic posiada dzieci z różnymi partnerami i którekolwiek z nich wychowuje wspólnie z drugim rodzicem.
Przykład 2.
Pani Anna samotnie wychowuje dorosłe dziecko, które nie ukończyło 24 lat. Dziecko pobiera rentę socjalną w wysokości 1800 zł miesięcznie. W tej sytuacji ulga przysługuje pani Annie, ponieważ dochody nie przekroczą rocznie 3089 zł – dzieje się tak, ponieważ do przychodów dziecka nie zaliczamy renty socjalnej.
Przykład 3.
Pani Ania samotnie wychowuje dziecko. Rocznie zarabia około 50 000 zł. W tym przypadku podatnik, korzystając z ulgi za 2021 rok, mógł uzyskać około 525 zł (kwota wolna od podatku) zwrotu. Natomiast dzięki zmianom od 2022 roku pani Ania będzie mogła uzyskać 1500 zł ulgi. Tym samym przy niższych zarobkach ulga wzrośnie.
Przykład 4.
Pani Ania samotnie wychowuje dziecko. Pracuje jako menedżerka i zarabia około 170 000 zł, a zatem opodatkowuje swoje dochody stawką 32%. W związku z powyższym pani Ania uzyska ponad 8000 zł zwrotu podatku za 2021 rok. W 2022 będzie to już jedynie 1500 zł ulgi, ponieważ w tej sytuacji wysokość ulgi znacznie spadnie.
Podsumowując, zmiana jest korzystna dla osób mniej zarabiających. Jeśli zaś chodzi o wszystkich przekraczających pierwszy próg podatkowy, dla nich zmiana na pewno nie jest zadowalająca.
