Wprowadzenie Polskiego Ładu oznacza wiele zmian dla podatników. Regulacje prawne, które obowiązują od 1 stycznia 2022 roku wprowadzają nowe ulgi podatkowe lub modyfikują zasady rozliczenia dotychczas stosowanych.
Ulga dla klasy średniej
Ulga dla klasy średniej to preferencja, która ma na celu zrekompensowanie pewnej grupie podatników likwidacji odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej od podatku, tak aby całokształt zmian podatkowych pozostał dla nich neutralny finansowo.
Ulga dla klasy średniej obejmie następujące grupy podatników:
osoby zatrudnione na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy;
przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, którzy rozliczają podatek na zasadach ogólnych (skala podatkowa).
Oznacza to, że preferencja w postaci ulgi dla klasy średniej nie dotyczy osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenie, dzieło), emerytów, przedsiębiorców, którzy jako formę opodatkowania dochodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej wybrali podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową.
Ulgą dla klasy średniej objęte zostały osoby osiągające dochód powyżej 68 412 zł rocznie, jednak nie więcej niż 133 692 zł. Podstawą do wyliczenia ulgi będzie wartość osiąganego przez podatnika przychodu, czyli kwota brutto. Ulga jest wyliczana według specjalnego wzoru i odliczana od dochodu.
Kwota ulgi wyliczana będzie jako iloczyn przychodów (kwoty brutto) i odpowiedniego wskaźnika:
(A × 6,68% - 4566 zł) / 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł;
(A × (-7,35%) + 9829 zł) / 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł,
– gdzie A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty jej prowadzenia z wyłączeniem kosztów składek na ubezpieczenie społeczne.
Zwrot ulgi dla klasy średniej
Ulgę można stosować na etapie ustalania wysokości zaliczek na podatek dochodowy lub odliczyć ją w dopiero w zeznaniu rocznym.
Stosowanie ulgi przy ustalaniu zaliczek na podatek dochodowy i przekroczenie ustawowych progów podatkowych obliguje podatnika do zwrotu całości ulgi wraz z odsetkami. Zanim zdecydujemy się na skorzystanie z niej, warto mieć zatem pewność, że w danym roku nam ona przysługuje. Jeżeli nie mamy takiej pewności, lepszym rozwiązaniem będzie opłacanie zaliczek bez uwzględnienia ulgi i odliczenie jej dopiero po zakończeniu roku w zeznaniu rocznym.
Należy samodzielnie zdecydować, które rozwiązanie będzie dla nas bezpieczniejsze i bardziej opłacalne. Podatnik, który przewiduje, że jego dochody zmieszczą się w przedziale dochodów uprawniających do zastosowania ulgi dla klasy średniej, może stosować ulgę na etapie ustalania wysokości zaliczek na PIT. Różnego rodzaju okoliczności mogą przyczynić się do zmiany przewidywanych dochodów podatnika, przez co może on nie osiągnąć dolnej granicy uprawniającej do ulgi lub przekroczyć limit i w ostatecznym rozrachunku może okazać się, że w danym roku mu ona nie przysługuje. Stosowanie jej w trakcie roku podatkowego może zatem skutkować powstaniem niedopłaty podatku dochodowego, przez co podatnik będzie musiał nie tylko zapłacić podatek, lecz także odsetki.
Przy szacowaniu dochodów warto zachować szczególną ostrożność – zmiana pracy w trakcie roku, podwyżka czy premia mogą przyczynić się do błędów szacunkowych, przez co podatnik zostanie zobligowany do zapłaty zaległego zobowiązania podatkowego wraz z odsetkami. Jeśli pracownik przewiduje, że jego wypłata może przekroczyć zakładany próg uprawniający do ulgi dla klasy średniej, bezpiecznym rozwiązaniem będzie złożenie wniosku o rezygnację z ulgi. Zaliczki będą wówczas obliczane bez uwzględnienia ulgi, a jeżeli na koniec roku okaże się, że osiągnięte w danym roku podatkowym wynagrodzenie pozwala na zastosowanie ulgi, podatnik może odliczyć ją w zeznaniu rocznym PIT.
Zmiany w uldze prorodzinnej
Polski Ład reguluje przypadek braku porozumienia między rodzicami lub opiekunami prawnymi w zakresie rozliczenia ulgi na dziecko, a więc podziału przysługującej im łącznie kwoty odliczenia. W przypadku braku porozumienia między podatnikami uprawnionymi do zastosowania ulgi na dziecko, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (naprzemienna opieka), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim, kwotę ulgi na dziecko podatnicy odliczają w równych częściach. W pozostałych przypadkach odliczenie pełnej kwoty ulgi przysługuje podatnikowi, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.
Rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko zastąpione nową ulgą
Ustawodawcy zdecydowali się na likwidację rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta została zastąpiona inną ulgą podatkową w postaci odliczenia 1500 zł od podatku. Nowe zmiany nie będą korzystne dla wielu osób samotnie wychowujących dzieci.
Z preferencji rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko do tej pory mógł skorzystać rodzic lub opiekun prawny będący m.in. panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowywał dzieci. Podatek osoby samotnie wychowującej dziecko rozliczany był jako dwukrotność podatku obliczonego od połowy dochodów. W ten sposób podwyższenie kwoty wolnej do poziomu 30 000 zł skutkowałoby znacznym ograniczeniem obciążeń z tytułu podatku dochodowego. Niestety, ustawodawcy zdecydowali, że preferencja rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko zostanie zlikwidowana.
Jako rekompensatę wprowadzono ulgę dla rodzica samotnie wychowującego dziecko w stałej kwocie 1500 zł. Będzie ją można odliczyć od podatku w zeznaniu rocznym. Ulga dostępna jest wyłącznie dla podatników opodatkowanych według skali podatkowej, bez względu na źródło przychodów. Będzie z niej mógł skorzystać podatnik, który w roku podatkowym jest rodzicem albo opiekunem prawnym będącym: panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem lub osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, albo osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności, samotnie wychowującym dzieci. Odliczenie nie będzie podlegało podziałowi między rodzicami lub opiekunami prawnymi, przysługiwać będzie tylko jednemu z nich. W razie braku porozumienia między podatnikami do zastosowania odliczenia uprawniony będzie podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu Kodeksu cywilnego.
W konsekwencji na zmianach podatkowych stracą rodzice samotnie wychowujący dzieci i zarabiający powyżej kwoty wolnej od podatku. Nowa ulga będzie korzystna tylko dla osób najmniej zarabiających. W przypadku wyższych zarobków osób samotnie wychowujących dzieci likwidacja dotychczasowej preferencji rozliczenia podatku jako dwukrotności podatku obliczonego od połowy dochodów w porównaniu do odliczenia 1500 zł od podatku jest niekorzystna.
Rozszerzenie wspólnego opodatkowania z małżonkiem
Dotychczas preferencja wspólnego rozliczenia z małżonkiem przysługiwała tylko wtedy, gdy związek małżeński trwał przez cały rok podatkowy, za który składano zeznanie roczne. Po wprowadzeniu Nowego Ładu wspólne rozliczenie z małżonkiem jest możliwe także za rok, w którego trakcie został zawarty związek małżeński, pod warunkiem że małżeństwo i wspólność majątkowa trwało/istniała do końca roku podatkowego. Dopuszczalne będzie także wspólne rozliczenie z małżonkiem w przypadku podatnika, który pozostawał w związku małżeńskim w roku podatkowym, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego albo po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego za ten rok.
Wspólne rozliczenie małżonków oznacza opodatkowanie sumy dochodów po wcześniejszym odrębnym dla każdego z nich odliczeniu kwot pomniejszających dochód. Podatek ustalany jest w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów.
Zmiany w uldze rehabilitacyjnej
Wraz z nowym rokiem na podstawie regulacji wprowadzonych w ramach Nowego Ładu rozszerzony został katalog wydatków na cele rehabilitacyjne podlegających odliczeniu od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej, m.in. o następujące koszty: zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych, pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne (w kwocie nieprzekraczającej 2280 zł w danym roku) czy najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych.
Nowe ulgi podatkowe od 2022 roku
Polski Ład wprowadził ulgę dla osób powracających z zagranicy, tzw. ulgę na powrót. Podatnik, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Polski i spełni określone warunki, będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego przychodów nieprzekraczających w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Wolne od podatku będą przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, z umów zlecenia, z pozarolniczej działalności gospodarczej (opodatkowanej m.in. na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych), a zwolnienie ma przysługiwać w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego.
Od 2022 roku podatnicy wychowujący co najmniej czworo dzieci zostali zwolnieni z podatku dochodowego od przychodów do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Zwolnienie podlegają następujące przychody: ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej (opodatkowanej m.in. na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych).
Polski Ład wprowadził także szereg ulg dla firm zajmujących się wdrażaniem innowacji. Przedsiębiorcy inwestujący w rozwój będą mieli możliwość skorzystania m.in. z ulgi na prototyp, robotyzację, na wsparcie innowacyjnych pracowników. Dopuszczalne będzie także łączne stosowanie ulg B+R i IP Box oraz rozszerzenie ulgi IP Box.
