Od 1 lipca 2020 roku weszła w życie matryca stawek VAT. W związku z tym zmianie uległy stawki VAT na niektóre towary i usługi, co w konsekwencji upraszcza znacząco proces wystawiania faktur, ponieważ stawki zostały ujednolicone dla poszczególnych przedmiotów sprzedaży. Zanim jednak przedsiębiorcy odczują korzyści z wprowadzenia matrycy, w tzw. okresie przejściowym pojawiają się pytania, jaka powinna być zastosowana właściwa stawka VAT na przełomie roku? Sprawdźmy!
Jak sprawdzić, jaka jest właściwa stawka VAT?
Informacji o konkretnych stawkach podatku VAT należy szukać w załącznikach ustawy o VAT. W przypadku wątpliwości, jaka stawka VAT powinna zostać zastosowana na fakturze, przedsiębiorca może złożyć do Szefa KIS wniosek o uzyskanie indywidualnej Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS) lub skorzystać z już wydanych WIS, ponieważ są one uniwersalne dla każdego przedsiębiorcy, pod warunkiem że dotyczą tego samego rodzaju produktów.
„WIS wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o wydanie WIS. Do tego terminu nie wlicza się terminów i okresów, o których mowa w art. 139 § 4 Ordynacji podatkowej”.
Zgodnie z art. 41 ust. 14a ustawy o VAT w przypadku, gdy dostawa towarów lub wykonanie usługi miało miejsce przed dniem zmiany stawki podatku (czyli przed 1 lipca 2020 roku), należy zastosować stawkę podatku obowiązującą w momencie wykonania tej czynności, a więc na „starych” zasadach.
Przykład 1.
Pan Łukasz dokonał sprzedaży ciastek 20 czerwca 2020 roku i chce wystawić fakturę 10 lipca 2020 roku. Jaka stawka podatku VAT będzie właściwa dla dokonanej sprzedaży?
W związku z tym, że dostawa towarów miała miejsce przed zmianą stawek VAT, pan Łukasz ma obowiązek zastosowania właściwej stawki VAT obowiązującej w dacie dostawy, czyli w czerwcu.
W przypadku importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie stosuje się zasady ogólnej ustalania właściwej stawki VAT dla transakcji, która ma miejsce w okresie zmiany stawek podatku. Zgodnie z art. 41 ust. 14g zawierając transakcje zagraniczne, stawkę podatku VAT określa się według stawek obowiązujących w dniu powstania obowiązku podatkowego.
Przykład 2.
Pani Danuta kupiła od niemieckiego kontrahenta towary, które otrzymała 30 czerwca 2020 roku. 11 lipca 2020 roku otrzymała fakturę zakupu. Dla zakupionych towarów właściwa stawka VAT w dniu dostawy wynosi 23%, natomiast po zmianie stawek VAT od 1 lipca 2020 roku towary te opodatkowane są stawką 5% VAT. Jaką stawką VAT pani Danuta powinna opodatkować transakcję WNT?
W przypadku WNT obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury, nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy towarów. Oznacza to, że obowiązek podatkowy powstał w lipcu, dlatego pani Danuta powinna opodatkować transakcję zgodnie z nową 5-procentową stawką VAT.
Usługa ciągła a właściwa stawka VAT
Zgodnie z art. 41 ust. 14c ustawy o VAT w sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży są usługi o charakterze ciągłym, a więc zostały ustalone następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń obejmujące okres, w którym miała miejsce zmiana stawki VAT, to czynność uznaje się za wykonaną:
- w dniu poprzedzającym dzień zmiany stawki podatku – w zakresie jej części wykonywanej do dnia poprzedzającego dzień zmiany stawki podatku;
- z upływem tego okresu – w zakresie jej części wykonywanej od dnia zmiany stawki podatku.
Oznacza to, że w przypadku, gdy okresem rozliczeniowym jest kwartał obejmujący przełom czerwca i lipca 2020 roku, sprzedaż powinna zostać opodatkowana dwiema różnymi stawkami VAT.
Pan Aleksander świadczy usługi opodatkowane stawką 23-procentową. Od 1 marca 2020 roku zawarł roczną umowę z firmą XYZ na świadczenie usług ciągłych, zgodnie z którą zostały ustalone kwartalne okresy rozliczeniowe. Po zmianie stawek VAT od 1 lipca właściwa stawka VAT na świadczone przez pana Aleksandra usługi to 8%. Jaka stawka VAT będzie właściwa w przypadku wystawienia faktury za okres czerwiec–sierpień 2020?
Pan Aleksander powinien w stosunku do wartości usług wykonanych w czerwcu zastosować stawkę 23%, natomiast do usług wykonanych w okresie lipiec–sierpień – nową stawkę 8%. Jeżeli nie jest możliwe określenie wartości świadczonych usług w poszczególnym miesiącu, całą wartość kwartalnej sprzedaży pan Aleksander powinien podzielić na 3 miesiące i w odniesieniu do jednego miesiąca zastosować stawkę 23%, a w odniesieniu do dwóch – 8%.
Właściwa stawka VAT dla rozliczenia transakcji w przypadku zaliczki
Zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT w przypadku otrzymania całości lub części zapłaty, w szczególności przedpłaty, zaliczki, zadatku, obowiązek podatkowy powstaje w tym dniu. Oznacza to, że przedsiębiorca musi wystawić fakturę do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał środki. Na fakturze zaliczkowej należy zastosować stawkę podatku VAT właściwą dla sprzedaży z dnia otrzymania środków.
„Zmiana stawki podatku w odniesieniu do czynności, która zostanie wykonana w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, w związku z którą otrzymano całość lub część zapłaty, nie powoduje zmiany wysokości opodatkowania zapłaty otrzymanej przed dniem zmiany stawki podatku”.
Pani Emilia otrzymała zaliczkę na 50% wartości zamówienia 30 czerwca 2020 roku i w tym dniu wystawiła fakturę zaliczkową z 23-procentową stawka podatku VAT. Dostawa towarów miała miejsce 5 lipca, a przedmiotem dostawy były towary o zmienionej stawce VAT na 8%. Jaką stawkę powinna zastosować pani Emilia na fakturze końcowej?
Pomimo zmiany stawki VAT pani Emilia nie musi korygować faktury zaliczkowej, ponieważ została wystawiona prawidłowo ze stawką VAT obowiązującą w dniu powstania obowiązku podatkowego. Natomiast wystawiając fakturę końcową na pozostałą część zamówienia, pani Emilia powinna zastosować nową stawkę 8% VAT.
Podsumowując, ujednolicenie stawek VAT na wybrane grupy towarów i usług stanowi udogodnienie dla przedsiębiorców. Jednak w okresie przejściowym właściwa stawka VAT może być problemem do ustalenia, zwłaszcza w sytuacji, gdy sprzedaż oraz wystawienie faktury ma miejsce w dwóch różnych miesiącach na przełomie czerwca i lipca 2020 roku. Co więcej, właściwa stawka VAT na fakturze sprzedaży nie jest uzależniona od stawki VAT, za jaką towar został kupiony.
