W ostatnim czasie coraz większą popularnością cieszą się portale internetowe pozwalające na wspieranie twórców i artystów dobrowolnymi datkami finansowymi. Typowym przykładem jest serwis Patronite. Chociaż idea ta jest bardzo szlachetna, nie można zapominać o kwestiach podatkowych. W niniejszym artykule zastanowimy się, w jaki sposób należy opodatkować wpłaty na konto Patronite.
Jak działa portal Patronite?
Serwis Patronite oraz jemu podobne opierają się na założeniu, że tzw. patroni wspierają swojego ulubionego twórcę czy artystę dobrowolnymi wpłatami pieniężnymi na jego konto. Ten przeznacza otrzymane wpłaty na rozwój swojego profilu, co najczęściej przyjmuje postać filmowych blogów, które można obejrzeć na portalach społecznościowych bezpłatnie.
Założeniem tego rodzaju serwisów jest zasadniczo dobrowolne wsparcie twórcy, który ma możliwość rozwoju osobistego dzięki otrzymanym środkom finansowym od swoich patronów.
Wpłaty na konto Patronite jako symboliczne podziękowania za wsparcie
Przenosząc powyższy schemat na grunt prawa podatkowego należy wskazać, że skutki podatkowe dla autora będą uzależnione przede wszystkim od jego zachowania. W zależności bowiem od tego, czy autor za udzielone wsparcie przekazuje jedynie symboliczne podziękowania, czy świadczenie wzajemne, różne będą konsekwencje podatkowe.
Rozpatrzmy przypadek, w którym autor otrzymuje datek i nie wykonuje żadnego świadczenia wzajemnego na rzecz patrona bądź też ma ono charakter symboliczny (podziękowanie na portalu autora).
W takiej sytuacji mamy do czynienia z nieodpłatnym przysporzeniem na rzecz autora, które jest traktowane jako darowizna. Zgodnie bowiem z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Powyższe oznacza, że darowizna musi wzbogacić obdarowanego, a darczyńca nie może w zamian uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny, ani w przyszłości.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny. Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń
Sposób rozliczenia wpłaty na konto Patronite uznawanej za darowiznę
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Stosownie do treści art. 9 ust. 2 cyt. ustawy, jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Stosownie do art. 14 ust. 3 tejże ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
- do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- do grupy III – innych nabywców.
Podsumowując powyższe przepisy wskazać należy, że osoby obce dokonujące wsparcia finansowego na rzecz autora są zaliczane do III grupy podatkowej. W rezultacie, jeżeli suma datków od jednego patrona nie przekroczy w ciągu 5 lat kwoty 4902 zł, są to darowizny, które nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ mieszczą się w kwocie wolnej od podatku. Na taki sposób kwalifikacji otrzymanych datków w ramach konta na portalu internetowym zwrócił uwagę Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 10 kwietnia 2017 roku, 2461-IBPB-2-1.4515.12.2017.2.JKu.
Jeżeli jednak kwota darowizn od jednego darczyńcy przekroczy kwotę wolną, wynoszącą 4902 zł, autor będzie zobowiązany do rozliczenia podatku. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Podatek naliczany jest zależnie od wartości otrzymanej darowizny, według tabeli określonej w tym przepisie. Dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej stawka podatku wynosi:
- 12% dla darowizn do kwoty 10 278 zł;
- 1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł dla darowizn w przedziale od 10 278 zł do 20 556 zł,
- 2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł dla darowizn o wartości przekraczającej 20 556 zł.
Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
W konsekwencji, w ciągu miesiąca od dnia otrzymania darowizny, która przekracza kwotę wolną od podatku, autor powinien złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe SD-3, na podstawie którego naczelnik wyda decyzję z ustaloną kwotą podatku od darowizny.
Przykład 1.
Twórca za pośrednictwem portalu Patronite otrzymuje od swojego patrona wsparcie finansowe. Od 3 lat są to niewielkie kwoty pieniężne. 10 października 2020 roku otrzymał od tej osoby datek w wysokości 3000 zł, co spowodowało, że kwota wolna od podatku została przekroczona. W konsekwencji twórca musi do 10 listopada złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie SD-3, w którym wykaże sumaryczną kwotę darowizn otrzymanych od tej osoby.
Mając powyższe na uwadze, wskażmy, że dobrowolne datki dla twórcy przekazywane za pośrednictwem portalu internetowego, jakim jest Patronite, są uznawane za darowizny. Darczyńcą w tym wypadku jest każda osoba trzecia przekazująca jakiekolwiek środki pieniężne na rzecz twórcy. W zakresie opodatkowania otrzymanego wsparcia finansowego należy natomiast sięgnąć do przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z perspektywy twórcy, który występuje tutaj w roli obdarowanego, istotne jest, aby prowadził on imienny wykaz darczyńców oraz stale monitorował, czy kolejna wpłata otrzymana od danej osoby nie powoduje przekroczenia kwoty wolnej od podatku. W takim bowiem przypadku powstanie konieczność złożenia odpowiedniego zeznania do urzędu skarbowego oraz zapłaty podatku.
