Wiele osób fizycznych planujących wynajem czy też dzierżawę zastanawia się nad wyborem ryczałtu ewidencjonowanego jako formy opodatkowania. Ryczałt zasadniczo podlega wpłacie w określonych terminach w trakcie roku. W tym zakresie warto zatem zastanowić się, jakie skutki podatkowe wywołuje zapłata ryczałtu po terminie i czy okoliczność ta wpływa na sam fakt wyboru formy opodatkowania.
Ryczałt jako forma opodatkowania najmu prywatnego
Przychód uzyskiwany z najmu prywatnych składników majątku niewykorzystywanych w działalności gospodarczej stanowi osobne źródło przychodów określone w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT.
Zasadniczo zatem uzyskiwany w ten sposób przychód będzie podlegał opodatkowaniu na zasadach ogólnych według stawek podatkowych wynikających ze skali podatkowej.
Stosownie jednak do treści art. 9a ust. 6 ustawy PIT dochody osiągane przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6, są opodatkowane na zasadach określonych w ustawie, chyba że podatnicy wybiorą opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Sięgnijmy zatem do treści ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Tam też w art. 6 pkt 1a ustawy określono, że opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
W przypadku wyboru formy ryczałtowej stawka podatku stosowana do przychodu (bez możliwości pomniejszenia o ewentualne koszty podatkowe) wynosi 8,5%, a od nadwyżki ponad 100 000 zł – 12,5%.
Wybór ryczałtowej formy opodatkowania
Warunkiem skorzystania z ryczałtowanej formy opodatkowania przychodów z najmu jest zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy złożenie pisemnego oświadczenia o jej wyborze.
Przepis ten stanowi, że pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku – według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego przedsiębiorcy, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.
Pewne uproszczenia w tym zakresie przewidziano dla podmiotów chcących dokonać wyboru ryczałtu do najmu prywatnego.
W myśl bowiem art. 9 ust. 4 ww. ustawy w takim przypadku za równoznaczne z dokonaniem wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy uznaje się pierwszą w roku podatkowym wpłatę na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tego tytułu, a jeżeli pierwszy taki przychód podatnik osiągnął w grudniu roku podatkowego – złożenie zeznania PIT-28.
W konsekwencji osoba fizyczna chcąca dokonać wyboru ryczałtu jako właściwej dla niej formy opodatkowania ma dwie możliwości:
może złożyć oświadczenie o wyborze takiej formy do właściwego naczelnika US;
może bez składania ww. oświadczenia dokonać wpłaty na rachunek przeznaczony podatkowi ryczałtowanemu, co jest traktowane jako skuteczny wybór tej formy opodatkowania.
Termin dokonywania wpłaty na ryczałt w trakcie roku
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy podatnicy są obowiązani za każdy miesiąc obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia następnego miesiąca, a za grudzień – przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania.
Stosownie do art. 21 ust. 1a ww. ustawy podatnicy mogą obliczać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego – przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania.
Opcja wpłaty ryczałtu w formie kwartalnej przewidziana jest dla tych podatników, których otrzymane przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 25 000 euro. O wyborze kwartalnej formy wpłaty informuje się w zeznaniu PIT-28 składanym po zakończeniu roku podatkowego.
Przykładowo zatem, jeżeli podatnik decyduje się na wybór miesięcznego ryczałtu i uzyskał pierwszy przychód z najmu w styczniu, to wpłaty należy dokonać w terminie do 20 lutego.
Zapłata ryczałtu po terminie nie przekreśla prawa do wyboru ryczałtu
Poznaliśmy już zasady wpłaty ryczałtu w trakcie roku. Wiemy również, że wpłata ryczałtu na właściwy rachunek jest równoznaczna z wyborem tej formy opodatkowania.
Zastanówmy się zatem, co w sytuacji, gdy podatnik dokonuje pierwszej wpłaty na poczet ryczałtu po terminie. Czy w takich okolicznościach podatnik traci prawo do wyboru ryczałtowej formy opodatkowania?
Kluczowy w tym zakresie art. 9 ust. 4 ustawy wskazuje, że za równoznaczne z dokonaniem wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy uznaje się pierwszą w roku podatkowym wpłatę.
Chodzi zatem o dokonanie wpłaty w danym roku podatkowym, przy czym przepis wcale nie uzależnia prawa do wyboru formy ryczałtowej od terminowej wpłaty.
To korzystne stanowisko w ostatnim czasie potwierdzają również organy podatkowe. W interpretacji Dyrektora KIS z 17 września 2019 roku (nr 0113-KDIPT2-1.4011.343.2019.1.RK) możemy przeczytać, że z treści ustawy nie wynika, aby o skuteczności wyboru formy opodatkowania w odniesieniu do przychodów z najmu decydowało dokonanie pierwszej wpłaty w terminie, tj. do 20. dnia następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony. Innymi słowy, przepis nie uzależnia skuteczności wyboru ryczałtu jako formy opodatkowania od terminowego dokonania wpłaty na ryczałt.
Przykład 1.
Osoba fizyczna w 2021 roku rozpoczęła wynajem nieruchomości prywatnej. Jako formę opodatkowania postanowiła wybrać ryczałt ewidencjonowany. Pierwszy przychód z najmu uzyskała w styczniu, lecz wpłaty na ryczałt dokonała dopiero w maju. W tym przypadku wpłata dokonana po terminie nie pozbawia jej prawa do opodatkowania przychodów z najmu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Przedstawiony problem dotyczy coraz większej grupy podatników. Ostatnio prezentowana linia interpretacyjna organów podatkowych wskazuje korzystne stanowisko, zgodnie z którym zapłata ryczałtu po terminie nie pozbawia prawa do tej formy opodatkowania. Istotne jest, aby w danym roku podatkowym dokonać pierwszej wpłaty na ryczałt.
