Holding spółek to rodzaj specyficznego tworu gospodarczego, który polega na związku minimum dwóch podmiotów, który ma na celu zwiększenie zysków z działalności. Holding mogą w Polsce tworzyć spółki kapitałowe. Warto bliżej przyjrzeć się korzyściom i specyfikacji utworzenia takiego podmiotu jakim jest holding.
Czym jest holding spółek?
Holding spółek to grupa spółek, w której jedna spółka jest spółką dominującą, a druga spółką zależną. Spółek zależnych może być kilka. Na podstawie uchwały o uczestnictwie w grupie spółek tworzą wspólną strategię celem realizacji wspólnego interesu. Zgodnie z art. 4 § 1 pkt 4 kodeksu spółek handlowych stosunek dominacji między jedną spółką a drugą powstaje gdy:
- Spółka dominująca dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu, może występować w roli zastawnika lub użytkownika, lub w zarządzie innej spółki kapitałowej;
- Spółka dominująca ma uprawnienia do powoływania i odwoływania większości członków zarządu, rady nadzorczej innej spółki kapitałowej lub spółdzielni;
- Członkowie zarządu spółki dominującej stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej lub spółdzielni;
- Spółka dominująca posiada większość głosów w spółce osobowej zależnej lub na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej;
- Spółka dominująca ma decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej na podstawie umowy zawartej między spółką zależną a spółką dominującą której przedmiotem jest zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez spółkę zależną.
Powstanie stosunku dominacji
W momencie powstania stosunku dominacji, spółka dominująca ma szereg obowiązków związanych z powstaniem takiego układu.
Zawiadomienia można dokonać w dowolnej formie. Wywoła to skutek, gdy adresat będzie miał możliwość zapoznać się z jego treścią. Termin powiadomienia o powstaniu stosunku zależności jest określony przepisami prawa i wynosi 2 tygodnie od daty powstania tego stosunku.
W przypadku gdy obowiązek ten nie zostanie wykonany można zawiesić wykonanie prawa głosu z akcji albo udziałów spółki dominującej reprezentujący więcej niż 33% kapitału zakładowego spółki zależnej. Gdy spółką zależną jest spółka akcyjna, informacja o powstaniu dominacji nad nią wymaga ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Wspólnik, członek zarządu, rady nadzorczej lub akcjonariusz, może żądać aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem lub akcjonariuszem w tej spółce, udzieliła informacji czy pozostaje w stosunku dominacji lub zależności wobec konkretnej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej.
Uprawniony ma prawo żądać ujawnienia liczby akcji, udziałów lub głosów, jakie spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, w tym także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami. Zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie spółki zależnej podejmuje większością trzech czwartych głosów uchwałę o uczestnictwie w grupie spółek. W uchwale wskazuje się spółkę dominującą. W rejestrze zarówno spółka dominująca jak i spółka zależna ujawnia uczestnictwo w grupie spółek.
Prawa i obowiązki spółek występujących w holdingu
Należy zauważyć, iż posiadanie udziałów czy akcji w spółce zależnej jest podstawą do stworzenia struktury holdingowej. To powiązania kapitałowe będą wystarczające do powstania tej struktury. Obok dysponowania określoną wielkością w kapitale zakładowym, podstawą oddziaływania korporacyjnego będą dodatkowe uprawnienia, które przyznane są poszczególnemu wspólnikowi spółki nadrzędnej.
Spółka dominująca ma uprawnienia do wydawania spółce zależnej, która wchodzi w skład struktury holdingowej wiążące polecenia. Aby polecenie mogło być wydawane musi być związane ze sprawami spółki zależnej do której jest skierowane oraz jego wydanie wynika z uzasadnionego interesu grupy spółek. Polecenie może zostać wydane przez zarząd, prokurenta, pełnomocnika spółki w formie pisemnej lub elektronicznej. Spółka zależna do której skierowane było polecenie musi podjąć uchwałę i poinformować spółkę dominującą o jej podjęciu. Przepisy prawa dopuszczają odmowę wykonania wiążącego polecenia spółki dominującej przez spółkę zależną. Będzie to możliwe w przypadku, gdy wykonanie uchwały doprowadziłoby do niewypłacalności, zagrożenia niewypłacalnością spółki zależnej lub jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że uchwała jest sprzeczna z interesem spółki i jej wykonanie wyrządzi spółce szkodę.
Bardzo ważną kwestią jest wprowadzenie odpowiedzialności za szkodę spółki dominującej względem spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek, która wynika z wykonania wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w wiążącym poleceniu.
Grupa spółek nie jest nową jednostką organizacyjną. W kodeksie spółek handlowych uregulowano zasady utworzenia grupy spółek, wydawanie wiążących poleceń, kwestie odpowiedzialności spółki dominującej względem spółek zależnych, ich wspólników, zasady odpowiedzialności członków organów spółkę z grupy.
Ustanie uczestnictwa w grupie spółek następuje poprzez podjęcie większością trzech czwartych głosów uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek albo poprzez złożenie przez spółkę dominującą spółce zależnej oświadczenia o ustaniu tego uczestnictwa.
Korzyści z utworzenia grupy spółek
Niewątpliwie korzyścią wynikającą z utworzenia grupy spółek będą kwestie związane z wydawaniem wiążących poleceń, dostępu do ksiąg i dokumentów spółki zależnej, odpowiedzialność odszkodowawcza. Korzyścią jest również sprawowanie przez radę nadzorczą spółki dominującej lub zarząd stałego nadzoru nad realizacją interesu spółki zależnej.
W przypadku wykonania poleceń wiążących przez spółkę zależną, członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorzy spółki zależnej są zwolnienie z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce zależnej, którą poniosła na skutek wykonania wiążącego polecenia. Zwolnienie to dotyczy również władz spółki dominującej jeżeli działali w interesie grupy spółek.
Korzyścią wynikającą z występowania grupy spółek jest możliwość wystąpienia przez wspólnika lub akcjonariusza reprezentującego nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek z żądaniem odkupienia udziałów lub akcji przez spółkę dominującą, która reprezentuje co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej. Należy pamiętać, iż żądanie takie może być złożone tylko raz w ciągu roku obrotowego. Oprócz odkupu udziałów można również dokonać przymusowego wykupu udziałów lub akcji, reprezentujących nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej.
Zwalnia się od podatku dochodowego dochody lub przychody, które są uzyskiwane przez spółki kapitałowe z tytułu dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskie. Muszą być wówczas spełnione następujące warunki wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Podstawa prawna:
- Ustawa Kodeks spółek handlowych z 15.09.2000 r. (Dz.U.2022.1467 z późn.zm.);
- Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z 15.02.1992 r. (Dz.U. 2022.2587z późn.zm).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
