Zwolnienie podmiotowe z VAT jest dostępne dla większości przedsiębiorców, których wartość sprzedaży nie przekracza 200 000 zł w skali roku. Przedsiębiorca stosujący zwolnienie z VAT dokonuje sprzedaży towarów lub usług bez podatku VAT, dzięki czemu nabywca nie ponosi dodatkowego kosztu w postaci podatku od towarów i usług. Taki zakup z pewnością jest korzystny z punktu widzenia konsumenta. W przypadku firm, VAT naliczony co do zasady podlega odliczeniu, gdy dany zakup wykorzystywany jest w działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych, przez co obciążenie podatkiem VAT ponosi ostateczny odbiorca, czyli zazwyczaj konsument. Przedsiębiorca stosujący zwolnienie z VAT nie opodatkowuje podatkiem od towarów i usług dokonanych transakcji, ale nie ma też prawa do odliczenia VAT od dokonanych zakupów. W artykule przedstawiamy czy rejestracja do VAT w trakcie miesiąca jest możliwa oraz jakie formalności w jej zakresie należy spełnić!
Zwolnienie podmiotowe z VAT – kiedy przysługuje?
Podmiotowe zwolnienie z VAT przysługuje pod warunkiem spełnienia określonych w ustawie wymagań. Roczny limit sprzedaży uprawniający do zwolnienia podmiotowego określonego w ustawie o podatku od towarów i usług wynosi 200 000 zł.
„Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku”.
Dla osób, które rozpoczęły działalność w trakcie roku podatkowego, limit obrotów uprawniający do stosowania zwolnienia podmiotowego z VAT ustala się proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności gospodarczej, czyli kwotę 200 000 zł przelicza się proporcjonalnie do liczby dni prowadzenia tej działalności.
„Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1”.
Istnieją jednak grupy przedsiębiorców, którym nie przysługuje prawo do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Sprzedaż wskazanych w ustawie o podatku VAT towarów lub usług implikuje konieczność rejestracji jako czynny podatnik VAT przed dokonaniem pierwszej sprzedaży. Zwolnienia ze względu na wartość sprzedaży nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw towarów i świadczących usługi wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
Utrata prawa do zwolnienia a rejestracja do VAT w trakcie miesiąca
Do momentu, gdy wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 000 zł lub w przypadku przedsiębiorców, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego, wartość sprzedaży w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej nie przekroczy kwoty 200 000 zł, podatnicy mają prawo stosować zwolnienie podmiotowe z VAT. Zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono limit uprawniający do korzystania ze zwolnienia podmiotowego.
„Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę”.
Obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny następuje w momencie przekroczenia wspomnianego limitu obrotów. W przypadku utraty prawa do zwolnienia ze względu na wysokość osiąganych obrotów, przed dniem przekroczenia limitu przedsiębiorca powinien złożyć zgłoszenie rejestracyjne na formularzu VAT-R, w którym zmieni się status podatnika z podatnika VAT zwolnionego na podatnika VAT czynnego.
Zwolnienie od podatku VAT przestaje obowiązywać już od pierwszej sprzedaży, która spowodowała przekroczenie limitu. Natychmiast pojawia się obowiązek podatkowy, co oznacza, że podatnik ma obowiązek opodatkować podatkiem VAT całą transakcję, której dokonanie skutkowało przekroczeniem limitu.
Przykład 1.
Pani Julia prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i do tej pory korzystała ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Dotychczasowa wartość sprzedaży wynosiła 180 000 zł. 15 października pani Julia dokona sprzedaży na kwotę 50 000 zł, co oznacza, że limit uprawniający do korzystania ze zwolnienia podmiotowego zostanie przekroczony. Do kiedy pani Julia powinna złożyć formularz VAT-R w urzędzie i czy rejestracja do VAT w trakcie miesiąca jest możliwa?
Opodatkowaniu podlega cała transakcja, która spowodowała przekroczenie limitu, a więc kwota 50 000 zł. Przed dokonaniem sprzedaży pani Julia powinna złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R i zarejestrować się jako podatnik VAT czynny.
Prawo do odliczenia VAT po utracie zwolnienia
Rejestracja do VAT następuje z chwilą zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Zmienia się wówczas status podatnika z podatnika zwolnionego na czynnego podatnika VAT i od tego dnia przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów. Prawo do odliczenia VAT naliczonego odnosi się także do towarów nabytych jeszcze w okresie stosowania zwolnienia podmiotowego z VAT, a sprzedanych po dokonaniu rejestracji jako czynny podatnik VAT.
„W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana”.
Korekta wynikająca z wystąpienia prawa do odliczenia VAT naliczonego po utracie zwolnienia z VAT polega na zwiększeniu podatku naliczonego o ten, który nie został naliczony z braku do tego podstaw. Korekta odnosi się do rozliczenia za miesiąc, w którym nastąpiła utrata zwolnienia podmiotowego.
Interpretacja indywidualna sygn. IPTPP3/4512-113/15-4/BM z 3 lipca 2015 roku została wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w zakresie prawa do dokonania korekty VAT naliczonego na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy VAT w odniesieniu do towarów nabytych z zamiarem ich wykorzystania do czynności zwolnionych z VAT, a faktycznie wykorzystanych do wykonywania czynności opodatkowanych, po utracie prawa do zwolnienia z art. 113 ust. 9 ustawy VAT.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że w przypadku gdy podatnik nabył towary z zamiarem wykorzystania ich do czynności zwolnionych, a następnie wykorzystuje je do czynności opodatkowanych, powinien dokonać korekty VAT naliczonego, stwierdzając, co następuje:
„[…] w myśl art. 91 ust. 7d ustawy VAT, w przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana. Z powyższych przepisów wynika wprost, iż w przypadku gdy podatnik nabył towary z zamiarem wykorzystania ich do czynności zwolnionych, a następnie wykorzystuje je do czynności opodatkowanych, to powinien dokonać korekty VAT naliczonego. Zdaniem więc Wnioskodawcy w deklaracji składanej za grudzień 2014 roku może on dokonać odliczenia VAT naliczonego od towarów, które zostały nabyte z zamiarem wykorzystania ich do czynności zwolnionych, a które faktycznie zostaną wykorzystane przy wykonywaniu czynności opodatkowanych. Należy zauważyć, iż wspomniany art. 91 ust. 7-7d ustawy VAT dotyczy wszystkich przypadków zmiany prawa do odliczenia VAT naliczonego, a więc dotyczy on również przypadku, gdy zmiana prawa do odliczenia VAT naliczonego wynika z utraty prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT.”
Kiedy można ponownie skorzystać ze zwolnienia z VAT?
Osoby, które przekroczyły obowiązujący limit sprzedaży, mogą ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT. W przypadku utraty prawa do zwolnienia powrót do zwolnienia jest możliwy po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracono prawo do zwolnienia. Warunkiem jest nieprzekroczenie limitu obrotów 200 000 zł.
Przykład 2.
Pan Łukasz utracił prawo do zwolnienia 10 października 2023 roku. Kiedy może powrócić do zwolnienia z VAT?
Co do zasady, pan Łukasz może powrócić do zwolnienia z VAT po upływie roku licząc od końca roku w którym utracił prawo do zwolnienia. W związku z tym, że utrata prawa do zwolnienia z VAT miała miejsce w 2023 roku to pan Łukasz może powrócić do zwolnienia z VAT najwcześniej od 2025 roku.
Rejestracja do VAT w trakcie miesiąca a formularz VAT-R
W celu wygenerowania formularza VAT-R w systemie wFirma.pl należy przejść do zakładki: START » PODATKI » PODATEK VAT i skorzystać z opcji DODAJ DEKLARACJĘ » ZGŁOSZENIE VAT R. W części C.1 należy zaznaczyć poz. 35 dotyczącą utraty prawa do zwolnienia z VAT i wprowadzić w poz. 40 datę od której podatnik będzie wykonywał działalność opodatkowaną podatkiem VAT.
Wysyłka formularza VAT-R może się odbyć bezpośrednio z systemu za pomocą własnego podpisu kwalifikowanego bądź druk ten można wydrukować, podpisać i następnie zanieść do urzędu skarbowego.
