Osoby posiadające własną firmę są zobligowane do sporządzania spisu z natury. To szczególnie ważny element prowadzenia firmy, ponieważ jego rezultaty należy uwzględnić obliczając dochód z działalności gospodarczej. Jak zatem w poprawny sposób skonstruować spis z natury?
Przepisy dotyczące spisu z natury
Konieczność dokonywania spisu z natury, zwanego również remanentem, została zapisana w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia księgi przychodów i rozchodów:
§ 27 ust. 1 Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury (...) na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności. |
Przedsiębiorca może przystąpić do spisu z natury w trakcie roku podatkowego, zarówno z woli urzędu skarbowego, jak i z własnej inicjatywy. Jednak, jak stanowi par. 28 ust. 4 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR, o zamiarze sporządzenia remanentu w innym terminie niż 31 grudnia, 1 stycznia lub w dniu rozpoczęcia działalności gospodarczej należy pisemnie powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Musi to nastąpić co najmniej siedem dni przed datą tworzenia spisu.
Zgodnie z cytowanym powyżej par. 27 ust. 1 rozporządzenia spisem z natury mogą zostać objęte towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcja w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Robiąc remanent, trzeba także pamiętać o ich prawidłowej wycenie. Należy jej dokonać w następujący sposób:Składniki, które można zawrzeć w spisie z natury
towary handlowe i materiały - wycena zgodnie z ceną zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu (tylko w przypadku, gdy jest ona niższe od ceny zakupu lub nabycia),
wyroby gotowe, półwyroby i braki własnej produkcji - wycena w oparciu o koszty wytworzenia,
odpady użytkowe - wycena zgodnie z wartością, która wynika z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.
Korekta kosztów do końca 2015 roku
Jak mówi art. 24d Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym, jeśli zobowiązania wynikające z faktur (rachunków lub innych dokumentów), w oparciu o które nastąpiło ujęcie kosztu w KPiR, nie zostały uregulowane, podatnik jest zobligowany do zmniejszenia kosztów o ich wartość. Jeżeli faktura ma termin płatności krótszy niż 60 dni, trzeba dokonać korekty kosztów w terminie, w którym upływa 30 dzień od ustalonej na dokumencie zakupu daty płatności. Natomiast w przypadku gdy faktura posiada termin płatności dłuższy niż 60 dni, trzeba dokonać korekty kosztów w terminie, w którym upływa 90 dzień od daty ujęcia wydatku w kosztach (nawet jeśli termin płatność jeszcze nie minął).
Korektę należy później odpowiednio udokumentować w księdze przychodów i rozchodów. Zasady te obowiązują do wydatków, które zostały poniesione do końca roku 2015.
Spis z natury a korekta kosztów
Opisana powyżej korekta kosztów czasem może dotyczyć także spisu z natury, o czym świadczy par. 29 ust. 4a-4c rozporządzenia w prawie prowadzenia KPiR. W innym wypadku dojedzie do podwójnego zmniejszenia kosztów - w wyniku korekty kosztów zgodniej z art. 24d ustawy o PIT oraz w wyniku różnic remanentowych.
W przypadku dokonania korekty wartość spisu z natury zostaje pomniejszona o kwotę, o którą przedsiębiorca zmniejszył koszt uzyskania przychodów (zwiększył przychody), na podstawie art. 24d ustawy o PIT. Dzieje się tak, jeśli zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów (zwiększenie przychodów) miało związek z uwzględnieniem w kosztach uzyskania przychodów wydatków dotyczących towarów handlowych materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, objętych tym spisem.
Ważne! Pomniejszenia można dokonać o tę część kwoty zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów (zwiększenia przychodów), która przypada na towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady, objęte tym spisem. |
Należy także pamiętać, że jeśli do wyceny towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zawartych w remanencie, zastosuje się inne zasady wyceny (określone w par. 29 ust. 1-4 i 7), zamiast ceny nabycia, zakupu lub kosztu wytworzenia, kwota pomniejszenia nie może przewyższyć wartości wybranej wyceny. Trzeba także wskazać pozycje spisu z natury i pozycje w księdze, z którymi związanie jest pomniejszenie, na arkuszu remanentu.
Ostatnią istotną informacją jest fakt, że jeśli podatnik ureguluje swoje zobowiązania z 2015 roku, które zostały wówczas wyksięgowane z kosztów, w 2016 roku, będzie mógł je ująć ponownie w kosztach. Takie uregulowanie nie przełoży się w żaden sposób na wartość spisu z natury z dnia 1 stycznia 2015 r.
Korekta kosztów - zmiany od 2016 roku!
Od 1 stycznia 2016 roku zasada dotycząca obowiązku korekty kosztów przestaje obowiązywać - przedsiębiorcy nie będą już zmuszeni do pilnowania ustawowego terminu, po którym należy pomniejszyć o tą kwotę koszty lub zwiększyć przychody, jeżeli wydatki nie zostaną opłacone. Istotne jest jednak, że zmiany dotyczą wydatków poniesionych od 1 stycznia 2016 roku oraz poniesionych w 2015 roku, ale gdy ich korekta miałaby przypadać w 2016 roku. W przypadku gdy podatnik dokonał korekty jakiegoś wydatku do końca 2015 roku i opłacił go w 2016 roku, ponownie w koszty może go zaliczyć w dacie opłacenia.
