0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Spółka cywilna - zmiany umowy i rozwiązanie spółki (cz.5)

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Umowa spółki cywilnej może zostać zmieniona za pomocą aneksów i uchwał, co do których, na podstawie art. 860 § 2 kodeksu cywilnego, wymaga się zachowania formy pisemnej. Jeśli jednak spółka cywilna została zawarta w formie umowa aktu notarialnego, do jej zmiany wymaga się zachowania tej samej formy. 

Zmiana treści umowy spółki cywilnej

Umowaspółki cywilnej może zostać zmieniona za pomocą aneksów i uchwał, co do których, na podstawie art. 860 § 2 kodeksu cywilnego, wymaga się zachowania formy pisemnej. Jeśli jednak spółka cywilna została zawarta w formie umowa aktu notarialnego, do jej zmiany wymaga się zachowania tej samej formy. W przypadku innych zastrzeżeń umownych dokonanych przez wspólników, np. stanowiących, że dla zmiany treści umowy spółki wymagana jest forma pisemna z notarialnie poświadczonymi podpisami, dla skuteczności zmiany umowy należy dochować zastrzeżonej formy. Ponadto z treści dokumentu zmieniającego umowę spółki cywilnej powinno jasno wynikać, od jakiej daty obowiązują zmiany.

Uwaga!
Wprowadzenie zmian w umowie spółki cywilnej wymaga zgodnego działania wszystkich wspólników

Umowa spółki cywilnej może być zmieniona poprzez:

  • sporządzenie aneksu zawierającego nowe postanowienia umowy,

  • sporządzenie nowej umowy z koniecznym zaznaczeniem celu jej sporządzenia - zastąpienia poprzedniej; brak takiego zastrzeżenia wywoła skutek zawiązania nowej spółki cywilnej,

  • podjęcie uchwały przez wspólników określającej  modyfikowane postanowienia.

Jeżeli zmiana umowy spółki cywilnej dotyczy proporcji udziału w zyskach i stratach, wówczas podlega ona zgłoszeniu do Urzędu Skarbowego.

Wynika to z faktu wpływu wielkości proporcji udziału w zyskach i stratach na rozliczenia w podatku dochodowym. Zasadą jest, że przychód wspólnika w spółce cywilnej jest ustalany proporcjonalnie do jego prawa udziału w zysku spółki. Tak samo rozliczane są koszty uzyskania przychodu oraz odliczane straty.

Zgłoszenie do Urzędu Skarbowego może być dokonane przez przesłanie odpisu - w zależności od zastosowanej formy -  aneksu do umowy spółki lub uchwały wraz z pismem przewodnim zawierającym NIP spółki.

Zmiana umowy spółki cywilnej może wynikać również z faktu zmiany przedmiotu działalności. Taki stan faktyczny oprócz zmiany umowy spółki wymaga również dokonania czynności wobec urzędów. W przypadku, gdy zmiana umowy spółki w zakresie jej działalności skutkuje znaczną zmianę rodzaju działalności spółki, powinna zostać zgłoszona zarówno do urzędu skarbowego, jak i urzędu statystycznego.

Konieczne może okazać się również zgłoszenie zmiany do CEIDG. Sytuacja taka wystąpi, gdy w ujawnionym w rejestrze przedmiocie działalności wspólników będących osobami fizycznymi, nie mieści się zmodyfikowany przedmiot.

Spółka cywilna a zmiana składu osobowego

Co do zasady z założenia spółka cywilna ma skład niezmienny. Ustawodawca dopuszcza jednak możliwość zmiany składu osobowego wspólników, która może nastąpić wskutek:

  • wystąpienia wspólnika ze spółki,

  • przystąpienia wspólnika do spółki,

  • śmierć lub ustanie bytu prawnego wspólnika.

Ważne!
Zmiana składu osobowego spółki cywilnej wymaga również zmiany jej umowy.

Uprawnienie wspólnika do wystąpienia ze spółki cywilnej jest realizowane przez złożenie wspólnikom oświadczenia o wystąpieniu ze spółki w terminie 3 miesięcy przed zakończeniem roku obrachunkowego, gdy umowa spółki została zawarta na czas nieoznaczony. Ponadto, jeżeli występują ważne powody, wspólnik może wypowiedzieć umowę bez zachowania terminu, konieczne jest jednak sporządzenie uzasadnienia. Zawarcie umowy spółki na czas oznaczony nie pozbawia wspólników tego uprawnienia. Wspólnik nie może bowiem zostać pozbawionym tego uprawnienia.  

Szczególną uwagę należy zwrócić na prawo wypowiedzenia udziału wspólnika w spółce przez jego wierzyciela osobistego. Wierzycielowi przysługuje to uprawnienie, jeśli uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania. Dodatkowo przesłanką wypowiedzenia udziału wspólnika w spółce przez jego wierzyciela osobistego jest fakt prowadzenia w ciągu ostatnich 6 miesięcy bezskutecznej egzekucji z ruchomości wspólnika. Jest to tzw. przymusowe wypowiedzenie spółki.

Zmiana składu osobowego spółki cywilnej może nastąpić także poprzez przystąpienie nowego wspólnika do spółki, co wymaga zgody pozostałych wspólników oraz zmian w umowie spółki.

Aneks dotyczący przystąpienia nowego wspólnika powinien zawierać co najmniej następujące elementy:

  • wskazanie nowego wspólnika,

  • określenie wnoszonych przez niego wkładów oraz ich wartość,

  • określać uczestnictwo nowego wspólnika w prowadzeniu spraw spółki i jej reprezentowaniu.

Zmiana umowy spółki w związku z przystąpieniem wspólnika może zostać zastąpiona zupełnie nową umową spółki, wybór rozwiązania zależy od wspólników lub postanowień umowy spółki, jeśli w jakiś sposób odnosi się do kwestii poszerzenia składu osobowego. Należy jednak pamiętać, że nowo sporządzona umowa musi jasno wskazywać, że została sporządzona w celu zastąpienia umowy dotąd obowiązującej, gdyż brak takiego postanowienia spowoduje powstanie nowej spółki.

Dla celów dowodowych umowa spółki powinna zostać zmieniona w formie pisemnej i co do zasady wystarczającą formą jest aneks do umowy. Ta zasada doznaje jednak pewnych ograniczeń:

  • gdy umowa spółki była zawarta w formie szczególnej,

  • gdy umowa spółki została zawarta w formie pisemnej, a w czasie jej trwania wspólnicy nabyli do wspólnego majątku spółki składniki, do których przeniesienia wymaga się formy szczególnej (np. prawo użytkowania wieczystego, prawo własności nieruchomości).

Ostatnim sposobem, w ramach którego może dokonać się zmiana w składzie osobowym wspólników, jest śmierć wspólnika albo ustanie bytu prawnego, jeżeli wspólnikiem jest jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

Umowa spółki cywilnej może przewidywać wejście spadkobierców w miejsce zmarłego wspólnika ze wskazaniem, który z nich będzie wykonywał prawa w spółce. Brak takiego wskazania spowoduje, że wspólnicy będą mogli podejmować czynności dotyczące prowadzenia spraw spółki. W przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje dziedziczenia, rozwiązania mogą być następujące:

  • następuje rozliczenie ze wspólnikiem, którego członkostwo ustało wskutek śmierci, a umowa spółki, jeśli nie była to spółka dwuosobowa, wiąże pozostałych wspólników,

  • umowa może stanowić, że wskutek śmierci lub ustania bytu prawnego któregokolwiek ze wspólników powoduje rozwiązanie spółki.

Należy zwrócić uwagę na okoliczność rozliczenia ze spadkobiercami na wypadek utraty członkostwa przez wspólnika na skutek śmierci lub ustania podmiotowości prawnej. Zasady tego rozliczenia może regulować umowa spółki, jeżeli zaś umowa milczy w tej kwestii, zastosowanie znajdują zasady kodeksowe. Zgodnie z zasadami kodeksowymi na rzecz zmarłego wspólnika wypłaca się przede wszystkim część majątku spółki, odpowiadającą udziałowi wspólnika w zyskach, po odliczeniu wkładów pozostałych wspólników. Wypłacie w naturze podlegają te rzeczy, które wspólnik wniósł jedynie do korzystania przez spółkę oraz wypłaca w pieniądzu wartość jego wkładu określoną w umowie spółki albo taką wartość, jaką wkład miał w chwili wniesienia. Nie podlega jednak zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług przez wspólnika albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.

Spółka cywilna - jak rozwiązać?

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego spółka cywilna może zostać rozwiązana na skutek wystąpienia różnych zdarzeń:

  • każdy ze wspólników może żądać rozwiązania spółki cywilnej przez sąd, jeśli zaistnieją ważne ku temu powody, które mogą dotyczyć zarówno samej spółki, jak i osoby wspólnika, a zdarzeniem powodującym rozwiązanie spółki będzie wówczas prawomocne orzeczenie sądu,

  • wspólnicy mogą podjąć jednomyślną uchwałę o rozwiązaniu spółki, zdarzeniem powodującym rozwiązanie spółki jest samo podjęcie jednomyślnej uchwały przez wspólników, a jednocześnie ustaje bytu spółki (w uchwale wspólnicy mogą oznaczyć inny dzień rozwiązania),

  • w umowie wspólników mogą być wskazane zdarzenia powodujące rozwiązanie spółki, np.:

    • spełnienie celu gospodarczego, dla którego spółka została powołana,

    • nadejście terminu, jeśli spółka została zawarta na czas oznaczony.

  • spółka ustanie z mocy prawa, jeśli na skutek określonych zdarzeń powstanie sytuacja, w której w spółce zostanie tylko jeden wspólnik:

    • śmierć wspólnika,

    • ogłoszenie upadłości wspólnika

    • wypowiedzenie umowy spółki przez innych wspólników lub wspólnika, gdy spółka jest dwuosobowa.

Odnośnie do wystąpienia zdarzeń określonych w umowie jako zdarzenia powodujące rozwiązanie umowy spółki należy zaznaczyć, że nawet jeżeli określone zdarzenia wystąpią, ale wolą wspólników będzie dalsze istnienie spółki, mogą oni podjąć stosowną uchwałę, co poczytuje się za zmianę umowy i kontynuować działalność, uznając, że spółka została zwarta na czas nieoznaczony.

Najistotniejszą konsekwencją rozwiązania spółki cywilnej zdaje się być przekształcenie wspólności majątkowej wspólników we wspólność ułamkową. Oznacza to, że w majątek spółki staje się przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych i wyróżnione są w nim ułamkowe udziały poszczególnych wspólników. Na wspólnikach ciąży przy tym przede wszystkim obowiązek uregulowania zobowiązań, należy więc zaspokoić wierzycieli, spłacając długi spółki. Pozostała część majątku wspólnego ulega podziałowi oraz dokonuje się zwrotu wkładów, na tych samych zasadach, które dotyczą wystąpienia wspólnika ze spółki, a więc:

  • wartość wkładu każdego wspólnika zostaje wypłacona w pieniądzu w wysokości oznaczonej w umowie spółki lub według jego wartości w chwili wniesienia,

  • wniesione do spółki rzeczy do używania zostają zwrócone w naturze,

  • wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług przez wspólnika lub na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika.

Pozostałą część majątku wspólnego zostaje podzielona między wspólników w stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki. Należy zaznaczyć, że wskazane reguły postępowania z majątkiem na wypadek rozwiązania spółki cywilnej mają zastosowanie, gdy wspólnicy w umowie spółki nie uregulowali tego zagadnienia odmiennie.

Ważnym obowiązkiem wspólników związanym z rozwiązaniem spółki cywilnej jest sporządzenie spisu z natury dla celów podatku VAT na dzień rozwiązania lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Obowiązkowo należy więc dołączyć do deklaracji podatkowej informację o spisie, wartości i kwocie podatku należnego. Spis z natury obejmuje wszystkie składniki majątku - towary nabyte i towaru wyprodukowane przez spółkę, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżania podatku należnego o podatek naliczony, a które nie zostały przez spółkę sprzedane przed jej rozwiązaniem.

Wspólnicy mogą zdecydować o upłynnieniu wspólnego majątku. Następuje to przez sprzedaż składników majątku osobom spoza spółki. Z kolei taka sprzedaż na rzecz jednego ze wspólnika jest dopuszczalna, jednak może dojść do sytuacji, w której wspólnik byłby jednocześnie zbywcą i nabywcą. Wobec tego lepszym rozwiązaniem jest umowa przeniesienia własności.

Ważne!
Rozwiązanie spółki cywilnej musi być zgłoszone w CEIDG w terminie 7 dni od chwili jej rozwiązania przez każdego ze wspólników. W tym terminie należy złożyć wniosek o wykreślenie lub o zmianę danych, jeśli wspólnik będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej.

Wyrejestrowanie samej spółki wymaga od wspólników dodatkowych czynności. Konieczne jest w ty celu złożenie wniosku do urzędu statystycznego (RG-2) celem skreślenia z rejestru REGON w ciągu 14 dni od dnia ustania bytu spółki cywilnej.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów