Przedsiębiorca może być zarejestrowany na potrzeby podatku VAT w kilku krajach Unii Europejskiej. W związku z tym mogą pojawić się wątpliwości co do klasyfikacji transakcji, w ramach której następuje wywóz towaru do innego kraju UE, jeśli kupujący podaje polski numer VAT. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić, w jaki sposób należy rozliczyć taką transakcję.
Warunki uznania transakcji za WDT
Transakcja wywozu towaru z terytorium Polski na terytorium innego kraju UE kojarzy się z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (WDT). W związku z tym warto przeanalizować warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby można było uznać, że w konkretnym przypadku dochodzi do WDT.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5, rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Sam fizyczny przezóz towarów nie jest jeszcze uznawany za WDT. Czynności tej musi towarzyszyć dostawa towarów, czyli przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.
Z kolei art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT stanowi, że WDT występuje pod warunkiem, że nabywca towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
To zatem oznacza, że dla uznania danej transakcji za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, konieczny jest wywóz towaru z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego w wyniku dokonania czynności dostawy. Towar musi przy tym fizycznie opuścić terytorium kraju wysyłki.
Ponadto strony transakcji muszą być zidentyfikowane jako podatnicy podatku VAT.
Identyfikacja stron transakcji na potrzeby WDT a wywóz towaru do innego kraju UE
Z przedstawionych regulacji wynika, że przepisy nie wymagają więc, żeby nabywca towaru był zarejestrowany dla celów opodatkowania podatkiem od wartości dodanej na terenie kraju UE, do którego będzie realizowana dostawa. Istotne jest, aby kupujący był zarejestrowany na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (tak wynika z treści art. 13 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT).
Może zdarzyć się sytuacja, w której kontrahent z innego kraju posłuży się polskim VAT PL.
Zarówno przepisy ustawy o VAT, jak i dyrektywy unijnej nie zawierają regulacji dotyczących zasad posługiwania się poszczególnymi numerami (VAT UE) przez podatnika posiadającego numery VAT UE nadane mu przez więcej niż jedno państwo członkowskie. Z punktu widzenia polskiej ustawy VAT – jeżeli podatnik będący zagranicznym przedsiębiorcą posługuje się (np. podaje kontrahentowi), w ramach danej transakcji towarowej, posiadanym przez siebie:
- polskim NIP-em – oznacza to, że takiego podatnika należy traktować na potrzeby owej transakcji jako podatnika krajowego;
- numerem VAT UE nadanym przez inne państwo członkowskie niż Polska (np. numerem VAT DE) – oznacza to, że takiego podatnika należy traktować na potrzeby owej transakcji jako podatnika podatku od wartości dodanej.
Podkreślenia wymaga, że umieszczanie na fakturze numeru identyfikacji podatkowej z kodem „PL” obligatoryjne jest wyłącznie w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.
Natomiast faktura dokumentująca dostawę (świadczenie) na terytorium kraju polskiemu kontrahentowi nie musi zawierać kodu PL, jednakże jego zawarcie nie przesądza o jej nieprawidłowości. Dodanie przedrostka PL do NIP-u na fakturach wystawianych polskim kontrahentom należy potraktować jako dodatkowy nieobowiązkowy element faktury, ale niepowodujący uznania jej za wystawioną w sposób niezgodny z powołanymi wyżej przepisami ustawy o podatku od towarów i usług (interpretacja Dyrektora KIS z 28 czerwca 2021 roku, nr 0114-KDIP1-1.4012.368.2021.1.KOM).
W tym miejscu trzeba jednak podkreślić, że ustawowym warunkiem uznania transakcji za WDT jest fizyczny wywóz towarów poza granice kraju.
Przykład 1.
Podatnik z Polski sprzedał towar do niemieckiego oddziału zlokalizowanego w RP. Kupujący dla potrzeb transakcji posłużył się niemieckim NIP UE. Pomimo tego w tym przypadku będziemy mieli do czynienia z odpłatną dostawą towarów na terytorium Polski. Z uwagi na brak wywozu towaru poza granice kraju nie można takiej transakcji potraktować jako WDT.
Bardziej kłopotliwy jest natomiast przypadek odwrotny, tzn. kiedy towar opuszcza terytorium Polski, ale nabywca podaje polski VAT.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 10 czerwca 2020 roku (nr 0114-KDIP1-2.4012.64.2020.3.RM), o tym, czy daną transakcję należy uznać za tzw. dostawę krajową, czy za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, nie może decydować wola stron, które w nich uczestniczą, w tym numer identyfikacji podatkowej, jakim się posługują.
Fakt, że podatnik posługiwał się polskim numer identyfikacji podatkowej, nabywając towar, nie przesądza o uznaniu dokonanej dostawy za tzw. dostawę krajową. O tym, czy dana transakcja jest transakcją wewnątrzwspólnotową, decydują okoliczności faktyczne, w jakich jest realizowana.
Z powołanych przepisów prawa jednoznacznie wynika, że w przypadku, gdy w wyniku dostawy dokonanej na rzecz konkretnego nabywcy towar zostanie wywieziony z Polski na terytorium innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, wówczas dochodzi do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Co ciekawe, Dyrektor KIS w perspektywie miesiąca potrafił zająć zupełnie odwrotne stanowisko. Chodzi tutaj o interpretację z 26 maja 2020 roku (nr 0111-KDIB3-3.4012.196.2020.1.PK), gdzie możemy przeczytać, że przepisy ustawy nie regulują szczegółowo sytuacji, gdy podmiot nabywający towary jest zarejestrowany jako podatnik w kilku państwach członkowskich. Niemniej, mając na uwadze, że przepisy w zakresie WDT (dotyczą szczególnego rodzaju dostawy, której towarzyszy przemieszczenie do innego kraju członkowskiego) są przepisami szczegółowymi w stosunku do przepisów w zakresie dostawy towarów, więc ich zastosowanie nie znajdzie miejsca w sytuacji, w której nie są spełnione wszystkie warunki w nich przewidziane.
Należy zatem uznać, że w sytuacji, gdy podatnik otrzyma od swego niemieckiego kontrahenta polski NIP, winien przyjąć, że wolą kontrahenta jest wystąpienie w tej transakcji jako podatnik polski, a tym samym należy uznać, że dokonuje dostawy na rzecz podatnika krajowego i nie ma prawa domniemywać, czy kontrahent jest podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, tym samym – rozpoznawać dostawy jako WDT.
Podsumowując, organ podatkowy wskazał, że dostawy towarów wraz z transportem poza terytorium kraju, realizowane na rzecz kontrahenta zagranicznego posługującego się krajowym NIP-em, stanowią dostawę krajową. Nie będą rozpoznane jako WDT, lecz będą podlegały opodatkowaniu na terytorium kraju – jako dostawa krajowa – stawką VAT w wysokości 23%.
W świetle tych dwóch sprzecznych interpretacji pojawia się zatem wątpliwość co do sposobu kwalifikowania sprzedaży towarów poza terytorium kraju w sytuacji, gdy kontrahent posługuje się polskim NIP-em.
W kontekście przedstawionych rozbieżności trudno o jednoznaczne stwierdzenie, w jaki sposób opisany przypadek będzie klasyfikowany przez organy podatkowe. Z uwagi na niejednolite stanowisko warto wystąpić z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji. Istnieje również silna potrzeba ujednolicenia stanowiska w tej kwestii przez Ministerstwo Finansów.
