Osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej do dnia zaprzestania wykonywania działalności. Wykreślenie wpisu pozarolniczej działalności gospodarczej z ewidencji, czyli likwidacja działalności gospodarczej lub zawieszenie jej wykonywania powoduje ustanie obowiązku ubezpieczenia.
Zawieszenie działalności gospodarczej
Osoba prowadząca działalność gospodarczą, niezatrudniająca pracowników, ma możliwość jej zawieszenia na okres nie krótszy niż 30 dni, a nie dłuższy niż 2 lata.
W celu zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca ma obowiązek złożyć do urzędu gminy wypełniony formularz CEIDG-1. Należy w nim zaznaczyć kwadrat 3 “wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej”, a w dalszej części wskazać datę rozpoczęcia zawieszenia oraz jego przewidywany okres. Należy również pamiętać, by zaznaczyć informację, że w okresie zawieszenia nie będą zatrudniani pracownicy. Formularz może zostać złożony elektronicznie za pośrednictwem Internetu.
Na podstawie formularza CEIDG-1 o zawieszenie działalności gospodarczej, ZUS zostaje poinformowany o zawieszeniu i sporządza automatycznie dokumenty zgłoszeniowe. W związku z tym na przedsiębiorcy nie spoczywa obowiązek przekazywania do ZUS deklaracji wyrejestrowujących z ubezpieczeń. Po wznowieniu działalności gospodarczej ZUS również automatycznie dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń, na warunkach obowiązujących przed zawieszeniem działalności gospodarczej.
Jeżeli zawieszenie działalności nastąpiło w trakcie miesiąca, wówczas składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy nalicza się proporcjonalnie do dni, w których działalność była prowadzona. Składka na ubezpieczenie zdrowotne pozostaje bez zmian, gdyż jest ona niepodzielna i bez względu na okres prowadzonej działalności musi być opłacona w pełnej miesięcznej wysokości.
Likwidacja działalności gospodarczej
W przypadku likwidacji działalności gospodarczej konieczne jest złożenie formularza CEIDG-1 w terminie 7 dni od dnia zakończenie wykonywania działalności. W przeciwieństwie do zawieszenia działalności gospodarczej, przy zamknięciu przedsiębiorstwa, ZUS nie sporządza automatycznie deklaracji zgłoszeniowych. W związku z tym konieczne jest wyrejestrowanie z ubezpieczeń zarówno przedsiębiorcy jak i pozostałych ubezpieczonych (pracowników, osoby współpracujące).
Przy likwidacji działalności gospodarczej konieczne jest złożenie w ZUS deklaracji wyrejestrowania ZUS ZWUA. Druk ten należy przekazać do ZUS w terminie 7 dni od daty, od której wygasł tytuł do ubezpieczeń.
Jeżeli do ubezpieczenia zdrowotnego byli zgłaszani członkowie rodziny, należy dokonać ich wyrejestrowania na druku ZUS ZCNA.
Za ostatni miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej oczywiście należy naliczyć i opłacić składki w wysokości proporcjonalnej do okresu prowadzenia działalności w danym okresie. Składka na ubezpieczenie zdrowotne musi zostać opłacona w pełnej wysokości.
Ubezpieczenie zdrowotne obowiązuje 30 dni od momentu ustania obowiązku do ubezpieczeń. Po tym okresie przedsiębiorca utraci możliwość korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej.
