W ostatnich dniach pojawiły się istotne informacje dotyczące planowanych zmian w systemie ubezpieczeń społecznych. 26 sierpnia 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano projekt zakładający nowelizację ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Chociaż nie wszystkie pomysły będą łatwe do wdrożenia, mają na celu automatyzację rozliczeń składek, eliminację zbędnych papierowych formularzy i efektywniejsze wykorzystanie danych przez instytucje publiczne, takie jak ZUS. Jedną z propozycji budzącą wiele emocji jest Jednolity Plik Ubezpieczeniowy (JPU).
ZUS samodzielnie rozliczy składki czyli Jednolity Plik Ubezpieczeniowy (JPU)
Jednym z kluczowych postulatów projektu jest wprowadzenie Jednolitego Pliku Ubezpieczeniowego (JPU) oraz przejęcie przez ZUS obowiązków związanych z ustalaniem podlegania ubezpieczeniom i rozliczaniem składek. Obecnie to na płatnikach składek spoczywa ten skomplikowany i czasochłonny proces, często prowadzący do błędów i w konsekwencji do sankcji. Jednolity Plik Ubezpieczeniowy (JPU) ma stać się centralnym zbiorem danych o płatnikach i osobach ubezpieczonych, przekazywanych w pełni elektronicznie do ZUS. Rozwiązanie to pozwoli zautomatyzować proces zgłaszania do ubezpieczeń, wyliczania składek oraz ustalania uprawnień do świadczeń.
Na podstawie informacji zawartych w JPU oraz danych już zgromadzonych w swoich systemach ZUS będzie samodzielnie przygotowywał projekty dokumentów rozliczeniowych. Płatnik otrzyma możliwość ich zatwierdzenia, poprawienia bądź uzupełnienia, a brak reakcji zostanie potraktowany jako automatyczna akceptacja. Nowe przepisy przewidują również odmienny harmonogram przekazywania danych oraz opracowywanie przez ZUS dodatkowych zestawień – przykładowo rocznego rozliczenia składki zdrowotnej z uwzględnieniem ulg i zwolnień.
Podsumowanie
Dla przedsiębiorców wprowadzenie Jednolitego Pliku Ubezpieczeniowego ma oznaczać przede wszystkim odciążenie od biurokracji. Zamiast poświęcać czas na przygotowywanie licznych formularzy i ręczne wyliczanie składek, płatnicy będą mogli skupić się na prowadzeniu i rozwijaniu swojej działalności. Automatyczne przygotowywanie dokumentów rozliczeniowych przez ZUS zwiększy pewność poprawnych wyliczeń, a tym samym ograniczy liczbę błędów i konieczność prowadzenia żmudnych postępowań wyjaśniających. Na zmianach zyska także sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych – dzięki cyfryzacji i integracji danych jego praca stanie się bardziej zautomatyzowana, szybsza i wydajniejsza.
Według obecnych zapowiedzi, Rada Ministrów planuje przyjąć projekt w pierwszym kwartale 2026 roku.
