Brak terminowego uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne oznacza powstanie zaległości wobec ZUS zwiększonych o odsetki karne. Dla tych płatników, którzy nie mogą za jednym razem spłacić długu, a obawiają się kroków windykacyjnych, jest pewien ratunek - układ ratalny z ZUS.
Kiedy można starać się o układ ratalny z ZUS?
Regulacje na temat tej możliwości znajdują się w art. 29 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. O układ ratalny z ZUS może starać się sam dłużnik (płatnik i były płatnik składek) oraz osoba, na którą zaległość przeniesiono (np. wspólnik, małżonek, członek rodziny).
Staranie o układ ratalny z ZUS jest zasadne, gdy zaległość powstała z powodu nieterminowego odprowadzania składek samego płatnika. Z kolei jeśli zaległe zobowiązanie dotyczy składek zatrudnianych pracowników, układ ratalny z ZUS jest niemożliwy. W tym przypadku konieczne jest uiszczenie w pełnej kwocie wszystkich zaległości - dopiero gdy się to uczyni, można wnioskować o układ ratalny z ZUS w odniesieniu do reszty zadłużenia.
Wpłata opisanych należności jest kluczowa. Jeżeli wszelkie formalności zostaną załatwione, lecz dłużnik nie wpłaci należności w terminie 14 dni, to wówczas wniosek o układ ratalny z ZUS nie będzie w ogóle brany pod uwagę.
Układ ratalny z ZUS - formalności
Wniosek o układ ratalny z ZUS to najważniejszy dokument dla dłużnika. Podczas wypełniania takiego wniosku należy zwrócić uwagę na prawidłowe umotywowanie prośby. To istotne, ponieważ układ ratalny z ZUS nie jest ogólnodostępnym rozwiązaniem, a pomocą, którą przyznaje się w pewnych okolicznościach. Dlatego też rozpatrzenie wniosku o układ ratalny z ZUS zależy wyłącznie od suwerennej decyzji urzędnika instytucji, opierających się na uzasadnieniu z dokumentu od dłużnika. Praktyka pokazała, że kluczowe jest wykazanie, iż jednorazowe uregulowanie długu zagrozi odpowiedniemu poziomowi egzystencji, o ile dłużnik zakończył już działalność, bądź też będzie zagrożeniem dla działającej obecnie firmy.
Do wniosku o układ ratalny z ZUS należy dołączyć propozycję dłużnika w sprawie wysokości rat i długości okresu spłacania. Dołączyć trzeba także dokumenty, które potwierdzają aktualną sytuację finansową firmy bądź płatnika - na tej podstawie urzędnik ZUS będzie mógł ocenić zasadność wniosku.
Oto lista dokumentów, o które mogą prosić urzędnicy oprócz samego wniosku o układ ratalny z ZUS:
- bilans za ostatnie 3 lata obrotowe lub kopie zeznań PIT z tego okresu (w tym PIT bieżący),
- rachunek przepływów środków pieniężnych za ostatnie 3 lata obrotowe,
- oświadczenie o spodziewanych zyskach z zawartych umów, kontraktów itp.,
- oświadczenie o wartości zobowiązań firmy,
- szacunkowa wycena majątku firmy,
- zaświadczenie z US o niezaleganiu/zaleganiu z podatkami,
- aktualne dokumenty na temat zadłużenia z innych zobowiązań,
- wszystkie dokumenty obejmujące bieżące wydatki,
- zaświadczenia o zarobkach osób, które prowadzą wspólne gospodarstwo domowe,
- zaświadczenie z PUP o statusie osoby bezrobotnej,
- zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej o korzystaniu z różnych form wsparcia.
Układ ratalny z ZUS jest rodzajem pomocy publicznej, dlatego płatnik musi przedłożyć dokumentację dotyczącą pomocy de minimis. Urzędnicy muszą wiedzieć, czy przedsiębiorca w ogóle takie wsparcie otrzymał, a jeśli tak - w jakiej kwocie.
Gotowy wniosek o układ ratalny z ZUS wraz z dokumentacją należy złożyć do jednostki terenowej Zakładu - odpowiednią ze względu na siedzibę działalności lub miejsce zamieszkania. Można to uczynić osobiście lub za pośrednictwem poczty tradycyjnej bądź internetowej. Uwaga! Złożenie wniosku nie oznacza automatycznego zatrzymania naliczania odsetek czy przejścia na układ ratalny z ZUS - trzeba poczekać na decyzję instytucji.
Układ ratalny z ZUS - prawa i obowiązki
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Nie wolno zapominać o właściwym oznaczaniu przekazów pocztowych i przelewów, którymi płatnik rozlicza się z instytucją. Niewłaściwy tytuł przelewu może oznaczać, że dane zobowiązanie nie zostanie uregulowane - a to może prowadzić do zerwania układu ratalnego z ZUS.
Układ ratalny z ZUS może też zostać zerwany wówczas, kiedy płatnik - oprócz zaległości - nie reguluje także składek. Termin opłacenia ubezpieczenia w każdym okresie to 14 dni od ustawowego terminu płatności - gdy minie ten czas, naliczane są odsetki karne, a układ ratalny z ZUS zostaje zerwany.
Może wystąpić sytuacja, w której mimo ustalonego układu ratalnego z ZUS płatnik nie będzie mógł spłacić zaległości - wówczas ma prawo poprosić o zmianę umowy z Zakładem. Płatnik w tarapatach finansowych może wnioskować o obniżenie rat i wydłużenie czasu spłaty. O tej możliwości powinien pamiętać każdy, kto przez trudności z płynnością finansową nie chce narazić się na reperkusje.
Osobom w trudnej sytuacji finansowej ZUS może rzucić koło ratunkowe. Układ ratalny z ZUS może być idealnym wyjściem, gdy wysokość długu wobec tej instytucji jest ponad siły płatnika lub osoby dziedziczącej zobowiązanie.
