Obowiązek raportowania schematów podatkowych (ang. Mandatory Disclosure Rules – MDR) jest obowiązkiem sprawozdawczym. Regulacje MDR zobowiązują szereg podmiotów do przekazywania informacji o schematach podatkowych Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej. Raportowanie schematów MDR może dotyczyć w szczególności biur rachunkowych, dlatego sprawdź jakich obowiązków należy dopełnić.
Raportowanie schematów MDR – podstawa prawna
Obowiązek raportowania schematów MDR został wprowadzony przepisami dyrektywy MDR. Przepisy dyrektywy zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego Ustawą z 23 października 2018 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw i obowiązują od 2019 roku. Regulacje dotyczące MDR zawiera art. 86a–86o Ustawy z 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa.
Celem raportowania MDR jest uzyskanie informacji o uzgodnieniach, w odniesieniu do których zachodzi zwiększone ryzyko agresywnej optymalizacji podatkowej lub naruszenia przepisów podatkowych oraz informacji do analizy funkcjonowania określonych ulg lub preferencji pod kątem ich oceny ex-post.
Czym jest raportowanie schematów MDR?
Przez schemat podatkowy należy rozumieć uzgodnienie, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz ma ogólną cechę rozpoznawczą,
- ma szczególną cechę rozpoznawczą,
- ma inną szczególną cechę rozpoznawczą;
Schematem podatkowym standaryzowanym jest schemat podatkowy możliwy do wdrożenia lub udostępnienia u więcej niż jednego korzystającego bez konieczności zmiany jego istotnych założeń, w szczególności dotyczących rodzaju czynności podejmowanych lub planowanych w ramach schematu podatkowego. Schemat podatkowy transgraniczny to z kolei uzgodnienie, które spełnia kryterium transgraniczne oraz:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz ma którąkolwiek z ogólnych cech rozpoznawczych, o których mowa w pkt 6 lit. a-h, lub
- ma szczególną cechę rozpoznawczą.
Powyższe definicje zawarte zostały w art. 86a ust. 1 pkt 10,11 i 12 ustawy Ordynacja podatkowa.
Należy podkreślić, że obowiązek raportowania może dotyczyć różnych podatków, w szczególności podatków dochodowych, podatku od towarów i usług i akcyzy czy podatków lokalnych. Obowiązkiem raportowania nie są natomiast objęte zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy zobowiązania celne.
Raportowanie schematów MDR przez biuro rachunkowe
Biuro rachunkowe jako podmiot odpowiedzialny za rachunkowość i rozliczenia podatkowe firm, z którymi podpisano umowę o świadczenie usług, jest jednym z trzech podmiotów, który może uczestniczyć w uzgodnieniu stanowiącym schemat podatkowy. Biuro rachunkowe może występować w charakterze promotora lub wspomagającego.
Przez promotora rozumie się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, w szczególności doradcę podatkowego, adwokata, radcę prawnego, pracownika banku lub innej instytucji finansowej doradzającego klientom, również w przypadku gdy podmiot ten nie ma miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju, która opracowuje, oferuje, udostępnia lub wdraża uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia. Biuro rachunkowe występujące w roku promotora dotyczyć może zatem przypadków, gdy biuro rachunkowe jest prowadzone przez doradców podatkowych i oferuje swoim klientom zarówno usługi doradztwa podatkowego, jak i prowadzenia ksiąg rachunkowych. Przez wspomagającego rozumie się natomiast osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, w szczególności biegłego rewidenta, notariusza, osobę świadczącą usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowego lub dyrektora finansowego, bank lub inną instytucję finansową, a także ich pracownika, która przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności podjęła się udzielenia, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia. Biuro rachunkowe występujące w roku wspomagającego zazwyczaj dotyczy przypadków, gdy działalność biura rachunkowego polega wyłącznie na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych.
W objaśnieniach podatkowych z 31 stycznia 2019 roku dotyczących informacji o schematach podatkowych (MDR) czytamy: „[…] przy weryfikacji wypełnienia obowiązku z zakresu MDR ocena, czy dany wspomagający właściwie się z niego wywiązał, będzie zobiektywizowana, tj. odnosić się będzie do tego, czy powinien on dostrzec, że dane uzgodnienie stanowi schemat podatkowy, a nie tylko do wyrażanego subiektywnego przeświadczenia, że dostrzegł bądź nie dostrzegł on tego faktu”. Zwróćmy uwagę, że w przytoczonym fragmencie widzimy odwołanie do wiedzy i doświadczenia wspomagającego, przy których wykorzystaniu osoba taka powinna każdorazowo dostrzec, że dane uzgodnienie stanowi schemat podatkowy. Charakter działalności wykonywanej przez biura rachunkowe, a więc zawodowe, profesjonalne, usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych świadczy o tym, że biuro rachunkowe powinno dostrzec ewentualny schemat podatkowy.
W konsekwencji obowiązek przekazywania do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych może dotyczyć biur rachunkowych. Przy czym oceny w każdym przypadku trzeba dokonać indywidualnie, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności i funkcji, jakie pełnione są przez dany podmiot. W zakresie każdej z wykonywanych czynności należy ocenić, czy jej charakter i pełnione funkcje świadczą o tym, że czynności te są elementem opracowania, oferowania, udostępniania, wdrażania lub zarządzania wdrożeniem uzgodnienia. Sam fakt prowadzenia biura rachunkowego nie oznacza jednak, że automatycznie biuro to jest zobligowane do raportowania schematów MDR. Również samo spełnienie definicji wspomagającego przez biuro rachunkowe nie oznacza jeszcze obowiązku raportowania. W objaśnieniach podatkowych z 31 stycznia 2019 roku dotyczących informacji o schematach podatkowych (MDR) podkreślone zostało także, że rozróżnienie, czy dany podmiot pełni funkcję promotora, czy wspomagającego uzależnione jest każdorazowo od oceny roli i zaangażowania w pracę danego podmiotu oraz od zakresu czynności podejmowanych przez dany podmiot. Generalnie w sytuacji, w której czynności danego podmiotu nie są związane z doradzaniem w zakresie podatków lub prezentowaniem informacji o skutkach podatkowych oferowanych 42 produktów, prawdopodobieństwo, że podmiot ten będzie działać w charakterze promotora, jest niewielkie. Szczegółowe zasady raportowania schematów MDR przez biura rachunkowe zostały omówione w artykule: Raportowanie MDR przez biura rachunkowe
Raportowanie MDR-3 przez biura rachunkowe
Zgodnie z art. 86j ust. 1 ustawy Ordynacja podatkowa korzystający, który dokonywał w danym okresie rozliczeniowym jakichkolwiek czynności będących elementem schematu podatkowego lub uzyskiwał wynikającą z niego korzyść podatkową, w terminie złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej tego okresu rozliczeniowego przekazuje do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informację, według ustalonego wzoru, o zastosowaniu schematu podatkowego zawierającą:
- NSP tego schematu podatkowego,
- wysokość korzyści podatkowej wynikającej ze schematu podatkowego – jeżeli korzystający uzyskiwał w danym okresie rozliczeniowym taką korzyść.
MDR-3 to informacja składana przez korzystającego o zastosowaniu schematu podatkowego. Przy czym przez korzystającego rozumie się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której udostępniane jest lub u której wdrażane jest uzgodnienie, lub która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia lub dokonała czynności służącej wdrożeniu takiego uzgodnienia.
Jak zostało wyjaśnione powyżej, biuro rachunkowe w kontekście ewentualnego obowiązku raportowania MDR występuje zazwyczaj w roli promotora lub wspomagającego, a informacja MDR to informacja składana przez korzystającego, który dokonywał w danym okresie rozliczeniowym czynności będących elementem schematu podatkowego lub uzyskiwał wynikającą z niego korzyść podatkową. Co więcej, obowiązek złożenia MDR-3 przez korzystającego z krajowego schematu podatkowego dotyczy wyłącznie podmiotów spełniających tzw. kryterium kwalifikowanego korzystającego. Kryterium to uważa się za spełnione, jeżeli przychody lub koszty korzystającego albo wartość aktywów tego podmiotu w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 000 000 euro, lub jeżeli udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2 500 000 euro, lub jeżeli korzystający jest podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 11a ust. 1 pkt 4 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych z takim podmiotem. W przypadku podmiotów, które nie prowadzą ksiąg rachunkowych, przychody i koszty ustala się odpowiednio zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych w odpowiednich latach podatkowych, a wartość aktywów – zgodnie z ich wartością rynkową w odpowiednich latach kalendarzowych.
