Od nowego roku niektórzy płatnicy składek staną się płatnikami zasiłków lub stracą prawo do ustalania i wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych (np. zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego). Jeżeli do końca roku to ZUS był płatnikiem zasiłków, kontynuuje on po 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków. Natomiast płatnik składek będzie zobowiązany do wypłaty zasiłków (wynagrodzenia chorobowego) od stycznia, jeśli nastąpi przerwa w niezdolności do pracy lub jeżeli ubezpieczony przedłoży zwolnienie lekarskie po raz pierwszy w danym roku kalendarzowym. Sprawdź jakie świadczenia wypłacać na przełomie roku.
Płatnik zasiłków
Płatnicy składek, którzy na 30 listopada zgłaszali do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób, są uprawnieni do ustalania i wypłaty zasiłków z ubezpieczeń społecznych w kolejnym roku (art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; dalej ustawa zasiłkowa). Wiele problemów w praktyce sprawia ustalenie płatnika zasiłków na przełomie roku ze względu na zmianę płatnika składek oraz rozpoczęcie nowego limitu wypłaty wynagrodzenia chorobowego (33 dni lub 14 dni).
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, w przypadku choroby ma prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą – tzw. wynagrodzenia chorobowego, które jest finansowane ze środków pracodawcy (art. 92 Kodeksu pracy).
Pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe za okres 33 dni choroby w danym roku kalendarzowym. Natomiast w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia, pracodawca finansuje okres niezdolności do pracy za pierwsze 14 dni w roku kalendarzowym.
Po wykorzystaniu limitu wynagrodzenia chorobowego na dany rok kalendarzowy, pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego.
Pracodawca na 31 grudnia wypłaca pracownikowi wynagrodzenie chorobowe
W sytuacji, gdy pracownik 31 grudnia miał prawo do wynagrodzenia chorobowego, w styczniu należy wypłacić mu wynagrodzenie chorobowe przez okres nie dłuższy niż 33 (lub 14) dni. Skoro pracownik na 31 grudnia ma prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, to od nowego roku ma nowy limit dni wynagrodzenia chorobowego. Jeśli pracownik nawet 31 grudnia wykorzysta 33. dzień wynagrodzenia chorobowego lub odpowiednio 14. dzień, od 1 stycznia ma prawo do wynagrodzenia chorobowego.
Przykład 1.
Pracownik w wieku 26 lat był niezdolny do pracy w okresie od 29 listopada 2025 do 10 stycznia 2026 (33 dni w 2025 r. oraz 10 dni w 2026 r.). 31 grudnia 2025 r. pobierał wynagrodzenie chorobowe, w związku z tym za okres od 1 stycznia 2026 r. do 10 stycznia 2026 r. (10 dni) należy wypłacić mu wynagrodzenie chorobowe.
W praktyce może się zdarzyć taka sytuacja, że pracownik 31 grudnia 2025 r. ukończy 50. rok życia, wówczas od 1 stycznia 2026 r. przysługuje mu prawo do wynagrodzenia chorobowego za 14 dni w roku kalendarzowym, a nie za 33 dni.
Prawo do zasiłku chorobowego na 31 grudnia
W sytuacji, gdy pracownik wykorzystał wynagrodzenie chorobowe i na 31 grudnia nabył prawo do zasiłku oraz jest nadal niezdolny do pracy w styczniu (bez dnia przerwy), od 1 stycznia będzie miał prawo do zasiłku chorobowego za cały okres nieprzerwanej choroby.
Jednak jeśli w okresie choroby nastąpi przerwa (bez znaczenia jak długa będzie - może być nawet jednodniowa), wówczas za okres choroby przypadający po niej pracodawca będzie musiał wypłacić pracownikowi wynagrodzenie chorobowe.
Przykład 2.
Pracownik był niezdolny do pracy w okresie od 20 listopada 2025 r. do 31 grudnia 2025 r. Od 31 grudnia 2025 r. miał prawo do zasiłku chorobowego. Dostarczył kolejne zwolnienie lekarskie za okres niezdolności do pracy od 2 stycznia 2026 r. do 5 stycznia 2026 r. W związku z tym, że pracownik nie jest niezdolny do pracy w sposób ciągły, tj. nie ma orzeczonej niezdolności do pracy na 1 stycznia 2026 r., pracownikowi za okres od 2 stycznia 2026 r. do 5 stycznia 2026 r. należy wypłacić wynagrodzenie chorobowe.
Zmiana płatnika zasiłku od 1 stycznia czyli jakie świadczenia wypłacać na przełomie roku
Płatnikiem zasiłków w danym roku kalendarzowym jest pracodawca, który na 30 listopada ubiegłego roku zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego co najmniej 21 osób. Jeśli natomiast zatrudniał mniej niż 21 osób, płatnikiem zasiłku jest ZUS.
Należy dodać, że ZUS jest zawsze płatnikiem zasiłków dla:
- ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących;
- ubezpieczonych będących duchownymi;
- osób uprawnionych do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia;
- ubezpieczonych podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.
Jeżeli do wypłaty zasiłku zobowiązany jest ZUS, kontynuuje on po 31 grudnia podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeżeli od 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków (art. 61 ust. 4 i 5 ustawy zasiłkowej).
Przykład 3.
Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby od 10 października 2025 r. do 5 stycznia 2026 r. Pracodawca według stanu na 30 listopada 2024 r. zatrudniał 10 osób, zatem mniej niż 20 pracowników, więc nie był płatnikiem zasiłków w 2025 r. Zasiłek chorobowy dla pracownika wypłacał ZUS. 30 listopada 2025 r. pracodawca zatrudniał już 30 osób, zatem jest płatnikiem zasiłków od stycznia 2026 r. W związku z tym, że ZUS był płatnikiem zasiłku w 2025 r., będzie kontynuował wypłatę zasiłku chorobowego za cały nieprzerwany okres niezdolności do pracy - do 5 stycznia 2026 r.
Płatnik składek będzie zobowiązany do wypłaty zasiłków od styczni, jeśli nastąpi przerwa w niezdolności do pracy lub jeśli ubezpieczony przedłoży zwolnienie lekarskie po raz pierwszy w danym roku kalendarzowym. Należy podkreślić, że jeśli wypłata zasiłku będzie dotyczyła np. zleceniobiorcy, który przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, będzie on miał prawo od razu do zasiłku chorobowego. Natomiast, w sytuacji gdy niezdolny do pracy stanie się jeden z pracowników, pracodawca powinien w pierwszej kolejności wypłacić wynagrodzenie chorobowe odpowiednio za 33 lub 14 dni.
Przykład 4.
Zleceniobiorca, który przystąpił do ubezpieczenia chorobowego od 1 czerwca 2025 r., stał się niezdolny do pracy od 1 grudnia 2025 r. do 10 stycznia 2026 r. Zleceniodawca według stanu na 30 listopada 2024 r. zatrudniał 8 osób, zatem mniej niż 20 pracowników, więc nie był płatnikiem zasiłków w 2025 r. Zasiłek chorobowy dla zleceniobiorcy wypłacał ZUS. W 2026 r. zleceniodawca będzie płatnikiem zasiłków. Zleceniobiorca stał się ponownie niezdolny do pracy od 12 stycznia 2026 r. do 31 stycznia 2026 r., zatem zasiłek za ten okres będzie musiał wypłacić płatnik składek (zleceniodawca).
Należy dodać, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 1993 r. (sygn. II UZP 20/93) Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego pracownikowi zakładu pracy, który zgłaszał imiennie pracowników do ubezpieczenia społecznego (..) i ze względu na brak środków płatniczych nie zrealizował swych powinności w zakresie wypłaty zasiłku chorobowego, po czym uległ likwidacji.
Jest wyjątek od zasady, zgodnie z którą płatnikiem zasiłków jest pracodawca, który na 30 listopada zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (art. 61 ust. 1 ustawy zasiłkowej).
Podsumowanie
Przełom roku kalendarzowego wprowadza istotne zmiany w zakresie płatnika świadczeń chorobowych oraz limitów wypłaty. Z dniem 1 stycznia resetuje się roczny limit dni (33 lub 14 dni), za które pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe. Kluczowa jest jednak zasada ciągłości: jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wypłacał pracownikowi zasiłek 31 grudnia, ZUS kontynuuje tę wypłatę za cały nieprzerwany okres niezdolności do pracy, niezależnie od tego, czy pracodawca stał się w nowym roku płatnikiem zasiłków. Pracodawca przejmuje obowiązek wypłaty (rozpoczynając nowy limit 33/14 dni) tylko wtedy, gdy nastąpi przerwa w niezdolności do pracy lub jeśli jest to pierwsze zwolnienie w nowym roku kalendarzowym.
