Zatrudniając studenta, przedsiębiorca nie musi odprowadzać od niego składek przy spełnieniu określonych kryteriów. Jak wyglądają zasady, gdy w firmie jest zatrudniony student z zagranicy na umowie zlecenie? Czy w takiej sytuacji również dopuszczalne jest korzystanie ze zwolnienia z opłacania składek ZUS?
Oskładkowanie umowy zlecenie
Przedsiębiorca, zawierając ze zleceniobiorcą umowę zlecenie, ma obowiązek zgłoszenia go do ubezpieczeń w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, zleceniobiorcy podlegają bowiem obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Zleceniobiorca podlega następującym obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym:
emerytalnemu,
rentowemu,
wypadkowemu,
zdrowotnemu.
Ubezpieczenie chorobowe w przypadku osób zatrudnianych na podstawie umowy zlecenie jest dobrowolne.
Zleceniobiorca podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenie do dnia jej wygaśnięcia bądź rozwiązania.
Przedsiębiorca, który zawarł umowę zlecenie, dokonuje zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczeń w ZUS-ie na druku ZUS ZUA lub ZUS ZZA w sytuacji zbiegu tytułów do ubezpieczeń. Zgłoszenie powinno zostać dokonane w terminie 7 dni od dnia oznaczonego w umowie zlecenia jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania. Wyjątek dotyczy studentów i uczniów do ukończenia przez nich 26. roku życia, którzy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym.
Status studenta
Osoba przyjęta na studia rozpoczyna je i nabywa prawa studenta z chwilą złożenia ślubowania.
Status studenta traci się w następujących przypadkach:
złożenia egzaminu dyplomowego,
po skreśleniu z listy studentów.
Studenta skreśla się z listy studentów w przypadku:
niepodjęcia studiów,
rezygnacji ze studiów,
niezłożenia w terminie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego,
ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z uczelni.
Student może być skreślony z listy studentów w przypadku:
stwierdzenia braku udziału w obowiązkowych zajęciach,
stwierdzenia braku postępów w nauce,
nieuzyskania zaliczenia semestru lub roku w określonym terminie,
niewniesienia opłat związanych z odbywaniem studiów.
Skreślenie z listy studentów następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Zwolnienie ze składek studenta na umowie zlecenie
Student do ukończenia 26. roku życia, który jest zatrudniony na umowę zlecenia, nie podlega ubezpieczeniom:
emerytalnemu,
rentowemu,
wypadkowemu,
zdrowotnemu,
chorobowemu,
Studenci ci nie mogą również być zgłoszeni do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego z tytułu takiej umowy.
Dokumentem potwierdzającym posiadanie statusu studenta jest:
ważna legitymacja lub
zaświadczenie wydane przez dziekanat.
Po osiągnięciu 26. roku życia osobę, która ma status studenta, obowiązywać będą ogólne zasady oskładkowania dochodów, czyli konieczność odprowadzenia składek emerytalnych, rentowych, wypadkowych i zdrowotnych.
Przykład 1.
Pani Ursula jest Niemką, która studiuje w Polsce. Aktualnie ma 22 lata. Czy w jej przypadku pracodawca, który zatrudnia ją na podstawie zlecenie, będzie zgłaszał ją do ubezpieczeń społecznych i zaistnieje konieczność odprowadzania z tego tytułu składek?
Bez względu na narodowość pani Ursuli obowiązuje ją zwolnienie z odprowadzania składek do ZUS-u jako zleceniobiorcy.
Przykład 2.
Pan Damian ma 27 lat i jest studentem studiów licencjackich. Zamierza podjąć pracę na umowie zlecenie. Czy w tym przypadku trzeba będzie zgłosić go do ubezpieczeń i odprowadzać składki?
W tym przypadku mimo posiadania statusu studenta pan Damian będzie podlegał ogólnym zasadom ubezpieczeń obowiązującym dla zleceniobiorców. Wszystko dlatego, że skończył już 26. rok życia i nie może korzystać ze zwolnienia.
Przykład 3.
Pani Magdalena, która ma 19 lat i studiuje w Czechach, chce podjąć zatrudnienie w Polsce na podstawie umowy zlecenie. Czy fakt studiowania za granicą będzie wymagał zgłoszenia jej do ubezpieczeń i potrącania składek?
W tym przypadku fakt odbywania studiów poza Polską nie pozbawia pani Magdaleny zwolnienia z ubezpieczeń, jeśli posiada ona status studenta i nie ukończyła 26. roku życia.
Ubezpieczenie zdrowotne studenta
Pamiętać należy, że kiedy student korzysta ze zwolnienia z opłacania składek od umowy zlecenia, to do ubezpieczenia zdrowotnego zgłasza go rodzina albo uczelnia. Wówczas może korzystać z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli rodzic albo inna osoba uprawniona nie mogą zgłosić studenta do ubezpieczenia zdrowotnego, zrobi to uczelnia na wniosek studenta.
Zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego mogą być następujący członkowie rodziny:
- małżonek;
- rodzice;
- dziadkowie;
- dzieci własne;
- dzieci małżonka;
- dzieci przysposobione;
- wnuki;
- obce dzieci, dla których ustanowiono opiekę;
- dzieci obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
Jeżeli student ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub równoważne, ma prawo do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny bez ograniczenia wieku.
W przypadku zatrudnionych, którzy chcą zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego, należy o tym poinformować płatnika składek, czyli pracodawcę. Informacje te należy przekazać płatnikowi w ciągu 7 dni od dnia, w którym zaistniały okoliczności powodujące konieczność zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą takiego zgłoszenia dokonują samodzielnie na formularzu ZUS ZCNA w terminie 7 dni od dnia, w którym zaistniały okoliczności powodujące zgłoszenie.
Wyrejestrowanie studenta z ubezpieczenia zdrowotnego
Student zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny podlega wyrejestrowaniu z tego ubezpieczenia, gdy:
zgłoszono go do tego ubezpieczenia z innego tytułu:
gdy podjął pracę na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia,
podjął działalność gospodarczą,
zarejestrował się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna;
ukończył naukę w szkole i ma ukończone 18 lat, a nie ma orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności lub równoważnego;
ukończył 26 lat i nie ma orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności lub równoważnego.
Gdy zgłoszenia członka rodziny dokonywał płatnik, należy go poinformować w ciągu 7 dni, od kiedy ustanie prawo członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego o konieczności wyrejestrowania. Ponadto wyrejestrowanie nastąpi z chwilą zakończenia umowy, która dawała podstawę do ubezpieczenia, i dotyczyć będzie zarówno osoby zgłoszonej do ubezpieczenia z jej tytułu, jak i członków rodziny.
W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca samodzielnie wyrejestruje członka rodziny, składając formularz ZUS ZCNA.
Student podejmujący pracę na podstawie umowy o pracę będzie musiał zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez pracodawcę. W tej sytuacji wystąpi także konieczność zgłoszenia do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego, chorobowego. W przypadku pracy na umowie o pracę dokonuje się potrącenia z wynagrodzenia studenta składki emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej oraz zdrowotnej.
Student rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej zgłasza się sam do ubezpieczenia zdrowotnego jako przedsiębiorca. Jeśli nie korzysta z ulgi na start, podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu, zdrowotnemu i dobrowolnie chorobowemu. W czasie korzystania z ulgi na start będzie opłacał jedynie składkę zdrowotną.
Przerwa pomiędzy studiami a status studenta
W okresie przerwy pomiędzy studiami I i II stopnia dochodzi do utraty statusu studenta. Po utracie statusu w wyniku zakończenia studiów lub skreślenia z listy studentów obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie przechodzi na absolwenta. Rozpoczęcie kontynuacji edukacji na studiach II stopnia oznacza ponowne uzyskanie statusu studenta. Zleceniobiorca, który utracił status studenta, musi poinformować zleceniodawcę o konieczności zgłoszenia go do ubezpieczenia.
Student z zagranicy na umowie zlecenie – podsumowanie
Podsumowując, student mający status studenta, który nie ukończył 26. roku życia, będzie zwolniony z opłacania składek ZUS. Nie podlega on rejestracji do ubezpieczeń. Ubezpieczenie zdrowotne zapewnić musi mu rodzina lub uczelnia na jego wniosek.
