Rząd planuje rewolucję w podatkach, a opublikowany projekt zakłada gruntowną nowelizację ustawy o VAT oraz ustawy o NIP. Zmiany, które w większości wejdą w życie 1 lipca 2026 r., mają na celu uszczelnienie systemu i walkę z oszustwami. Dla przedsiębiorców oznacza to zarówno zaostrzenie odpowiedzialności, jak i szansę na skorzystanie z nowych ułatwień.
Większa odpowiedzialność za cudzy VAT
Split payment (MPP) nie zdał egzaminu. Ministerstwo Finansów przyznaje: oszuści wykorzystują konta VAT. Płacą z nich za fikcyjne faktury.
Fiskus reaguje ostro. Rozszerza odpowiedzialność solidarną nabywcy za VAT sprzedawcy.
- Dotyczy to nowych rodzajów usług. Wymienią je w nowym załączniku nr 16 do ustawy o VAT.
- Chodzi o usługi doradcze, zarządcze, reklamowe, rachunkowo-księgowe.
- Dziś odpowiedzialność solidarna obejmuje towary z załącznika nr 15.
Nabywca odpowie za VAT sprzedawcy nawet po użyciu MPP. Stanie się tak, gdy wiedział o fałszerstwie faktury. Chodzi o:
- Fakturę wystawioną przez nieistniejący podmiot.
- Fikcyjne czynności.
- Czynności będące nadużyciem prawa (o którym mówi art. 5 ust. 5 ustawy o VAT).
Przykład
Firma A kupuje usługi doradcze od firmy B. Usługi są w nowym Załączniku 16. Firma A nie używa split payment. Jeśli firma B nie zapłaci VAT, fiskus zażąda tej kwoty od firmy A. Firma A odpowiada solidarnie za ten podatek.
Ostre kary za nadużycia i cofanie NIP
W walce z oszustwami wprowadzą instytucję nadużycia prawa. Stanie się ona podstawą do nałożenia sankcji.
Fiskus nałoży 100% sankcję VAT. Taka kara grozi za czynności będące nadużyciem prawa. (Art. 112c ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).
Sankcja dotknie też podatników, którzy płacili MPP. Warunek: wiedzieli, że płatność potwierdza nadużycie prawa. (Art. 108c ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT).
Organy podatkowe łatwiej odmówią rejestracji do VAT. Nowe przesłanki odmowy (Art. 96 ust. 4a ustawy o VAT) dotyczą:
Firm zagranicznych bez przedstawiciela podatkowego.
Podmiotów bez pełnego zgłoszenia identyfikacyjnego (Art. 5 ust. 2c ustawy o NIP).
Podmiotów usuniętych z rejestru, które nie złożyły zaległych deklaracji.
Uchylanie NIP będzie prostsze. Od 1 stycznia 2027 r. NIP straci firma, która:
Unika kontaktu z urzędem.
Nie stawia się na wezwania.
Uchylenie NIP stanie się czynnością materialno-techniczną. Urząd nie będzie musiał wydawać decyzji. Ułatwi to jednak szybkie przywrócenie numeru.
Nowelizacja ustawy o VAT a ułatwienia dla firm
Nowelizacja likwiduje kilka uciążliwych obowiązków. To realna oszczędność czasu dla przedsiębiorców.
Koniec z dwoma formularzami:
Znika VAT-Z: To formularz do zgłoszenia zaprzestania działalności. Wykreślenie z VAT nastąpi automatycznie. Wystarczy wniosek do CEIDG lub KRS.
Znika informacja o spisie z natury: Nie złożysz jej przy likwidacji firmy. Dane są już w pliku JPK_VAT. Organy nie potrzebują osobnej informacji (Art. 14 ust. 5 ustawy o VAT).
Ulepszenia i uproszczenia:
Biała Lista VAT umożliwi sprawdzenie historii. Zobaczysz status VAT kontrahenta na dowolny dzień, do pięciu lat wstecz.
Podatnik nie wykaże w deklaracji podstawy opodatkowania importu usług zwolnionych z VAT. Dotyczy to zakupu usługi od zagranicznego sprzedawcy, który stosuje zwolnienie podmiotowe lub przedmiotowe (Art. 43 ust. 1 ustawy o VAT).
Ulga na złe długi (mały podatnik):
Przepisy się precyzują. Mały podatnik na metodzie kasowej skorzysta z ulgi na złe długi nie wcześniej niż:
Powstał u niego obowiązek podatkowy (czyli upłynęło 180 dni od wydania towaru lub usługi).
Co jeszcze zmieni - nowelizacja ustawy o VAT?
| Zmiana | Data wejścia w życie | Opis |
| Limit zwolnienia z VAT | 1 stycznia 2026 r. | Limit rośnie do 240 tys. zł. Do limitu wliczysz wartość własnych towarów przemieszczanych do UE (WDT). |
| Składy VAT | 1 stycznia 2027 r. | Uproszczenie międzynarodowego obrotu. Dostawa towaru do składu z 0% VAT. Podatek zapłacisz przy wyjęciu. |
| Kasy fiskalne | 1 stycznia 2027 r. 1 lipca 2027 r. | Obowiązkowa utylizacja kas. Musisz zwrócić urządzenie producentowi. Zakaz wymiany pamięci fiskalnej w kasach z elektronicznym zapisem kopii. |
| VAT w systemie kaucyjnym | Od 1 lipca 2026 r. | Podatek od niezwróconej kaucji. Użyjesz stawki VAT obowiązującej na dany produkt w ostatni dzień roku rozliczeniowego (Art. 41 ust. 14i ustawy o VAT). |
| WNT środków transportu | 2027 r. | Znika obowiązek zapłaty VAT w terminie 14 dni od wewnątrzwspólnotowego nabycia. Obowiązek złożenia VAT-23 (14 dni) pozostaje. |
| TAX FREE | 1 lipca 2028 r. | Wprowadzenie e-odprawy w terminalu TAX FREE. |
| Małżonkowie rolnicy | Od 1 lipca 2026 r. | Mogą być odrębnymi podatnikami VAT (Wyrok TSUE C-697/20). |
Podstawa prawna
Projekt nowelizacji ustaw o VAT oraz o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (nr UD314). Aktualnie znajduje się w fazie konsultacji.
Polecamy:
