Usługi transportowe a właściwa stawka podatku VAT

Usługi transportowe towarów i pasażerów należy zaliczyć do odpłatnego świadczenia usług, które na gruncie ustawy o VAT podlegają opodatkowaniu. Większych problemów nie sprawia transport wykonywany wyłącznie na terytorium kraju. Wątpliwości w zakresie miejsca opodatkowania pojawiają się jednak, gdy zakres usługi wykracza poza Polskę i obejmuje również inne państwa.

Usługi transportowe pasażerów a VAT

W pierwszej kolejności zajmiemy się zagadnieniem transportu pasażerów. Zgodnie z przepisami ustawy VAT w przypadku świadczenia usług transportu pasażerów miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy nabywca jest czynnym podatnikiem VAT, czy też jest osobą fizyczną niebędącą podatnikiem. Oznacza to, że w przypadku transportu pasażerów przewoźnik płaci podatek w każdym państwie, przez które przejeżdża. Usługa transportowa w przypadku pasażerów jest generalnie opodatkowana stawką 8%.

Przykład 1.

Firma TOUR świadczy usługi przewozu pasażerów na zlecenie innej firmy z Polski. Pasażerowie mają być przewiezieni z Polski do Hiszpanii, przez Niemcy i Francję. W jakim kraju należy opodatkować transakcję?

Firma musi zapłacić podatek w Polsce, Niemczech, Francji oraz Hiszpanii.

Powyższy obowiązek zapłaty podatku w każdym kraju wiąże się najczęściej z koniecznością rejestracji dla celów VAT w poszczególnych państwach. Jednakże kraje członkowskie UE, w celu ułatwienia podatnikom rozliczenia, określają w odrębny sposób zasady opodatkowania usług polegających na okazjonalnym przewozie osób autobusami, które zarejestrowane są poza ich terytorium, a usługę wykonuje podatnik, którego siedziba również znajduje się poza terytorium tego państwa. Kraje trzecie zazwyczaj przewidują w tej sytuacji zwolnienia z opłat, na zasadzie wzajemności. W polskiej ustawie o VAT obowiązują zasady stosowania uproszczeń w zakresie rejestracji i rozliczania podatku VAT, dotyczące podatników świadczących okazjonalne przewozy drogowe osób w Polsce, autobusami zarejestrowanymi na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium Polski (134a–134c ustawy). Dla tego rodzaju przewozu przewidziano zwolnienie z podatku VAT.

Należy również wyraźnie odróżnić okazjonalny przewóz osób autokarami od usług turystycznych, które są opodatkowane według zupełnie innych zasad.

Usługi transportowe towarów a VAT

Dużo więcej problemów sprawia poprawne rozliczenie usługi transportu towarów, ponieważ w tym przypadku należy wziąć pod uwagę rodzaj transportu oraz status podatkowy nabywcy.

Na gruncie ustawy o VAT można wyróżnić następujące rodzaje transportu:

• krajowy – wykonywany w całości wyłącznie na terytorium Polski,
• wewnątrzwspólnotowy - dokonywany pomiędzy różnymi krajami członkowskimi UE,
• międzynarodowy - rozpoczynający się w kraju należącym do Unii Europejskiej i kończący się na terytorium państwa trzeciego i odwrotnie, przy czym na pewnym odcinku trasa przebiega przez terytorium Polski,
• wykonywany w całości poza terytorium kraju,

W przypadku świadczenia usług transportu towarów na rzecz podatnika, zastosowanie znajduje zasada ogólna, zgodnie z którą miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (art. 28b). Ustawa VAT przewiduje w tej kwestii również dwa wyjątki. Otóż w sytuacji, gdy nabywca jest polskim podatnikiem VAT, natomiast usługa w całości wykonywana jest poza terytorium Unii Europejskiej - wówczas przyjmuje się, że miejscem świadczenia jest terytorium znajdujące się poza Unią (art. 28f ust. 1a pkt 1). Drugi z wyjątków stanowi, że usługa transportu towarów jest wykonywana na rzecz podatnika z kraju trzeciego (spoza UE), ale transport w całości jest wykonywany na terytorium kraju - wówczas przyjmuje się, że miejscem świadczenia jest terytorium kraju (art. 28f ust. 1a pkt 2).

Przykład 2.

Pan Tomasz świadczy usługę transportu towarów na trasie Warszawa – Szczecin na rzecz polskiego podatnika. Jak ustalić miejsce świadczenia usług?

Z racji tego, że usługa wykonana była na terytorium Polski oznacza to, że miejscem świadczenia usługi jest terytorium Polski.

Przykład 3.

Pan Tomasz świadczy usługę transportu towarów na trasie Lwów – Kijów na rzecz polskiego podatnika. Jak ustalić miejsce świadczenia usług i opodatkowania transakcji?

Oznacza to, że miejscem świadczenia usługi jest terytorium Ukrainy. Pan Tomasz będzie zobowiązany do rejestracji na terenie Ukrainy i tam musi zapłacić należny podatek.

Przykład 4.

Pan Tomasz świadczy usługę transportu towarów na trasie Rzeszów – Kraków na rzecz podatnika z Rosji.

W opisanym przypadku, miejscem świadczenia usługi jest terytorium Polski.

Natomiast w przypadku wykonywania transportu towarów na rzecz niepodatnika, transport jest opodatkowany w miejscu, gdzie się odbywa, z uwzględnieniem pokonanych odległości (art. 28f ust. 2). Również tutaj ustawa przewiduje wyjątek od opisanej reguły. Otóż w przypadku transportu towarów rozpoczynającego się i kończącego na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, wykonywanego na rzecz niepodatnika, jest on opodatkowany w miejscu rozpoczęcia transportu towarów.

Przykład 5.

Pan Tomasz na zlecenie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej przewozi towar z Polski na Białoruś. Jak ustalić miejsce świadczenia usług?

Miejscem świadczenia usługi będzie zatem terytorium kraju oraz terytorium Białorusi z uwzględnieniem pokonanych odległości.

Przykład 6.

Pan Tomasz na zlecenie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej przewozi towar z Polski na Słowację. Jak ustalić miejsce świadczenia usług?

Miejscem świadczenia będzie wyłącznie terytorium Polski.

Na koniec należy także wspomnieć o transporcie międzynarodowym, przez który ustawa rozumie przewóz wykonywany częściowo w Polsce i częściowo poza nią, z przekroczeniem granic terytorium UE. W przypadku tego rodzaju transportu obowiązują zasady ogólne.

Przykład 7.

Pan Tomasz na zlecenie polskiej firmy przewozi towar z Polski przez Białoruś na Litwę. Jak ustalić miejsce świadczenia usług?

Zgodnie z ogólną zasadą miejscem opodatkowania jest kraj nabywcy, więc podatek należy rozliczyć w kraju.

Przykład 8.

Pan Tomasz na zlecenie niemieckiego przedsiębiorcy przewozi towar z Polski przez Słowację na Ukrainę. Jak ustalić miejsce świadczenia usług?

Miejscem opodatkowania jest kraj nabywcy usługi, czyli w tym przypadku będą to Niemcy.

Stawka podatku VAT na usługi transportowe towarów

Stawka VAT na usługi transportowe towarów może się różnić i zależy od rodzaju wykonywanego transportu. Jeśli jest to transport międzynarodowy, wówczas obowiązuje stawka VAT 0%. Jeśli wewnątrzwspólnotowy i krajowy, to obowiązuje stawka 23%. W przypadku transportu wykonywanego w całości poza terytorium kraju, usługa ta nie podlega opodatkowaniu w Polsce.

Oprócz transportu międzynarodowego, o którym mowa w ustawie o VAT, również kilka innych przypadków usług transportowych opodatkowanych jest stawką VAT 0%. Przepis § 6 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych m.in. w stosunku do usług:

• transportu towarów, jeśli jest on wykonywany w całości na terytorium kraju i stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
• wewnątrzwspólnotowego transportu towarów, jeżeli transport ten stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
• transportu towarów świadczonych na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 28a ustawy, którego siedziba, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub stałe miejsce zamieszkania znajduje się w Polsce, a transport jest w całości wykonywany poza terytorium kraju:

• z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium Unii Europejskiej lub
• z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium Unii Europejskiej do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

Podsumowanie - usługi transportowe a podatek VAT

Poniżej przedstawiamy tabelę obejmującą wszystkie możliwe przypadki opodatkowania usług transportowych.

Usługi transportu pasażerów 

Usługi transportu towarów świadczone dla podatników

Usługi transportu towarów świadczone na rzecz niepodatników

Miejsce świadczenia	Stawka VAT
Transport krajowy
art. 28f ust. 2 - terytorium kraju	23% lub 0% (§ 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia  w sprawie stawek)
Transport międzynarodowy
art. 28f ust. 2 - terytorium państw gdzie odbywa się transport	0% na odcinku w Polsce i nie podlega na odcinku poza Polską
Transport wewnątrzwspólnotowy
art. 28f ust. 3 - miejsce gdzie rozpoczyna się transport	23% lub 0% (§ 6 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia  w sprawie stawek) - jeśli rozpoczyna się w Polsce lub nie podlega - jeśli rozpoczyna się w innym państwie UE
Transport poza terytorium kraju
art. 28f ust. 2 - terytorium państw gdzie odbywa się transport	nie podlega

Polecamy:

Roczna składka zdrowotna - zasady wyliczania