Każdy z nas nieco inaczej odbiera rzeczywistość. Dowodem na to są chociażby zeznania świadków wypadku - jedna osoba zapamięta kolor samochodu, a inna jego markę i numer rejestracyjny. Nasze doświadczenia, wiedza, wspomnienia, kulturowe stereotypy oraz to, o czym myślimy w danym momencie, ma wpływ na odbiór otaczającego nas świata. Jak radzić sobie z błędami percepcyjnymi, które często nie pozwalają nam na obiektywną ocenę sytuacji? Jak się przed nimi bronić.
Błędy postrzegania i ich pełen katalog
Błędów postrzegania jest bardzo dużo - nie sposób walczyć z nimi wszystkimi naraz. Jednak warto zapoznać się z kilkoma podstawowymi czynnikami, które niestety mają wpływ na odbiór rzeczywistości. Wiedząc, co może uniemożliwić obiektywną interpretację docierających informacji, jesteśmy w stanie skutecznie zapobiegać błędom percepcyjnym. Zwróć więc uwagę na…
Efekt aureoli, czyli najpowszechniejszy błąd postrzegania
Efekt aureoli jest także często zwany efektem pierwszego wrażenia. Polega on na tym, że na podstawie jednej cechy wyrabiamy sobie opinię na czyjś temat. Badania wskazują, że nie tak łatwo oprzeć się temu błędowi postrzegania. Jeśli widzimy blondynkę, która nie może poradzić sobie z obsługą komputera, wniosek nasuwa się jeden – ta kobieta jest głupia. I tak będziemy myśleli o niej przez cały czas naszej znajomości.
Jak radzić sobie z tym błędem? Należy dostrzegać także inne cechy danej osoby. Na przykład w trakcie oceny pracownika nie można zwracać uwagi jedynie na to, że się spóźnia i traktować go jak człowieka nierzetelnego. Niektórzy ludzie nie radzą sobie z organizacją własnego czasu, ale to nie oznacza, że nie potrafią przyłożyć się do wykonywanych obowiązków. Warto więc spróbować doszukać się zalet danej osoby i ocenić ją także ze względu na inne kryteria – cechy osobowości, terminowość, systematyczność.
Efekt podobieństwa jako kolejny błąd percepcji
Lubimy tych, którzy są do nas podobni. Jest to potwierdzony naukowo fakt. Lepiej oceniamy pracowników, którzy posiadają takie samo hobby, odznaczają się takimi samymi cechami charakteru. Osoba, która pod jakimś nas przypomina, będzie przez nas bardziej lubiana. Z tego względu może uzyskiwać naszą sympatię i o wiele łatwiej pójdziemy wobec niej na ustępstwa.
Jak temu zaradzić? Staraj się traktować sprawiedliwie wszystkich pracowników. Masz prawo lubić bardziej Kowalskiego z działu księgowości niż Nowaka z działu logistycznego, ale jeśli masz awansować jednego z nich, przyjmij takie same kryteria wyboru. Sprawdź, który z nich uzyska lepszą ocenę. Nie daj się ponieść błędowi percepcji.
Efekt wyświadczonej przysługi – uważaj na działanie tego błędu percepcji!
Jeśli ktoś zrobi dla nas coś z własnej woli, czujemy potrzebę odwdzięczenia się mu za to. Będziemy szukali okazji, aby się zrekompensować. Wywołanie tego błędu jest często zamierzone. Niektórzy manipulatorzy specjalnie wyszukują okazji do wyświadczenia niewielkiej przysługi, aby potem móc żądać odwzajemnienia się. Nie lubimy być czyimś dłużnikiem, więc starajmy się nie ulegać temu błędowi postrzegania.
Traktuj małe przysługi jako wyraz sympatii. Nie musisz odwdzięczać się za wszystko. Po prostu czekaj spokojnie na okazję do zrekompensowania się.
