Od jesieni 2024 roku obowiązują nowe świadczenia mające wspierać rodziców małych dzieci. O ile w przypadku osób ubezpieczonych w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych nie budzi wątpliwości możliwość ich uzyskania, o tyle wątpliwość może pojawić się w przypadku osób ubezpieczonych w KRUS-ie. Czy świadczenie Aktywnie w żłobku jest dostępne również dla rolników? Odpowiedź na to pytanie wraz z wyjaśnieniem znajduje się poniżej.
Ubezpieczenie rolników
Ubezpieczenie społeczne rolników w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego obejmuje rolników i pracujących z nimi domowników oraz pomocników rolnika, którzy spełniają następujące kryteria:
mają obywatelstwo polskie,
są cudzoziemcami uprawnionymi do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
są cudzoziemcami zwolnionymi na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
Ubezpieczeniu podlega z mocy ustawy:
rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny;
domownik rolnika, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, jeżeli osoby te nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie mają ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim może zostać objęty na wniosek rolnik lub jego domownik, jeżeli działalność rolnicza stanowi stałe źródło jego utrzymania, a także osoba, która będąc rolnikiem, przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Świadczenie Aktywnie w żłobku dla rolników?
Program „Aktywny rodzic” przewiduje 3 świadczenia związane z opieką nad małymi dziećmi, którymi są:
świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”,
świadczenie „Aktywnie w żłobku”,
świadczenie „Aktywnie w domu”.
Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje na nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo przez dziennego opiekuna dziecko aktywnym zawodowo:
matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu tego rodzica;
opiekunowi faktycznemu dziecka;
osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej;
osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.
Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.
Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” standardowo wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko lub 1900 zł miesięcznie w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Świadczenia w ramach programu „Aktywni rodzice w pracy” przysługuje, jeżeli zarówno osoba ubiegająca się o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” lub otrzymująca to świadczenie, jak i osoba wspólnie z nią wychowująca dziecko, z tytułu aktywności zawodowej, podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy, której łączna wysokość wynosi nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym podstawa, od której są opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego z nich, nie może być niższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „Aktywni rodzice w pracy”.
Rodzic prowadzący działalność gospodarczą, który korzysta z ulgi na start, z obniżonych składek w okresie 24 miesięcy prowadzonej działalności lub z ulgi Mały ZUS Plus, przy których podstawa, od której opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, może otrzymać świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”. Osoby te muszą spełnić wymagany minimalny próg stawek, czyli właśnie 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę z zastrzeżeniem, że bez zmian pozostaje wymóg łącznej podstawy składek obydwojga rodziców na poziomie nie niższym niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Samotni rodzice chcący korzystać ze świadczeń z programu „Aktywni rodzice w pracy” muszą pamiętać, że mogą otrzymać to świadczenie wtedy, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie jest na poziomie nie niższym niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
podlegają ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników z mocy ustawy, albo
przez nieprzerwany okres co najmniej 12 miesięcy podlegają ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników na wniosek.
W przypadku osób podlegających na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników z mocy ustawy albo przez nieprzerwany okres co najmniej 12 miesięcy ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników na wniosek – podleganie przez nich ubezpieczeniu jest równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której wysokość wynosi 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 1.
Pan Bronisław i pani Stanisława prowadzą gospodarstwo rolne i są rodzicami 13-miesięcznej dziewczynki. Podlegają oni ubezpieczeniu w KRUS-ie. Czy ZUS może odmówić im wypłaty świadczenia z programu „Aktywny rodzic”? Mimo ubezpieczenia w KRUS-ie rodzice mają prawo korzystać z wybranego przez siebie świadczenia z programu „Aktywny rodzic”.
Świadczenie „Aktywnie w żłobku” a ubezpieczenie w KRUS-ie
Świadczenie „Aktywnie w żłobku” przysługuje na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna, nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym ukończy 3. lub 4. rok życia, w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie go wychowaniem przedszkolnym.
Wysokość świadczenia „Aktywnie w żłobku” wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko lub 1900 zł miesięcznie w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Przepisy Ustawy z dnia 15 maja 2024 roku o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka –„Aktywny rodzic” wskazują, że wysokość świadczenia „Aktywnie w żłobku” nie może przekroczyć wysokości opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Świadczenie to przysługuje, jeżeli wysokość miesięcznej opłaty za opiekę bez względu na jej formę nie jest wyższa niż koszt pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym, lub u dziennego opiekuna rozumiany jako 120% uśrednionych miesięcznych wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie jednemu dziecku opieki odpowiednio w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
Wniosek o świadczenie może złożyć:
rodzic dziecka;
opiekun faktyczny;
opiekun prawny;
osoba sprawująca nad dzieckiem pieczę bieżącą;
osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej;
osoba prowadząca rodzinny dom dziecka;
dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego;
opiekun tymczasowy w przypadku obywateli Ukrainy, którzy mogą uzyskać prawo do tego świadczenia na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.
Świadczenie „Aktywnie w domu” a ubezpieczenie w KRUS-ie
Świadczenie „Aktywnie w domu” przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu rodzica, albo opiekunowi faktycznemu dziecka.
„Aktywnie w domu” wynosi 500 zł miesięcznie na dziecko i przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia. Wniosek o świadczenie może złożyć rodzic dziecka oraz opiekun faktyczny.
Ustalenie prawa do świadczenia z programu „Aktywny Rodzic”
Osoby podlegające ubezpieczeniu w KRUS-ie mogą korzystać z każdego z trzech świadczeń w ramach programu „Aktywny rodzic”, przy czym w danym miesiącu można korzystać tylko z jednego. Świadczenia te nie podlegają kumulacji.
Wniosek o ustalenie prawa do świadczeń w ramach programu „Aktywny rodzic” następuje na wniosek uprawnionego, który trzeba złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek składany jest wyłącznie w formie elektronicznej.
platformy PUE ZUS,
bankowości elektronicznej,
aplikacji mobilnej mZUS,
portalu Emp@tia.
Prawo do świadczeń „Aktywnie w domu” i „Aktywnie w pracy” jest przyznawane od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, a w przypadku świadczenia „Aktywnie w żłobku” od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, nie wcześniej jednak niż od dnia rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęcia go opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
Podsumowanie
Podsumowując, należy stwierdzić, że nie ma żadnych wątpliwości, że osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu rolników śmiało mogą korzystać ze świadczeń w ramach programu „Aktywny rodzic”. W tym celu muszą pamiętać o złożeniu w formie elektronicznej wniosku do ZUS-u.
