W przypadku nieprawidłowego wykonania dzieła każdy konsument może złożyć reklamację. Po części do reklamacji będą mieć zastosowanie zasady odnoszące się do towarów konsumpcyjnych. Z drugiej jednak strony przepisy kodeksu cywilnego przewidują pewne odrębności w przypadku umowy o dzieło. Tak jest w sytuacji, w której przyjmujący zamówienie znacząco opóźnia się z rozpoczęciem wykonania dzieła. Czy możliwe jest wówczas odstąpienie od umowy o dzieło?
Pobierz darmowy wzór odstąpienia od umowy o dzieło w formacie PDF i DOCX!
Definicja umowy o dzieło
Umowa o dzieło jest jedną z umów uregulowanych w kodeksie cywilnym (art. 627 i następne).
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. W umowie o dzieło istotny jest sam proces powstania rzeczy. Inaczej jest w umowie sprzedaży, gdzie sprzedawcę obciąża powinność przeniesienia własności rzeczy, bez względu na to, w jaki sposób została ona wytworzona. Dlatego też umowa o dzieło zwana jest umową rezultatu, zmierzającą do osiągnięcia określonego efektu, np. stworzenia mebli na wymiar. To odróżnia ją także od umowy zlecenie, która zwana jest umową starannego działania.
Opóźnienie z rozpoczęciem wykonania dzieła a odstąpienie od umowy o dzieło
Zgodnie z art. 635 kodeksu cywilnego, jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
Przytoczony wyżej przepis przyznaje zamawiającemu szczególny środek prawny jakim jest odstąpienie od umowy o dzieło. Co istotne, uprawnienie to nie jest uzależnione od tego, czy opóźnienie było spowodowane niezachowaniem należytej staranności po stronie przyjmującego zamówienie. Ponadto skorzystanie z tego uprawnienia nie jest uzależnione od wyznaczania jakiegokolwiek dodatkowego terminu na przystąpienie do realizacji usługi, jak to ma miejsce w szeregu innych analogicznych przepisów kodeksu. Niezbędne jest jedynie ustalenie, że przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła, i to tak dalece, że nie jest prawdopodobne, że zdoła je wykończyć w czasie właściwym. W sytuacji gdy warunek ten nie zostanie spełniony i okaże się, że przyjmujący zamówienie byłby w stanie wykonać je w czasie właściwym, to odstąpienie od umowy o dzieło nie wywoła oczekiwanego skutku, a nasz kontrahent będzie mógł dochodzić wykonania umowy.
Odstąpienie od umowy o dzieło - skutki
Odstąpienie od umowy o dzieło w opisywanym przypadku będzie skutkować wygaśnięciem stosunku prawnego łączącego strony. Skuteczne odstąpienie od umowy o dzieło skutkuje tym, że strony zwolnione są z obowiązku wykonania świadczeń wzajemnych, a więc wykonania dzieła i zapłaty umówionej ceny. Wszystko co strony sobie do tej pory świadczyły, podlega zwrotowi. Jeżeli zatem zamawiający zapłacił wykonawcy dzieła zaliczkę, będzie zobligowany ją zwrócić. Z kolei przyjmujący zamówienie będzie zobowiązany do oddania drugiej stronie umowy wszelkich materiałów, które ten dostarczył mu z zamiarem wykonania dzieła. Powinność zwrotu wzajemnych świadczeń jest jedynym skutkiem odstąpienia od umowy. Zamawiający może wystąpić z roszczeniem o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Warunkiem dochodzenia odszkodowania jest, aby owo opóźnienie z rozpoczęciem wykonania dzieła było spowodowane okolicznościami zawinionymi przez przyjmującego zamówienie. Ponadto musi wystąpić związek przyczynowy między szkodą, a opóźnieniem w wykonaniu dzieła.
Odstąpienie od umowy o dzieło - forma
Odstąpienie od umowy o dzieło musi dojść do przyjmującego w taki sposób, że będzie mógł się on zapoznać z jego treścią.
§ 1. Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia.
§ 2. Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie wymaga zachowania formy dokumentowej , chyba że ustawa lub umowa zastrzega inną formę.
§ 3. Jeżeli umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia; natomiast odstąpienie od umowy albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem.
Z przepisu tego wynika, iż niezależnie od tego w jakiej formie umowa została zawarta (zwykła forma pisemna czy forma kwalifikowana), to odstąpienie od niej powinno być dokonane w zwykłej formie pisemnej. Forma ta została przewidziana dla celów dowodowych (łac. ad probationem). W przypadku jej niedochowania, w trakcie sporu sądowego nie będzie można się powoływać na dowód z przesłuchania świadków i stron. Rygor ten nie dotyczy jednak sporów konsumenta z przedsiębiorcą.
Odstąpienie od umowy o dzieło - podstawowe elementy
Elementy oświadczenia o odstąpieniu od umowy o dzieło:
- data i miejsce sporządzenia pisma,
- oznaczenie konsumenta i przedsiębiorcy: imię, nazwisko, nazwa, adres/siedziba, telefon kontaktowy,
- opisanie umowy: co było jej przedmiotem, np. naprawa dachu, uszycie garnituru, zrobienie mebli na wymiar, kiedy umowa była zawarta,
- wskazanie okoliczności, które skutkują odstąpieniem od umowy,
- żądanie zwrotu świadczenia, które już zostało spełnione, np. zwrotu zaliczki,
- podpis konsumenta.
