Prowadząc działalność gospodarczą przedsiębiorcy mogą dokonać rejestracji do VAT stając się tym samym czynnymi podatnikami VAT. Zawierając transakcję sprzedaży są wobec tego zobowiązani do wystawienia faktury VAT. Jednym z obowiązkowych elementów faktury są stawki podatkowe VAT jakie dotyczą przedmiotu sprzedaży. Od ich wysokości uzależniona jest z kolei wysokość podatku VAT jaki podlega wpłacie do urzędu skarbowego. Sprawdźmy, jakie stawki podatkowe VAT obowiązują w Polsce!
Rola klasyfikacji statystycznych
Klasyfikacje statystyczne, a szczególnie Nomenklatura Scalona tzw. kody CN ma istotne znaczenie dla celów określenia stawek VAT bowiem pozwala przyporządkować towar do danej stawki. W związku z tym, dopiero gdy zostanie prawidłowo określony numer CN będzie można dokładnie ustalić stawki podatkowe VAT dla danego towaru lub usługi.
Stawki podatkowe VAT obowiązujące w 2024 roku
Zasady opodatkowania i wielkość stawek określa ustawa o VAT, w szczególności dział VIII oraz załączniki tej ustawy. Podstawową stawka podatku VAT w Polsce jest 23% jednak przepisy dopuszczają również obniżone stawki podatkowe VAT. W związku z tym sprzedawca ma prawo do stosowania stawek VAT:
- 23% podstawowa stawka podatku;
- 8% stawka stosowana do wybranych towarów i usług jakie zostały wymienione w załączniku nr 3 np. ziemia ogrodnicza, książki, gazety, obrazki i pozostałe wyroby przemysłu poligraficznego, drukowane, oraz do budowy, dostawy, remontu, modernizacji oraz termomodernizacji, a także przebudowy obiektów budowlanych lub ich części, jeśli są one zaliczone do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym;
- 5% stawka dla towarów jakie zostały wymienione w załączniku nr 10 czyli większość produktów spożywczych oraz smoczki dla niemowląt i dzieci jak również dyski, taśmy, półprzewodnikowe urządzenia pamięci trwałej;
- 0% stosowana dla WDT oraz eksportu towarów, a także dla towarów wymienionych w załączniku nr 8 oraz w przypadkach szczególnych (art. 83 ust. 1);
- zw. nie jest wymieniona bezpośrednio w ustawie ale używa się jej w przypadku sprzedaży towarów lub usług jaka korzysta ze zwolnienia przedmiotowego VAT.
Tarcza antyinflacyjna, czyli obniżone stawki podatkowe VAT do 0% w 2024 roku
Do 31 marca 2024 roku obowiązywały obniżone stawki VAT na towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika 10 ustawy o VAT z 5% na 0%.
| Towary przy sprzedaży których stosowało się stawkę VAT 0% do 31 marca 2024 roku | |
| CN | Rodzaj produktu |
| 02 | Mięso i podroby jadalne |
| ex 03 | Ryby i skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne - z wyłączeniem homarów i ośmiornic oraz innych towarów objętych CN 0306 - CN 0308 |
| 04 | Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone |
| 0504 00 00 | Jelita, pęcherze i żołądki zwierząt (z wyjątkiem rybich), całe i w kawałkach, świeże, schłodzone, zamrożone, solone, w solance, suszone lub wędzone |
| 07 | Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy, jadalne |
| 08 | Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów |
| 10 | Zboża |
| 11 | Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny |
| ex 12 | Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza - wyłącznie towary przeznaczone do spożycia przez ludzi |
| ex 15 | Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub mikrobiologicznego oraz produkty ich rozkładu; gotowe tłuszcze jadalne; woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego - wyłącznie jadalne |
| ex 16 | Przetwory z mięsa, ryb, skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych, lub z owadów - z wyłączeniem: 1) kawioru oraz namiastek kawioru objętych CN 1604, 2) przetworów z homarów i ośmiornic oraz z innych towarów objętych CN 1603 00 i CN 1605 |
| 19 | Przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze |
| ex 20 | Przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub pozostałych części roślin - z wyłączeniem produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2% |
| 2104 | Zupy i buliony i preparaty do nich; złożone przetwory spożywcze, homogenizowane |
| 2105 00 | Lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao |
| ex 2106 | Tłuszcze złożone z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksy), wyroby seropodobne (analogi serów) oraz preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia |
| ex 2202 | Wody, włącznie z wodami mineralnymi i wodami gazowanymi, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub wody aromatyzowane i pozostałe napoje bezalkoholowe, z wyłączeniem soków owocowych, z orzechów i warzywnych, objętych pozycją CN 2009 - wyłącznie produkty: 1) jogurty, maślanki, kefiry, mleko nieobjęte działem CN 04 - z wyłączeniem produktów zawierających kawę oraz jej ekstrakty, esencje lub koncentraty, 2) napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego, 3) preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, 4) niezawierające produktów objętych pozycjami od CN 0401 do CN 0404 lub tłuszczu uzyskanego z produktów objętych pozycjami od CN 0401 do CN 0404:
|
| bez względu na CN | Dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia |
Obniżona stawka VAT do 8%
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 2023 roku w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług, do dnia 31 grudnia 2024 roku stawkę VAT 8% stosuje się do dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu:
- środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw, o których mowa w ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2023 r. poz. 569 i 1597), z wyłączeniem podłoży mineralnych i towarów wymienionych w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy;
- polepszaczy gleby, środków wapnujących, biostymulatorów, podłoży do upraw, produktów nawozowych mieszanych składających się wyłącznie z nawozu i środka wapnującego, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiającym przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE, zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 i (WE) nr 1107/2009 oraz uchylającym rozporządzenie (WE) nr 2003/2003 (Dz. Urz. UE L 170 z 25.06.2019, str. 1, z późn. zm.5) ), z wyłączeniem podłoży mineralnych i podłoży do upraw grzybów;
- nawozowych produktów mikrobiologicznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu, wpisanych do wykazu nawozowych produktów mikrobiologicznych, o którym mowa w rozdziale 4a tej ustawy.
Szczególne przypadki ustalania stawki VAT w 2024 roku
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług poza ogólnie stosowanymi stawkami VAT określają również procedury szczególne stawki podatkowe VAT.
Drobni przedsiębiorcy
Przedsiębiorcy świadczący usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0), mają możliwość opodatkowania usług w tzw. formie ryczałtu według stawki 4%. Stawka ta również jest stawką podwyższoną przez ustawodawcę na czas określony ponieważ podstawową stawką ryczałtu jest 3% VAT.
Rolnicy ryczałtowi
Procedury szczególne określone w art. 115 ustawy o VAT nadają im prawo do otrzymania od nabywcy zwrotu zryczałtowanego podatku w wysokości 7%. W tym przypadku również warto mieć na uwadze, że jest to stawka podatkowa podwyższona czasowo przez ustawodawcę z podstawowej wysokości 6,5%.
Zwolnienia przedmiotowe w 2024 roku
Sprzedaż poszczególnych towarów czy wybranych usług może być zwolniona z VAT. Zakres czynności podlegających zwolnieniu określa art. 43 ustawy. Wśród towarów/usług zwolnionych z podatku VAT można znaleźć m.in.:
- dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;
- dostawę budynków (tu również ustawa wyróżnia szczególne warunki jakie pozwalają na zastosowanie zwolnienia);
- powszechne usługi pocztowe;
- usługi w zakresie opieki medycznej;
- usługi edukacyjne ( w tym prywatne nauczanie czy nauczanie języków);
- usługi finansowe i ubezpieczeniowe.
W przypadku sprzedaży towarów czy wykonania usług, które są zwolnione z VAT przedsiębiorca na fakturze stosuje stawkę zw. Dla nabywcy oznacza to, że nie będzie on miał możliwości odliczenia VAT z takiej faktury.
Jak wystawić fakturę VAT?
W celu wystawienia faktury w systemie wFirma.pl należy przejść do zakładki: PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTRUĘ. W systemie możliwe jest wystawienie faktury VAT, faktury bez VAT, faktury VAT marża, faktury zaliczkowej i końcowej a w przypadku sprzedaży na rzecz osób prywatnych dowodu sprzedaży bądź paragonu fiskalnego. Dzięki integracji z GUS wystarczy wpisać numer NIP nabywcy aby jego dane zostały automatycznie wprowadzone. Następnie należy uzupełnić informacje o przedmiocie sprzedaży. Posiadając moduł magazynu przedsiębiorca nie musi zastanawiać się jaką wybrać stawkę VAT w momencie wystawiania faktury. Stawka ta przypisana jest bezpośrednio do produktu w magazynie i uzupełniana jest automatycznie.
Tak wystawiona faktura zostanie ujęta w rejestrze VAT sprzedaży oraz w kolumnie 7 KPiR - Sprzedaż towarów i usług lub Ewidencji przychodów (w przypadku ryczałtowców).
