Mechanizm podzielonej płatności (MPP) zwany również split payment zaczął obowiązywać w Polsce od 1 lipca 2018 roku. Nowa funkcjonalność jest na razie rozwiązaniem dobrowolnym. Z procedury tej mogą skorzystać przedsiębiorcy, a więc tylko osoby prowadzące działalność gospodarczą, które posiadają firmowe rachunki bankowe i przeprowadzają transakcje złotówkowe. Zdecydowana większość przedsiębiorców nie stosuje obecnie tego rozwiązania, trudno jednak wyciągać daleko idące wnioski po tak krótkim okresie obowiązywania, czy ta tendencja się utrzyma. Podobne systemy obowiązują we Włoszech, Czechach, Rumuni i Turcji.
Ogólna zasada stosowania split payment
Zasada działania jest prosta, osoba dokonująca zapłaty w MPP dokonuje tego jednym przelewem, w którym wpisuje:
- Kwotę podatku VAT (lub część),
- Kwotę sprzedaży brutto (lub część),
- Numer faktury,
- NIP dostawcy.
Podział płatności na kwotę netto i VAT następuje automatycznie w systemie bankowym bez większej ingerencji z naszej strony. Płatności za zobowiązania wobec kontrahentów w dalszym ciągu możemy dokonywać w sposób dowolny. Możemy regulować je tak jak do tej pory, albo stosować split payment, ale tylko w odniesieniu do niektórych kontrahentów, a więc w sposób wybiórczy. Jak czytamy na stronach Ministerstwa Finansów dopuszczalne jest nawet takie rozwiązanie: sprzedawca może zastrzec w umowie z kontrahentem, że nie chce stosować MPP wówczas cała kwota płatności powinna wpłynąć na jeden rachunek. Specjaliści dyskutują jednak na temat skuteczności i prawidłowości dokonywania takich umownych zapisów.
Gromadzenie środków na wydzielonym rachunku VAT
Środki wpływające na rachunek VAT są własnością przedsiębiorcy, ale rozporządzanie nimi może odbywać się tylko w ściśle określonych ramach prawnych. Podatnicy mają najwięcej zastrzeżeń właśnie do tej regulacji. Często w dyskusjach podnoszony jest argument ograniczenie regulowania należności publicznoprawnych takich jak PIT, CIT, można zapłacić tylko podatek VAT. Nie można również dokonać płatności ZUS, czy też wynagrodzeń pracowniczych. Pomimo, że podatnik jest formalnym właścicielem środków nie może jednak nimi dowolnie zarządzać. Z funduszy zgromadzonych na wydzielonym rachunku VAT podatnik może uregulować przede wszystkim: fakturę do swojego dostawcy, ale jedynie w części VAT i zapłacić zobowiązanie podatkowe z tytułu VAT do urzędu skarbowego. Przedsiębiorca ma możliwość złożenia wniosku do naczelnika urzędu skarbowego o uwolnienie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy. Cała procedura zgodnie z przepisami może trwać do 60 dni i rozstrzygana jest w formie postanowienia. Jak czytamy w doniesieniach prasowych i różnego rodzaju publikacjach nie jest to zbyt powszechna praktyka, podatnicy sięgają po nią, jak do tej pory niezbyt często.
Przywileje stosowania podzielonej płatności
Ministerstwo Finansów ze swojej strony wprowadziło system zachęt:
- Zwrot różnicy podatku na rachunek VAT w przyspieszonym terminie 25 dni liczonym od dnia złożenia deklaracji podatkowej, bez spełniania warunków dodatkowych,
- Ograniczenie odpowiedzialności solidarnej nabywców towarów wrażliwych, pod warunkiem spełnienia ustawowych przesłanek do odpowiedzialności solidarnej,
- Domniemanie dochowania należytej staranności w przypadku nieświadomego prowadzenia transakcji z nieuczciwym przedsiębiorcą,
- Brak sankcji w VAT do wysokości kwot zapłaconych w MPP,
- Obniżenie kwoty zobowiązania (tzw. skonto) w przypadku zapłaty zobowiązania w całości z konta VAT w terminie wcześniejszym od ustawowego, wyliczenia dokonuje się w oparciu o ustalony wzorzec.
Problemy ze stosowaniem split paymentu
Okres obowiązywania nowych przepisów w horyzoncie czasowym dla podatków zasadniczo jest bardzo krótki, ale już w tym początkowym okresie pojawiły się ograniczenia, które są uciążliwe dla przedsiębiorców.
Do najczęściej sygnalizowanych słabych punktów można zaliczyć:
- Błąd przy dysponowaniu polecenia zapłaty, gdzie omyłkowo zostaje wskazana kwota brutto faktury zamiast tylko kwoty podatku VAT i wówczas całość wpływa na rachunek VAT. Istnieje taka techniczna możliwość i nie można się z niej wycofać.
- Brak możliwości dokonywania zbiorczych płatności za kilka faktur w MPP, można wykonać tylko jednorazowy przelew na jedną fakturę.
- Brak możliwości stosowania split paymentu przy płatnościach dokonywanych kartami.
- Nie można dokonać zapłaty w MPP w sytuacji braku faktury, wpisanie numeru faktury jest obowiązkowe.
- Brak możliwości dysponowania środkami na rachunku VAT na regulowanie zobowiązań publicznoprawnych w nieograniczonym zakresie.
Cały czas trwają prace nad zmodyfikowaniem obowiązujących przepisów. Przedstawiciele różnych środowisk podejmują dyskusje na ten temat, ale ostatnie słowo będzie należało do Ministerstwa Finansów.
Jak będzie wyglądał split payment w przyszłości?
Wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności w VAT wymagało zgody Komisji Europejskiej i Rady ds. Gospodarczych i Finansowych. W lutym rząd polski otrzymał przyzwolenie na tego typu działania. Proceduralnie wymagana jest zmiana przepisów podatkowych krajowych, a więc ustawy od podatku od towarów i usług i wprowadzenie zmian w życie. Oficjalne przedstawienie projektu ustawy VAT będzie sfinalizowaniem całego procesu.
Obowiązkowy split payment to kolejna broń w walce z wyłudzeniami podatku VAT. Specjaliści zastanawiają się, w jaki sposób wprowadzenie zmian w rozliczaniu płatności za zobowiązania przedsiębiorców wpłynie na ich kondycję finansową? Podkreślają, że różnica pomiędzy stosowaniem mechanizmu w formule dobrowolnej, a w formule obowiązkowej jest zasadnicza i może to spowodować trudne do przewidzenia zawirowania. Obawiają się między innymi zatorów płatniczych poprzez nadmierne nagromadzenie środków na rachunku VAT.
Obowiązkowy split payment - planowane zmiany
W przestrzeni publicznej dyskutuje się na temat, jakie branże obejmie obowiązek stosowania MPP, branych jest pod uwagę kilka scenariuszy.
Branże, które miałyby zostać objęte obowiązkowym split paymentem:
- Stosujące do tej pory odwrotne obciążenie oraz solidarną odpowiedzialność.
- Sprzedaż części samochodowych i motocyklowych.
- Sprzedaż węgla kamiennego i brunatnego.
Ogólnie obowiązkiem stosowania podzielonej płatności w VAT ma być objęte 152 grupy towarów i usług. Kolejną zmianą wymuszoną implementacją nowych przepisów byłoby zamieszczania na fakturach informacji o obowiązku opłacenia faktury w procedurze MPP. Niektóre branże, w tym budowlana upatrują w tej zmianie dla siebie uproszczeń i optymistycznie patrzą w przyszłość.
Wprowadzenie obowiązkowego split paymentu jest kolejną bronią w walce z nieuczciwymi podatnikami i ma na celu uszczelnianie podatku VAT. Coraz częściej słychać jednak głosy niezadowolenia z uwagi na ustawiczne zmiany przepisów, co nie stwarza zdrowego klimatu dla biznesu i wprowadza wiele zamieszania i niejednokrotnie wiąże się z kosztami. Specjaliści już teraz zaczynają wyliczać, jakie problemy będą towarzyszyły tym zmianom, ale to jest już temat na kolejny artykuł.
