Eksport - stawka VAT 0% a procedura wywozu

W trakcie prowadzenia działalności przedsiębiorcy zawierają transakcje z nabywcami z kraju i z zagranicy – kontrahentami z innych krajów UE lub spoza UE, czyli z tzw. krajów trzecich. Na terenie UE obowiązuje swobodny przepływ towarów, ponieważ kraje członkowskie wchodzą w skład jednego obszaru celnego. Brexit zmienił dotychczasowy sposób rozliczania sprzedaży towarów pomiędzy Polską a Wielką Brytanią, bowiem stała się ona krajem spoza UE. Sprawdźmy, jakie warunki muszą być spełnione, aby eksport był opodatkowany 0% stawką VAT!

Kiedy występuje eksport towarów?

Eksport to wywóz towarów z terytorium Polski poza obszar celny, a więc poza terytorium Unii Europejskiej. Występują dwa typy eksportu:

eksport bezpośredni – dostawa towarów realizowana jest bezpośrednio przez sprzedawcę lub firmę transportową, która świadczy usługi na rzecz sprzedawcy;
eksport pośredni – dostawa towarów realizowana jest przez nabywcę lub firmę transportową, która świadczy usługi na rzecz nabywcy towarów.

Wywóz towarów poza obszar celny Unii Europejskiej, bez względu na to, która strona transakcji odpowiada za organizację transportu, musi zostać potwierdzony przez urząd celny.

Przykład 1.

Pan Jan sprzedaje towary do kontrahenta z Wielkiej Brytanii. 15 lipca wystawił fakturę na sprzedaż 1 000 sztuk produktów. Pan Jan dokonał odprawy celnej i dostarczył towary bezpośrednio do siedziby nabywcy w Londynie. Jakiego rodzaju eksportu dokonał pan Jan?

W związku z tym, że towary zostały dostarczone do nabywcy bezpośrednio przez pana Jana, który występuje w roli sprzedawcy, a dostawa miała miejsce poza terytorium UE, transakcja jest eksportem bezpośrednim.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że eksport towarów ma miejsce, gdy towary zostają fizycznie wywiezione poza terytorium UE. Sam fakt zakupu towarów przez kontrahenta z kraju trzeciego nie jest wystarczający, aby mówić o eksporcie. Co więcej, jeżeli w chwili sprzedaży towary stają się własnością nabywcy, który zobowiązał się odebrać je od sprzedawcy, jednak nie został określony faktyczny termin tego odbioru, również nie można mówić o eksporcie towarów. Dlatego przy eksporcie pośrednim, oprócz samego faktu zawarcia transakcji, ważne są dodatkowe ustalenia warunków wywozu towarów poza UE.

Takie stanowisko przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 sierpnia 2020 roku, sygn. akt I FSK 2062/17, w którym czytamy, że:

„(...) wprawdzie dojdzie do przeniesienia na kontrahenta zagranicznego prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel, jednak nie zostanie spełniony warunek wywozu z terytorium Polski na terytorium państwa trzeciego. Słuszna więc była konstatacja organu, który stwierdził w zaskarżonej interpretacji, że w takiej sytuacji przytoczone przepisy nie dają podatnikowi prawa do zastosowania stawki 0%, albowiem towary fizycznie nie opuściły terytorium kraju, a ich nabywca dopiero zamierza odebrać je z magazynów spółki i to w nieokreślonym terminie. Z tego względu należy przyznać rację organowi, że wnioskodawca w momencie dokonania sprzedaży, której nie będzie towarzyszyło przemieszczenie towarów poza terytorium Unii Europejskiej, powinien tę sprzedaż uznać za transakcję krajową i opodatkować ją stawką podatku właściwą dla dostawy krajowej”.

Takie stanowisko prezentowane jest przez organy od wielu lat, ponieważ również w wyroku z 5 kwietnia 2011 roku, sygn. akt I FSK 640/10, Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje, że:

„(...) gdy dostawie towarów nie towarzyszy od razu ich wywóz za granicę w ramach WDT lub eksportu, podatnik – nie dysponując stosownymi dokumentami wywozu – prawidłowo rozpoznaje u siebie dostawę krajową (...)”.

Zobacz też:

Eksport – stawka 0% VAT dostępna dzięki potwierdzeniu wywozu poza UE

Procedura celna składa się z kilku etapów. Dopiero po przejściu każdego z nich przedsiębiorca może zastosować stawkę VAT 0%. Najważniejszym dokumentem uprawniającym do 0% stawki VAT jest uzyskanie potwierdzenia wywozu towarów poza UE.

Zgodnie z art. 41 ust. 6a ustawy o VAT zgłoszenie wywozowe może mieć trzy formy:

elektroniczną, pochodzącą z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu, czyli komunikat IE-599;
elektroniczną, pochodzącą z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, uzyskaną poza tym systemem z zapewnioną autentycznością takiego dokumentu;
papierową – złożoną poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo papierowa kopia potwierdzona przez właściwy organ celny, czyli dokument SAD.

Stawka 0% może zostać zastosowana w części deklaracyjnej JPK_V7 za okres, w którym miała miejsce sprzedaż, pod warunkiem że podatnik posiada potwierdzenie wywozu towarów poza UE przed terminem wysyłki pliku JPK_V7 za ten okres.

Przykład 2.

Pan Aleksander prowadzi firmę XYZ i 15 lipca dokonał sprzedaży towarów na rzecz firmy z USA. 20 sierpnia uzyskał komunikat IE-599. Czy pan Aleksander może opodatkować sprzedaż stawką VAT 0%?

Tak, w związku z tym, że termin wysyłki pliku JPK_V7 za okres, w którym miała miejsce sprzedaż, a więc za lipiec, upływa 25 sierpnia i przed tym terminem pan Aleksander uzyskał potwierdzenie wywozu towarów, czyli komunikat IE-599, może opodatkować transakcję 0% stawką VAT w lutym.

Aby uzyskać komunikat IE-599 uprawniający do stawki VAT 0%, w pierwszej kolejności należy dokonać zgłoszenia celnego, czyli uzyskać komunikat IE-515. Do dokonywania zgłoszeń celnych służy system AES, czyli Automatyczny System Eksportu. Potwierdzeniem dokonania zgłoszenia celnego jest dokument:

PZC, czyli poświadczenie zgłoszenia celnego z systemu elektronicznego;
SAD, czyli poświadczenie zgłoszenia celnego w formie papierowej.

W kolejnym kroku następuje przyjęcie przez urząd celny zgłoszenia celnego wywozowego i nadanie numeru ewidencyjnego operacji wywozowej MNR, czyli uzyskanie komunikatu IE-528.

Po odprawie celnej towary zostają dopuszczone do wywozu poza terytorium UE, co zostanie potwierdzone komunikatem IE-529. Następnie towary są wywożone poza terytorium UE i następuje zamknięcie procedury eksportowej przez urząd celny, na skutek czego zostaje wydany komunikat IE-599.

Do kiedy najpóźniej należy uzyskać komunikat IE-599, aby stosować stawkę 0% VAT?

Zgodnie z art. 41 ust. 6 i 7 ustawy o VAT eksport towarów może być opodatkowany stawką VAT 0%, pod warunkiem że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE, czyli komunikat IE-599. Brak komunikatu przed tym terminem nie oznacza utraty prawa do zastosowania stawki 0%. W takim przypadku transakcja nie jest wykazywana w pliku JPK_V7 za dany okres rozliczeniowy i tym samym w rejestrze VAT sprzedaży. W przypadku rozliczania VAT miesięcznie podatnik ma dodatkowe dwa miesiące na uzyskanie komunikatu IE-599 i może wykazać transakcję w pliku JPK_V7 składanym za następny miesiąc. Rozliczając VAT kwartalnie, podatnik na uzyskanie komunikatu IE-599 ma nawet aż 9 miesięcy, ponieważ brak tego potwierdzenia przed terminem złożenia pliku JPK_V7K z częścią deklaracyjną za kwartał, w którym miała miejsce sprzedaż, daje możliwość zastosowania stawki 0% w pliku JPK_V7K za kolejny kwartał.

Przy rozliczaniu VAT miesięcznie brak komunikatu IE-599 w terminie dwóch miesięcy od miesiąca, w którym miała miejsce sprzedaż, powoduje, że transakcję należy opodatkować krajową stawką VAT. Przy rozliczaniu VAT kwartalnie termin ten wydłuża się do dwóch kolejnych kwartałów od kwartału, w którym miała miejsce sprzedaż.

Przykład 3.

Pan Łukasz sprzedaje towary do Wielkiej Brytanii. Sprzedaż miała miejsce 15 lutego. Do kiedy pan Łukasz ma czas na uzyskanie komunikatu IE-599 potwierdzającego wywóz tych towarów?

Dokonując sprzedaży w lutym, pan Łukasz może wykazać transakcję w pliku JPK_V7 za luty, jeżeli do 25 marca uzyska komunikat IE-599. Jeżeli tak się nie stanie, nie wykazuje sprzedaży w JPK_V7 za luty. Na uzyskanie komunikatu IE-599 uprawniającego do stawki VAT 0% ma czas do 25 kwietnia, ponieważ wtedy mija termin złożenia JPK_V7 za kolejny okres, czyli marzec. Jeżeli pan Łukasz nie uzyska komunikatu IE-599 do 25 kwietnia, w pliku JPK_V7 za marzec będzie musiał opodatkować transakcję krajową stawką VAT (zwykle 23%).

Jeżeli przedsiębiorca uzyska potwierdzenie wywozu towarów, czyli komunikat IE-599, po terminie złożenia pliku JPK_V7, w którym mógł zastosować stawkę VAT 0% i zmuszony był do opodatkowania transakcji krajową stawką VAT, może skorygować VAT należny w bieżącym miesiącu, czyli w okresie, w którym uzyskał komunikat IE-599.

Przykład 4.

Pani Emilia sprzedaje towary na rzecz firmy z Ukrainy. Sprzedaż miała miejsce 15 lutego. W związku z przedłużającą się procedurą celną komunikat IE-599 uzyskała dopiero 30 kwietnia. Jak pani Emilia powinna rozliczyć transakcję sprzedaży towarów?

W związku z tym, że pani Emilia nie posiadała komunikatu IE-599 przed ostatecznym terminem uprawniającym do zastosowania stawki VAT 0%, czyli przed 25 kwietnia, ma obowiązek wykazać transakcję dopiero w pliku JPK_V7 za marzec i opodatkować sprzedaż krajową stawką VAT. Uzyskanie potwierdzenia wywozu towarów 30 kwietnia uprawnia panią Emilię do skorygowania należnego VAT z faktury sprzedaży i zastosowanie stawki VAT 0%. Korekty należy dokonać w pliku JPK_V7 za okres, w którym uzyskano komunikat IE-599, czyli za kwiecień, składany do 25 maja.

Eksport a zaliczka opodatkowana stawką VAT 0%

Zgodnie z art. 41 ust. 9a ustawy o VAT, jeżeli podatnik otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że:

wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym otrzymano zaliczkę;
podatnik posiada komunikat IE-599.

Przykład 5.

Pani Danuta 15 lutego otrzymała od firmy z Wielkiej Brytanii zaliczkę na poczet dostawy towarów. Zamówienie zostało zrealizowane 30 maja i dopiero 27 czerwca pani Danuta uzyskała komunikat IE-599. Czy ma prawo do opodatkowania transakcji stawką VAT 0%?

Tak, ponieważ pani Danuta uzyskała komunikat IE-599, czyli potwierdzenie wywozu towaru poza UE, przed upływem 6 miesięcy liczonych od końca lutego, czyli miesiąca, w którym otrzymała zaliczkę. Termin uprawniający do zastosowania stawki VAT 0% upływałby 31 sierpnia.

Jak wystawić fakturę za eksport w systemie wFirma.pl?

W celu wystawienia faktury eksportowej w systemie wFirma.pl należy przejść do zakładki: PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ. Wprowadzając dane nabywcy w polu, gdzie domyślnie ustawiony jest NIP, trzeba wybrać z listy opcję INNY. Jako stawkę VAT wybiera się z listy opcję 0% EXP.

eksport