Polskie prawo daje podatnikom wybór, czy zostać czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, czy raczej korzystać ze zwolnienia, które może przysługiwać im tylko w niektórych sytuacjach. Kiedy warto być podatnikiem VAT, o tym w poniższym artykule!
Kiedy trzeba być podatnikiem VAT?
Przy zakładaniu firmy warto zastanowić się, czy czynności, które będziemy wykonywać w ramach naszej działalności, są automatycznie zwolnione przedmiotowo z opodatkowania podatkiem VAT czy też co do zasady są opodatkowane. Te, które ustawodawca wymienia jako zwolnione przedmiotowo, zostały wskazane w art. 43 ustawy o VAT. Należą do nich między innymi usługi transportu sanitarnego, zawód psychologa czy usługi opieki medycznej. Jeżeli świadczymy takie usługi, zostaje nam narzucony status podatnika bezwzględnie zwolnionego z podatku VAT.
Niektórzy przedsiębiorcy już od pierwszej sprzedaży muszą być czynnymi podatnikami VAT. Dotyczy to podatników, zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, którzy:
1. dokonujących dostaw
- towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
- budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
- terenów budowlanych,
- nowych środków transportu,
- następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
- urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
- hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
- motocykli (PKWiU ex 45.4);
2. świadczących usługi:
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
- jubilerskie,
- ściągania długów, w tym factoringu;
3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Kiedy warto być podatnikiem VAT a kiedy nie?
W przypadku gdy zakres świadczonych przez nas usług czy sprzedaż towarów nie jest określona jako zwolniona z opodatkowania, musimy wybrać - zostać czynnym podatnikiem VAT czy wybrać zwolnienie ze względu na wysokość osiąganych obrotów. Istnieją przypadki, w których bardziej opłaca się jednak pozostać czynnym podatnikiem, wszystko jednak zależy od:
- rodzaju odbiorców naszych usług, czy dostawy towarów;
- wysokości stawki podatku VAT, jaką podatnik będzie stosował przy sprzedaży;
- charakteru sprzedaży;
- oraz od tego, czy planowane są w najbliższym czasie inwestycje.
Czynny podatnik VAT
Przedsiębiorcy, którzy wykonują lub będą wykonywać czynności na rzecz innych podatników VAT lub osiągają wysokie obroty z działalności gospodarczej, powinni już od początku zarejestrować się jako czynni podatnicy tego podatku. Mogą z tego wyniknąć znaczne korzyści w postaci możliwości odliczenia podatku VAT od faktur zakupu.
Zdecydowanie status czynnego podatnika jest najkorzystniejszy, dla tych którzy uzyskują nadwyżki naliczonego VAT nad należnym. Są to w szczególności:
- osoby, które w ramach działalności dokonują dostaw towarów lub usług na rzecz podmiotów, które również są czynnymi podatnikami VAT;
- osoby, których działalność opiera się na imporcie towarów, ponieważ mają prawo do odliczenia podatku VAT z dokumentów celnych;
- osoby, których usługi są opodatkowane stawką poniżej 23%;
- osoby, które dokonują wysokich inwestycji - nadwyżka naliczonego VAT może być polepszeniem płynności finansowej.
Podatnik zwolniony z VAT
Jeżeli przedsiębiorca dopiero rozpoczyna działalność gospodarczą, może od razu skorzystać ze zwolnienia (oczywiście pod warunkiem, że nie prowadzi sprzedaży wyłączającej zwolnionej podmiotowo). Podatnik, który już prowadzi działalność, a jego obroty w poprzednim oraz bieżącym roku nie przekroczyły określonego ustawowo limitu, również może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT. Aktualny limit podatkowy w 2024 roku wynosi 200 000 zł. Jeżeli podczas trwania roku podatkowego zarejestrowano firmę, limit obrotów przelicza się proporcjonalnie do części, jaka pozostała do końca roku. Co istotne, do obrotów nie wlicza się sprzedaży towarów ustawowo zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przeznaczonych do sprzedaży. Wybór tej formy opodatkowania jest korzystniejszy w sytuacji, kiedy odbiorcami towarów lub usług będą podmioty również zwolnione z podatku VAT.
