Na mocy nowelizacji przepisów Ustawy o podatku od towarów i usług z kwietnia 2014 roku wielu podatników dotknęły ograniczenia w zakresie odliczeń VAT od samochodów użytkowanych w firmie. Do pełnego odliczenia VAT od samochodów konieczne jest m.in. zgłoszenie danego samochodu do urzędu skarbowego na druku VAT-26. Jeżeli dany pojazd nie spełnia ustawowych wymogów, przedsiębiorcy mogą odliczać jedynie 50% VAT od nabycia oraz pozostałych kosztów z nimi związanych (z wyjątkiem paliwa). Czy obowiązek ten dotyczy również samochodów z VAT-2?
VAT od samochodów - zasady odliczeń
Ogólna zasada odliczenia VAT od samochodów poniżej 3,5 tony wykorzystywanych w działalności gospodarczej mówi o prawie do odliczenia podatku od towarów i usług w wysokości 50% jego wartości wykazanej na fakturze za wydatki związane z jego eksploatacją. Nie ma ona zastosowania w dwóch przypadkach:
jeżeli samochody są wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej oraz
pojazdy są konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.
W sytuacji gdy wykorzystywane przez przedsiębiorcę pojazdy spełniają jeden z powyższych warunków, uzyskuje on prawo do pełnego odliczenia VAT od wydatków poniesionych na dany pojazd (w tym nabycie, zakup paliwa, koszty bieżącej eksploatacji).
Co jednak oznacza sformułowanie “samochód wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej”? Wyjaśnienia należy szukać w ustawie o VAT.
Odliczanie VAT od samochodów wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej
Jak wynika z art. 86a ust. 4 ustawy o VAT, za samochód wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej uważa się:
pojazd, którego sposób użytkowania przez podatnika wyklucza użycie go do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą;
pojazdy, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie w ten sposób będzie nieistotne.
Pierwszy z powyższych przypadków wymaga od podatnika zgłoszenia samochodu jako firmowego do urzędu skarbowego (za pomocą formularza VAT-26). Za potwierdzenie użytkowania takiego pojazdu wyłącznie w działalności gospodarczej służy szczegółowa ewidencja przebiegu pojazdu dla celów VAT. Ważnym warunkiem jest ustalenie zasad użytkowania pojazdu w działalności w specjalnie sporządzonym regulaminie. Dotyczy to pojazdów, których konstrukcja nie wyklucza ich użycia na potrzeby inne, niż związane z działalnością (w większości przypadków są to samochody osobowe).
Drugi z wymienionych przypadków wymaga określenia, jakie warunki konstrukcyjne spełniają pojazdy, ponieważ tylko wówczas podatnicy mogą odliczać 100% VAT od samochodów, bez konieczności spełnienia wspomnianych wyżej dodatkowych obowiązków.
Jaka konstrukcja pojazdu umożliwia pełne odliczenie VAT od samochodów?
Wśród pojazdów samochodowych, których konstrukcja wyklucza ich użycie na potrzeby inne niż związane z działalnością gospodarczą (lub powoduje, że ich użycie w ten sposób będzie nieistotne), znajdują się pojazdy posiadające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van (zaświadczenie VAT-1) lub
z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków (zaświadczenie VAT-3).
Co więcej, do omawianych pojazdów można zaliczyć samochody, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków, jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu (zaświadczenie VAT-4) oraz pojazdy specjalne, w rozumieniu art. 86a ust. 9 pkt 3 ustawy o VAT (m.in. koparka, ładowarka).
Użytkując pojazdy posiadające zaświadczenia VAT-1, VAT-3 oraz VAT-4, konieczne jest posiadanie dokumentów z przeprowadzonego dodatkowego badania technicznego, które zostały wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów, jak również odpowiedniego wpisu do dowodu rejestracyjnego.
Wspomniane badanie techniczne, które zostało przeprowadzone jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji przepisów, oraz wydane na jego podstawie zaświadczenie VAT-1 zachowują swoją ważność, w związku z czym podatnik nie ma obowiązku go powtarzać. Posiadanie wspomnianego oświadczenia umożliwia pełne odliczenie VAT od samochodów, w odniesieniu do wszystkich wydatków eksploatacyjnych związanych z pojazdem, w tym również zakupu paliwa.
Odliczanie VAT od samochodów z zaświadczeniem VAT-2 sprzed 1 kwietnia 2014 roku
Czy przez wzgląd na fakt, iż wśród ww. przepisów nie występuje wzmianka o VAT-2, pojazdy posiadające takie zaświadczenie nie mogą skorzystać z pełnego odliczenia VAT, bez spełnienia omówionych wcześniej dodatkowych obowiązków? Niestety tak.
Zaświadczenie VAT-2, które zostało wydane przed 1 kwietnia 2014 roku, uzyskały bowiem pojazdy, które - według ówczesnych przepisów - posiadały więcej niż jeden rząd siedzeń, oddzielonych od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami podatnik użytkujący taki samochód w firmie nie ma prawa do pełnego odliczenia VAT, jeżeli nie zgłosi pojazdu do urzędu skarbowego oraz nie będzie prowadził ewidencji przebiegu pojazdu. Nie należy również zapominać o sporządzeniu regulaminu wykorzystywania go w firmie.
Odliczanie VAT od samochodów z zaświadczeniem VAT-2 wydanym po 1 kwietnia 2014 roku
Nowe przepisy dotyczące odliczenia VAT od samochodów zmieniły również zasady przyznawania zaświadczeń w przypadku badań przeprowadzonych po 1 kwietnia 2014 roku.
Podatnik, który posiada samochód z zaświadczeniem VAT-4 (kabina kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu), zobowiązany był po nowelizacji przepisów do ponownego przeprowadzenia badania technicznego w terminie do 30 czerwca 2014 roku - potwierdzającego prawo do pełnych odliczeń VAT. Wówczas uzyskał nowe zaświadczenie, które obecnie jest nazywane VAT-2 (spełnienie warunków przewidzianych w art. 86a ust. 9 pkt 2).
Uwaga! Nastąpiła również zmiana nazewnictwa dotychczasowych zaświadczeń:
|
Powyższe informacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy samochód z zaświadczeniem VAT-2 spełnia warunki pozwalające na odliczenie 100% VAT, konieczne jest sprawdzenie, w jakim terminie zostało ono wydane przez okręgową stację kontroli pojazdów (sam wpis w dowodzie jest zatem niewystarczający).
W sytuacji gdy zaświadczenie VAT-2 zostało wydane po 1 kwietnia 2014 roku, podatnik ma wówczas pełne prawo do odliczenia VAT. Jeżeli warunek ten nie zostanie spełniony, obowiązuje omówione wcześniej ograniczenie do 50% podatku, chyba że pojazd zostanie zgłoszony do urzędu oraz będzie prowadzona szczegółowa ewidencja przebiegu pojazdu.
