Pracodawca nie ma dostępu do życia osobistego pracownika. To, co osoba zatrudniona robi po pracy, jakie są jej zobowiązania, styl życia, sposób odżywiania czy sytuacja rodzinna, nie powinno interesować przedsiębiorcy. Oczywiście, w uzasadnionych przypadkach szef może, a nawet musi zainterweniować. Jeśli pracownik staje się mniej wydajny, a jego zachowanie zmieniło się w ostatnim czasie, przedsiębiorca jest zobowiązany przeprowadzić delikatną rozmowę dotyczącą sfery osobistej. Celem takiego spotkania będzie pomoc w rozwiązaniu problemów, które mają wpływ na życie zawodowe danej osoby. Gdzie leży granica i jak dużą ingerencję w życie osobiste pracownika może poczynić przedsiębiorca?
Zakaz konkurencji jako ingerencja w życie osobiste pracownika
Niektórzy pracodawcy wymagają podpisania umowy, na mocy której osoba zatrudniona zobowiązuje się do zaniechania podejmowania działalności gospodarczej o charakterze konkurencyjnym. Przedsiębiorca nie może co prawda ingerować w życie osobiste pracownika i aktywności, które podejmuje on w czasie wolnym, ale podpisanie klauzuli o zakazie prowadzenia konkurencyjnej firmy umożliwia kontrolowanie działań, które pracownik wykonuje poza godzinami pracy.
W przypadku, kiedy pracodawca nie wymaga podpisania umowy o zaniechaniu działalności konkurencyjnej, pracownik także nie powinien poza godzinami pracy podejmować działań, które wykazywałyby podobieństwo z obowiązkami wykonywanymi w pracy. Pracując jako mechanik samochodowy przez 8 godzin dziennie, nie możemy otworzyć własnego zakładu naprawy pojazdów. Jeśli pracodawca dowie się, że prowadzimy działalność konkurencyjną, będzie miał podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę.
Sprawdzanie zadłużenia jako ingerencja w życie osobiste pracownika
Z różnych względów pracodawcę może interesować sytuacja finansowa zatrudnionych przez niego osób. Co do zasady przedsiębiorca nie może uzyskać informacji dotyczących zadłużenia swojego pracownika za pośrednictwem Krajowego Rejestru Dłużników. Obowiązujące prawo nie umożliwia przetwarzania tego rodzaju danych osobowych.
| Ważne! W przypadku, gdy pracownik pozostaje w stosunku pracy w oparciu o umowę zlecenie, przedsiębiorca może wystąpić z wnioskiem do KRD o udzielenie informacji dotyczących sytuacji finansowej zatrudnionej osoby. Zgoda zleceniobiorcy nie jest wymagana. |
Stop ingerencji w życie osobiste pracownika - ochrona danych wrażliwych
Ustawa o ochronie danych osobowych wyróżnia dane wrażliwe, których przetwarzanie co do zasady jest zabronione. Przedsiębiorca nie może więc ingerować w sfery życia osobistego pracowników, które chronione są przez prawo.
Do danych wrażliwych można zaliczyć informacje dotyczące:
-
pochodzenia rasowego lub etnicznego,
-
poglądów politycznych, przekonań religijnych, filozoficznych,
-
przynależności wyznaniowej, partyjnej lub związkowej,
-
stanu zdrowia,
-
kodu genetycznego,
-
nałogów,
-
życia seksualnego,
-
skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych,
-
innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.
Pracodawca nie ma też prawa do kontrolowania życia prywatnego pracownika w godzinach pracy, jeśli nie poinformuje go wcześniej o stosowaniu w firmie monitoringu, nagrywaniu prowadzonych rozmów czy przeglądaniu poczty elektronicznej. Według Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przedsiębiorcy posiadają bowiem inne instrumenty do zwiększania wydajności zatrudnionych osób. Nie jest więc konieczna ingerencja w życie osobiste pracownika.
| Ważne! Jeśli pracodawca zapyta cię o stan twojego zdrowia, sytuację rodzinną czy materialną, powołaj się na ustawę o ochronie danych osobowych. Nie masz obowiązku dzielić się z szefem swoim życiem osobistym. |
