Poronienie to bardzo trudne wydarzenie w życiu przyszłych rodziców. Niewiele osób wie, że w związku z poronieniem należy się prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego. Aby wykorzystać urlop macierzyński po poronieniu, trzeba spełnić pewne warunki. Jakie? Jak długo można przebywać na urlopie? O tym przeczytasz w artykule.
Nowe przepisy dotyczące poronienia
Przepisy dotyczące praw kobiet, które doświadczyły utraty ciąży, uległy fundamentalnej zmianie. Od 6 sierpnia 2025 roku weszły w życie nowelizacje, które zapewniają kobietom realną ochronę socjalną i urlopową po poronieniu, niezależnie od czasu trwania ciąży.
Do sierpnia 2025 roku, aby uzyskać prawo do zasiłku macierzyńskiego, konieczne było m.in. ustalenie płci dziecka i posiadanie aktu urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu. Teraz te formalne bariery zostały zniesione.
Kobieta, która straciła ciążę na dowolnym jej etapie, ma prawo do 8 tygodni urlopu macierzyńskiego oraz zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Warunkiem jest przedstawienie zaświadczenia o martwym urodzeniu (wystawionego przez lekarza lub położną na podstawie dokumentacji medycznej), bez konieczności ustalania płci dziecka.
Przy spełnieniu kryteriów, przysługuje również zasiłek pogrzebowy.
Dotychczas, aby uzyskać urlop i zasiłek macierzyński po poronieniu, konieczne było posiadanie aktu urodzenia dziecka z adnotacją o martwym urodzeniu. Był to wymóg wynikający z prawa o aktach stanu cywilnego.
Ten system generował poważny problem: w przypadku bardzo wczesnego etapu ciąży, gdy płeć dziecka nie mogła zostać określona, szpital nie wystawiał tzw. Karty Martwego Urodzenia. Bez tej karty urząd stanu cywilnego nie mógł sporządzić aktu urodzenia. W konsekwencji, kobieta, choć faktycznie straciła dziecko, nie miała dokumentu, który uprawniałby ją do skorzystania z urlopu macierzyńskiego. Jedynym wyjściem było często wykonanie na własny koszt badań genetycznych w celu ustalenia płci.
W praktyce, zamiast 100% płatnego urlopu macierzyńskiego, kobieta była skazana na pobieranie niższego zasiłku chorobowego (zwykle 80% podstawy), co dodatkowo pogarszało jej sytuację finansową i psychiczną.
Urlop macierzyński po poronieniu
Obecnie, po wejściu w życie nowych przepisów (od 6 sierpnia 2025 r.), procedura ubiegania się o urlop i zasiłek macierzyński po utracie ciąży została znacznie uproszczona, eliminując konieczność uzyskania aktu urodzenia z urzędu stanu cywilnego.
Kluczowym dokumentem uprawniającym do świadczenia jest zaświadczenie o martwym urodzeniu.
Dokument ten jest wystawiany przez lekarza (specjalistę w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub w trakcie specjalizacji) albo położną, na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej.
Nie jest wymagane ani ustalenie płci dziecka, ani uzyskanie tradycyjnego aktu urodzenia z USC. Prawo przysługuje bez względu na czas trwania ciąży.
Dokument ten stanowi dowód uprawniający do wypłaty zasiłku macierzyńskiego lub pogrzebowego, zastępując akt urodzenia dziecka w przypadku, gdy akt ten nie został sporządzony.
Zasady przyznawania tego świadczenia są identyczne dla wszystkich ubezpieczonych matek, bez względu na tytuł ubezpieczenia – dotyczy to zarówno pracownic, jak i kobiet prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
Wysokość macierzyńskiego
W przypadku poronienia kobieta ma prawo do urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni, niezależnie od momentu, w którym doszło do utraty ciąży. Urlop ten przysługuje po okazaniu zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego poronienie lub martwe urodzenie dziecka. W tym czasie kobieta otrzymuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru, co ma na celu zapewnienie jej wsparcia finansowego oraz możliwości dojścia do siebie zarówno fizycznie, jak i psychicznie po trudnym doświadczeniu. Przepisy te stanowią wyraz troski państwa o zdrowie kobiet i uznanie, że strata dziecka, niezależnie od etapu ciąży, wymaga odpowiedniego okresu regeneracji i opieki.
Zasiłek pogrzebowy
Od 6 sierpnia 2025 r. prawo do zasiłku pogrzebowego po poronieniu można udokumentować kartą zgonu (także kopią) albo zaświadczeniem lekarza specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii, lekarza w trakcie tej specjalizacji lub położnej o martwym urodzeniu – bez względu na czas trwania ciąży – wystawionym na podstawie dokumentacji medycznej. Dokument ten sporządza się, gdy nie można sporządzić aktu urodzenia dziecka (np. nie ustalono płci); w takiej sytuacji datę zgonu na potrzeby zasiłku ustala się właśnie na podstawie karty zgonu lub zaświadczenia. Rozwiązanie to ujednolica praktykę i znosi wcześniejszy wymóg ustalenia płci dziecka, analogicznie do zmian dotyczących prawa do urlopu macierzyńskiego po poronieniu wczesnej ciąży. Podstawa prawna: § 16 i § 17 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 21.07.2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. 2025 poz. 968) oraz rozporządzenie z 21.07.2025 r. dotyczące dokumentowania świadczeń po stracie ciąży (Dz.U. 2025 poz. 969).
Podsumowanie
Po poronieniu (martwym urodzeniu) pracownica ma prawo do 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, za który przysługuje zasiłek macierzyński (art. 180¹ Kodeksu pracy). Od 6 sierpnia 2025 r., gdy nie można sporządzić aktu urodzenia dziecka (np. nie ustalono płci), prawo do tego zasiłku oraz do zasiłku pogrzebowego można wykazać kartą zgonu (także kopią) albo zaświadczeniem lekarza specjalisty/lekarza w trakcie specjalizacji w ginekologii i położnictwie lub położnej o martwym urodzeniu, sporządzonym na podstawie dokumentacji medycznej.
