Obowiązek podatkowy jest konsekwencją sprzedaży towarów lub wykonania usług, dokonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, kiedy powstaje on w przypadku VAT i PIT!
Obowiązek podatkowy - podatek dochodowy
Przepisy podatkowe podają precyzyjną definicję przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej - to kwoty należne, nawet jeśli nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. W przypadku czynnych podatników VAT, suma przychodu jest ponadto pomniejszona o należny podatek VAT.
Za datę powstania obowiązku podatkowego w PIT uznaje się datę przychodu, czyli dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień:
- wystawienia faktury
- albo uregulowania należności.
Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym a usługi o charakterze ciągłym
Usługi mogą być rozliczane w ustalonych z góry okresach rozliczeniowych, takich jak miesiąc lub kwartał - w takiej sytuacji za datę powstania przychodu uważa się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie odniósł się do tej kwestii w następujący sposób:
"(...) usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, swym zakresem obejmują nie tylko usługi świadczone w sposób ciągły, lecz także wszystkie inne usługi z założenia powtarzające się, jeśli strony danej transakcji umówiły się na rozliczanie ich w ustalonych okresach rozliczeniowych".
Obowiązek podatkowy w podatku VAT - zasada ogólna
Obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli natomiast przedsiębiorca otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, obowiązek ten powstanie z chwilą ich otrzymania.
Obowiązek podatkowy w podatku VAT - zasady szczególne
Przepisy wyróżniają także tzw. szczególny obowiązek podatkowy, dzielący się na trzy grupy.
Pierwsza z nich dotyczy czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości (lub części) zapłaty. Została ona uregulowana w art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT. W przepisie tym ustawodawca wyodrębnił pięć czynności, do których ma zastosowanie powyższa zasada. Są to następujące czynności:
- wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
- przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
- dokonywanie w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18 (dotyczy to sytuacji, w której komornicy sądowi oraz organy egzekucyjne wykonują czynności egzekucyjne polegające na dostawie towarów będących własnością dłużnika bądź posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów),
- świadczenie, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b (stanowiących import usług),
- świadczenie usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 (m.in. usług ubezpieczeniowych).
Przykład 1.
Przedsiębiorca X jest właścicielem komisu samochodowego. W ramach działalności 29 maja dokonał sprzedaży samochodu przedsiębiorcy Z. Natomiast zapłatę za sprzedany samochód przedsiębiorca Z otrzymał dopiero 12 czerwca. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?
W przytoczonej sytuacji obowiązek podatkowy w VAT u przedsiębiorcy Z powstanie z dniem otrzymania płatności, czyli 12 czerwca.
Przykład 2.
Przedsiębiorca Y 5 kwietnia otrzymał odszkodowanie za nieruchomość gruntową, na której prowadził działalność gospodarczą. Nieruchomość została przejęta przez Gminę M w związku z przeprowadzeniem inwestycji na cel publiczny. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstanie 5 kwietnia, czyli w momencie otrzymania odszkodowania na rachunek bankowy.
Dla drugiej grupy czynności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż z chwilą upływu terminu do jej wystawienia. Jeżeli jednak przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi przedsiębiorca otrzymał całość (lub część) zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wyznaczonej sumy (jeśli zapłata została otrzymana nie później niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury). Czynnościami takimi są:
- świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
- dostawa książek drukowanych (z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych),
- czynności polegające na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług),
- na rzecz innych podatników VAT.
- 30 dni od momentu wykonania usługi - w przypadku usług budowlanych i budowlano-montażowych,
- 60 dni od dnia wydania towaru - w przypadku dostawy książek drukowanych, gazet, czasopism i magazynów drukowanych, z wyłączeniem map i ulotek,
- 90 dni od dnia wykonania czynności - w przypadku czynności polegających na drukowaniu książek, gazet, czasopism i magazynów drukowanych, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.
Do trzeciej grupy zaliczamy czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż z chwilą upływu terminu płatności. Są to:
- dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
- świadczenie usług:
- telekomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy (dotyczy to m.in. usług związanych z dostarczaniem wody czy odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków),
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.
Wyjątkiem od tej zasady są usługi, które art. 28b zalicza do importu usług.
Przykład 3.
Przedsiębiorca K świadczy usługi najmu. Faktury wystawia z góry, ostatniego miesiąca poprzedzającego dany miesiąc z terminem płatności upływającym 10. dnia okresu rozliczeniowego. Fakturę za marzec przedsiębiorca wystawił zatem 28 lutego. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu powstanie już 28 lutego, czyli w momencie wystawienia faktury.
Dokumentowanie sprzedaży w systemie wFirma.pl
System wFirma.pl umożliwia dokumentowanie sprzedaży, wówczas wystawiona faktura ujmuje się automatycznie w ewidencji księgowej w momencie powstania obowiązku podatkowego.
W celu wystawienia faktury PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ gdzie należy wskazać dane nabywcy oraz w zakresie sprzedaży.
Po wybraniu opcji ZAPISZ faktura zostanie ujęta automatycznie w dacie powstania obowiązku podatkowego w kolumnie 7. KPiR Sprzedaż towarów i usług/ Ewidencji przychodów oraz w rejestrze VAT sprzedaży.