Obowiązek podatkowy - wszystko co warto wiedzieć

Obowiązek podatkowy jest konsekwencją sprzedaży towarów lub wykonania usług, dokonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, kiedy powstaje on w przypadku VAT i PIT!

Obowiązek podatkowy - podatek dochodowy

Przepisy podatkowe podają precyzyjną definicję przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej - to kwoty należne, nawet jeśli nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. W przypadku czynnych podatników VAT, suma przychodu jest ponadto pomniejszona o należny podatek VAT.

Za datę powstania obowiązku podatkowego w PIT uznaje się datę przychodu, czyli dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień:

• wystawienia faktury
• albo uregulowania należności.

Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym a usługi o charakterze ciągłym

Usługi mogą być rozliczane w ustalonych z góry okresach rozliczeniowych, takich jak miesiąc lub kwartał - w takiej sytuacji za datę powstania przychodu uważa się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie odniósł się do tej kwestii w następujący sposób:

"(...) usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, swym zakresem obejmują nie tylko usługi świadczone w sposób ciągły, lecz także wszystkie inne usługi z założenia powtarzające się, jeśli strony danej transakcji umówiły się na rozliczanie ich w ustalonych okresach rozliczeniowych".

Obowiązek podatkowy w podatku VAT - zasada ogólna

Obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli natomiast przedsiębiorca otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, obowiązek ten powstanie z chwilą ich otrzymania.

Obowiązek podatkowy w podatku VAT - zasady szczególne

Przepisy wyróżniają także tzw. szczególny obowiązek podatkowy, dzielący się na trzy grupy.

Pierwsza z nich dotyczy czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości (lub części) zapłaty. Została ona uregulowana w art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT. W przepisie tym ustawodawca wyodrębnił pięć czynności, do których ma zastosowanie powyższa zasada. Są to następujące czynności:

• wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
• przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
• dokonywanie w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18 (dotyczy to sytuacji, w której komornicy sądowi oraz organy egzekucyjne wykonują czynności egzekucyjne polegające na dostawie towarów będących własnością dłużnika bądź posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów),
• świadczenie, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b (stanowiących import usług),
• świadczenie usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 (m.in. usług ubezpieczeniowych).

Przykład 1.

Przedsiębiorca X jest właścicielem komisu samochodowego. W ramach działalności 29 maja dokonał sprzedaży samochodu przedsiębiorcy Z. Natomiast zapłatę za sprzedany samochód przedsiębiorca Z otrzymał dopiero 12 czerwca. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?

W przytoczonej sytuacji obowiązek podatkowy w VAT u przedsiębiorcy Z powstanie z dniem otrzymania płatności, czyli 12 czerwca.

Przykład 2.

Przedsiębiorca Y 5 kwietnia otrzymał odszkodowanie za nieruchomość gruntową, na której prowadził działalność gospodarczą. Nieruchomość została przejęta przez Gminę M w związku z przeprowadzeniem inwestycji na cel publiczny. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstanie 5 kwietnia, czyli w momencie otrzymania odszkodowania na rachunek bankowy.

Dla drugiej grupy czynności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż z chwilą upływu terminu do jej wystawienia. Jeżeli jednak przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi przedsiębiorca otrzymał całość (lub część) zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wyznaczonej sumy (jeśli zapłata została otrzymana nie później niż z chwilą upływu terminu wystawienia faktury). Czynnościami takimi są:

• świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych,
• dostawa książek drukowanych (z wyłączeniem map i ulotek - oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych),
• czynności polegające na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług),

- na rzecz innych podatników VAT.

Do trzeciej grupy zaliczamy czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż z chwilą upływu terminu płatności. Są to:

• dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
• świadczenie usług:
• telekomunikacyjnych,
• wymienionych w poz. w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy (dotyczy to m.in. usług związanych z dostarczaniem wody czy odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków),
• najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
• ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
• stałej obsługi prawnej i biurowej,
• dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

Wyjątkiem od tej zasady są usługi, które art. 28b zalicza do importu usług.

Przykład 3.

Przedsiębiorca K świadczy usługi najmu. Faktury wystawia z góry, ostatniego miesiąca poprzedzającego dany miesiąc z terminem płatności upływającym 10. dnia okresu rozliczeniowego. Fakturę za marzec przedsiębiorca wystawił zatem 28 lutego. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu powstanie już 28 lutego, czyli w momencie wystawienia faktury.

Dokumentowanie sprzedaży w systemie wFirma.pl

System wFirma.pl umożliwia dokumentowanie sprzedaży, wówczas wystawiona faktura ujmuje się automatycznie w ewidencji księgowej w momencie powstania obowiązku podatkowego.

W celu wystawienia faktury PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ gdzie należy wskazać dane nabywcy oraz w zakresie sprzedaży.

Po wybraniu opcji ZAPISZ faktura zostanie ujęta automatycznie w dacie powstania obowiązku podatkowego w kolumnie 7. KPiR Sprzedaż towarów i usług/ Ewidencji przychodów oraz w rejestrze VAT sprzedaży.