Transformacja w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) staje się jednym z kluczowych kierunków rozwoju firm w Polsce. W odpowiedzi na wyzwania związane z ograniczonymi zasobami, rosnącymi kosztami surowców i oczekiwaniami społecznymi, firmy zaczynają wdrażać rozwiązania GOZ, które zakładają maksymalne wykorzystanie zasobów, ich wielokrotne użycie, recykling oraz minimalizację odpadów.
Oprócz oczywistych korzyści środowiskowych, takich jak zmniejszenie emisji CO₂, ograniczenie ilości odpadów czy mniejsze zużycie wody i energii, gospodarka o obiegu zamkniętym przynosi również realne oszczędności operacyjne. Firmy wdrażające zasady GOZ często odnotowują zmniejszenie kosztów produkcji, logistyki czy gospodarki odpadami. Ponadto, transformacja ta otwiera nowe ścieżki innowacji, umożliwiając rozwój nowych modeli biznesowych, produktów i usług, które odpowiadają na zmieniające się potrzeby rynku oraz zwiększają konkurencyjność przedsiębiorstwa.
Co istotne, przedsiębiorcy w Polsce mogą dziś liczyć na szerokie wsparcie finansowe – zarówno na poziomie krajowym (np. ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska ), jak i regionalnym (np. w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych). Dostępne są dotacje, preferencyjne pożyczki oraz ulgi podatkowe, które znacząco ułatwiają wdrażanie innowacyjnych rozwiązań GOZ, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Transformacja w kierunku GOZ nie jest już zatem tylko kwestią odpowiedzialności środowiskowej – staje się strategiczną koniecznością i szansą na długoterminowy rozwój w warunkach dynamicznie zmieniającej się gospodarki i zaostrzających się regulacji unijnych.
Czym jest gospodarka obiegu zamkniętego?
Gospodarka obiegu zamkniętego to nowoczesny model zarządzania zasobami, który przeciwstawia się tradycyjnemu podejściu „produkuj – zużyj – wyrzuć”. GOZ zakłada, że surowce, materiały i produkty powinny krążyć w obiegu gospodarczym jak najdłużej – poprzez:
- ekoprojektowanie – czyli projektowanie produktów z myślą o ich trwałości, naprawialności i recyklingu,
- ponowne użycie – wydłużenie życia produktu poprzez ponowne wykorzystanie w tej samej lub nowej formie,
- naprawę i regenerację – przywracanie funkcjonalności zużytym lub uszkodzonym produktom,
- recykling – przetwarzanie odpadów na surowce wtórne i ich ponowne wykorzystanie.
Wdrażanie GOZ przynosi realne korzyści środowiskowe i gospodarcze, takie jak: poprawa efektywności surowcowej, ograniczenie kosztów, wzrost konkurencyjności czy dostęp do nowe możliwości biznesowe.
Dlaczego GOZ jest wspierany dotacjami?
GOZ stanowi jeden z filarów Europejskiego Zielonego Ładu, który zakłada osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Unia Europejska oraz krajowe instytucje intensywnie wspierają transformację przemysłu w kierunku GOZ, oferując różnorodne programy dotacyjne. Celem tych działań jest:
- redukcja emisji gazów cieplarnianych i odpadów,
- zwiększenie bezpieczeństwa surowcowego,
- rozwój innowacyjnych rozwiązań technologicznych,
- tworzenie nowych miejsc pracy w sektorach cyrkularnych,
- promowanie zrównoważonego rozwoju.
Dotacje pozwalają pokonać bariery finansowe i technologiczne, które często blokują wdrażanie cyrkularnych rozwiązań – zwłaszcza w mikro i małych firmach.
Z jakiego źródła pochodzą dotacje na gospodarkę obiegu zamkniętego?
1. Krajowy Plan Odbudowy (KPO)
2. Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko (FEnIKS)
3. Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)
4. Regionalne Programy Operacyjne (RPO/EFRR)
5. Programy badawczo-rozwojowe: HORYZONT EUROPE, LIFE
Kto może ubiegać się o dofinansowanie?
Dotacje na GOZ są dostępne dla szerokiego grona beneficjentów:
- mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP),
- dużych firm – często z wymogiem współpracy z MŚP,
- jednostek samorządu terytorialnego i instytucji publicznych,
- uczelni i instytutów badawczych,
- konsorcjów łączących biznes z nauką.
Jakie są dostępne dotacje GOZ w 2025 roku?
Lubelskie – Działanie 3.8 GOZ
Termin naboru: 12 marca – 31 lipca 2025
Maksymalna dotacja: do 6 mln zł
Poziom dofinansowania: do 85% kosztów kwalifikowanych
Dla kogo: przedsiębiorcy i konsorcja (w tym z jednostkami naukowymi)
Na co można otrzymać wsparcie?
- modernizacja linii produkcyjnych zwiększająca efektywność surowcową,
- instalacje do recyklingu i ponownego wykorzystania odpadów,
- rozwój symbiozy przemysłowej (np. współdzielenie surowców między firmami),
- doradztwo w zakresie GOZ,
- szkolenia dla pracowników.
Podkarpackie – Działanie 2.7 GOZ
Termin naboru: 1 – 30 września 2025
Maksymalna dotacja: do 8 mln zł
Poziom dofinansowania: 75% dla mikro i małych firm, 65% dla średnich firm
Dla kogo: mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa działające min. 2 lata
Wykluczenie: firmy prowadzące działalność z zakresu gospodarki odpadami (działy 38 i 39)
Na co można otrzymać wsparcie?
- inwestycje wdrażające rozwiązania GOZ,
- technologie recyklingu materiałów,
- projekty zwiększające efektywność zasobową firmy.
Podlaskie – Działanie 2.10 GOZ
Program zawiera kilka osobnych naborów, skierowanych do różnych grup beneficjentów:
GOZ w przedsiębiorstwach
Termin naboru: październik – grudzień 2025
Dla kogo: przedsiębiorstwa
Na co?
- transformacja procesów produkcyjnych zgodnie z zasadami GOZ,
- inwestycje ograniczające odpady i zwiększające efektywność.
- Gospodarka odpadami komunalnymi
Termin naboru: wrzesień – grudzień 2025
Dla kogo: administracja publiczna, przedsiębiorstwa, służby publiczne
Kwota inwestycji: do 12 mln zł kosztów kwalifikowanych
Na co?
- kompleksowe projekty zgodne z hierarchią postępowania z odpadami,
- systemy zbiórki, odzysku, przetwarzania.
- Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK)
Termin naboru: 27 czerwca – 25 września 2025
Dla kogo: administracja, służby publiczne, przedsiębiorstwa
Na co?
budowa lub rozbudowa PSZOK-ów,
tworzenie centrów naprawy i ponownego użycia.
Małopolskie – Działanie 8.10 GOZ (Typ A)
Maksymalne wsparcie: do 10 mln zł
Poziom dofinansowania:
- do 60% zgodnie z mapą pomocy publicznej,
- do 85% w ramach pomocy de minimis
Dla kogo: firmy z powiatów: olkuski, wadowicki, chrzanowski, oświęcimski
Na co można uzyskać wsparcie?
- ekoprojektowanie produktów (wydłużenie życia, łatwość naprawy),
- technologie odzysku materiałów z procesów produkcyjnych,
- ograniczanie powstawania odpadów, ścieków, biomasy odpadowej,
- wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego (np. EMAS, ISO 14001),
- punkty napraw i mechanizmy wspóldzielenia (np. wypożyczalnie, wymiana dóbr).
Warmińsko-Mazurskie – Działanie 2.11 GOZ
Termin naboru: 1 – 29 grudnia 2025
Dla kogo: MŚP i duże przedsiębiorstwa
Na co można uzyskać wsparcie?
- projekty naprawcze i ponownego użycia przedmiotów,
- zmiana procesów produkcyjnych z liniowych na cyrkularne,
- edukacja ekologiczna i działania zwiększające świadomość GOZ,
- opracowanie strategii zero waste.
Zachodniopomorskie – Działanie 2.22 Innowacje w GOZ
Termin naboru: październik – grudzień 2025
Dla kogo: partnerstwa, przedsiębiorstwa, administracja publiczna, jednostki naukowe i edukacyjne
Na co można uzyskać wsparcie?
- innowacyjne projekty badawcze z zakresu GOZ,
- wdrażanie modeli cyrkularnych z wykorzystaniem zamówień przedkomercyjnych (PCP),
- działania w formule partnerstw innowacyjnych.
PARP – Etap II GOZ (dla MŚP z Polski Wschodniej)
Termin naboru: III runda – 10 września do 30 października 2025
Maksymalna dotacja: do 3,5 mln zł
Poziom dofinansowania: do 85%
Dla kogo: MŚP z Polski Wschodniej, które ukończyły Etap I (opracowanie modelu GOZ)
Na co można uzyskać wsparcie?
- inwestycje w środki trwałe i wartości niematerialne,
- usługi doradcze związane z wdrożeniem modelu GOZ,
- szkolenia pracowników z zakresu GOZ.
Transformacja w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego to nie tylko wyzwanie, ale i realna szansa na rozwój – zarówno dla mikrofirm, jak i dużych graczy rynkowych. Dzięki dotacjom można zmodernizować produkcję, ograniczyć koszty operacyjne i wpisać się w trendy, które będą definiować przyszłość biznesu. Dotacje na GOZ to dziś najlepszy moment, by zrobić krok w stronę zrównoważonego rozwoju. W dotacjach o sukcesie projektu decydują niewielkie detale które pozwalają zebrać maksymalną ilość punktów w konkursach, dlatego warto swój pomysł skonsultować z ekspertami.
Artykuł przygotowała Iwona Werner w raz z zespołem Wektor Wiedzy wsparcie innowacji: https://iob.wektorwiedzy.pl/kontakt/
