Jedną z dostępnych dla podatników form opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Z pewnością jego największą zaletą są niższe stawki podatkowe. Wadą jest brak możliwości uwzględnienia kosztów podatkowych, gdyż z założenia ryczałt jest płatny wyłącznie od uzyskanych przychodów, bez pomniejszania go o koszty uzyskania przychodu. W związku z powyższym wybór podatku ryczałtowego jest korzystną opcją dla osób świadczących usługi, a ponadto ponoszących niskie koszty. Nic więc dziwnego, że podatnicy wykonujący usługi budowlane są często zainteresowani taką formą rozliczenia z urzędem skarbowym.
Warunki ogólne korzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
W pierwszej kolejności należy wskazać, że z formy ryczałtowej mogą skorzystać wyłącznie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (jednoosobowo lub w ramach spółki osobowej). Kolejnym warunkiem jest nieprzekroczenie kwoty 2 mln euro przychodu z tytułu prowadzenia tej działalności w poprzednim roku podatkowym (dla 2021 jest to 9 030 600 zł). Jeżeli powyższy limit zostanie przekroczony, podatnik traci prawo do ryczałtu i zobligowany jest przejść na ogólne zasady rozliczania. Ponadto istotny w rozpatrywanej sprawie jest także fakt, że ryczałtu nie można stosować do świadczenia usług, które zostały wymienione w art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Usługi budowlane a ryczałt
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług budowlanych mogą być opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych według preferencyjnej stawki 5,5%.
Wynika to z treści art. 12 ust. 4 pkt a ustawy, zgodnie z którą stawka ryczałtu wynosi 5,5% od przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton.
W samej treści ustawy nie znajdziemy żadnej regulacji, która by wyjaśniała, co należy rozumieć poprzez usługi budowlane. Jedynie w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy prawodawca wskazał, że „działalność usługowa” to pozarolnicza działalność gospodarcza, której przedmiotem są czynności zaliczone do usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzoną Rozporządzeniem Rady Ministrów z 4 września 2015 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). W rezultacie sięgnąć należy do klasyfikacji PKWiU, gdzie w ramach działów 41–43 wyszczególniono:
budynki i roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków (PKWiU 41);
budowle i roboty ogólnobudowlane związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (PKWiU 42);
roboty budowlane specjalistyczne (PKWiU 43).
Zgodnie z ww. Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług roboty budowlane obejmują:
prace polegające na wznoszeniu nowych budynków mieszkalnych i niemieszkalnych oraz budowli, począwszy od przygotowania terenu, przez zróżnicowany zakres robót ziemnych i fundamentowych (stan zerowy), wykonywanie elementów nośnych, przegród budowlanych, układanie i pokrywanie dachów (stan surowy), do robót montażowych, instalacyjnych i wykończeniowych;
prace związane z przebudową, rozbudową, nadbudową, modernizacją, odbudową i remontem już istniejących budynków mieszkalnych i niemieszkalnych oraz budowli, prace związane z inżynierią lądową i wodną;
instalowanie budynków i budowli z prefabrykatów, instalowanie konstrukcji stalowych.
Pomocne w tym przypadku może również okazać się odwołanie do definicji zawartej w ustawie Prawo budowlane, gdzie w art. 3 pkt 7 wskazano, iż przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Prawidłowość stawki 5,5% dla usług budowlanych potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 czerwca 2019 roku, 011-KDIT3.4011.159.2019.2.AK, zgodnie z którą:
„możliwość opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz stawka tego podatku zależy wyłącznie od faktycznego rodzaju świadczonych w ramach tej działalności usług.
(...) Wnioskodawca podkreśla, że są to najczęściej prace remontowe (...) usługi wykonywane przez Wnioskodawcę stanowią roboty budowlane, tj. usługi o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy. Reasumując (...) właściwą dla opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez Wnioskodawcę z tytułu wykonywania robót budowlanych, o których mowa we wniosku, jest stawka 5,5%, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne”.
Usługi budowlane a GTU
Czynni podatnicy VAT mają obowiązek ewidencjonowania sprzedaży wybranych towarów i usług poprzez oznaczenie ich kodem GTU. Co do zasady kod GTU 10 podatnik musi stosować obowiązkowo, w przypadku gdy dokonuje dostawy budynków, budowli i gruntów. Za dostawę budynków, budowli i gruntów uważa się również:
sprzedaż prawa wieczystego użytkowania gruntu;
przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu na własność;
ustanowienie prawa wieczystego gruntu.
Przykład 1.
Pan Adam prowadzi firmę budowlaną. Jego działalność dotyczy również świadczenia usług remontowych. Czy przedsiębiorca ma obowiązek oznaczać kodem GTU usługi budowlane?
Nie, ponieważ kod GTU 10 dotyczy wyłącznie dostawy budynków, budowli i gruntów, oznaczenia nie stosuje się dla usług budowlanych.
Kasa fiskalna online a usługi budowlane
Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika bezpośrednio z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którą: „Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących”. Od tego obowiązku możliwe są odstępstwa w postaci zwolnienia z kasy.
Kasa fiskalna online jest wprowadzana stopniowo i obejmuje obowiązkiem ewidencjonowania wybrane branże. Urządzenia te połączone są z Centralnym Rejestrem Kas prowadzonym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i obejmują branże szczególnie narażone na nadużycia finansowe.
Zakupiona kasa fiskalna dla firmy budowlanej może zostać ujęta w JPK_V7 jako ulga podatkowa. Podatnik ma prawo odliczenia 90% wartości netto z faktury za jej zakup, jednak nie więcej niż 700 zł.
Przykład 2.
Pan Bartosz w marcu 2023 roku zakupił kasę fiskalną online o wartości 1200 zł. Jaką kwotę ulgi może odliczyć w JPK_V7M za marzec 2023?
Możliwą do odliczenia ulgę należy wyliczyć samodzielnie, czyli 90% x 1200 zł = 1080 zł, a ujęciu podlegać może nie więcej niż 700 zł, zatem pan Bartosz w JPK_V7M za marzec może odliczyć maksymalnie 700 zł.
Usługi budowlane wykonywane na materiale własnym a powierzonym
Przepisy w żaden sposób nie regulują, czy materiał ma dostarczyć inwestor, czy wykonawca. Sposób pozyskania materiałów budowlanych zależy więc od ustaleń stron – w szczególności dostawa materiałów może następować na podstawie odrębnej umowy, zawartej między inwestorem a wykonawcą. Kwestia ta jest jednak istotna w przypadku ryczałtu, ponieważ taka forma rozliczenia nie pozwala na uwzględnienie przy obliczaniu podatku żadnych kosztów. W konsekwencji przedsiębiorca, który we własnym zakresie zakupił materiały budowlane, a następnie wykonał usługę, zapłaci podatek w wysokości 5,5% bez pomniejszania o wartość zakupionych materiałów.
Przykład 3.
Przedsiębiorca zakupił materiały budowlane za kwotę 10 000 zł. Następnie z użyciem tych materiałów wykonał usługę budowlaną, którą wycenił na 17 000 zł. W takim przypadku podatek ryczałtowy w wysokości 5,5% będzie płacony od kwoty 17 000 zł, tj. 935 zł.
Przykład 4.
Przedsiębiorca wykonał usługę budowlaną z materiałów powierzonych przez inwestora. Wartość materiału inwestor wycenił na 10 000 zł. Przedsiębiorca otrzymał za wykonaną usługę budowlaną 17 000 zł. Również w takiej sytuacji podatek ryczałtowy w wysokości 5,5% będzie płacony od kwoty 17 000 zł, tj. 935 zł.
W świetle powyższych przykładów wykonywanie usług budowlanych z materiałów własnych nie jest korzystne podatkowo dla wykonawcy usługi. Zdecydowanie lepszą opcją jest wykonywanie tychże usług z materiałów powierzonych przez inwestora. Podatnicy powinni mieć ten fakt na uwadze, podpisując umowy o wykonanie robót budowlanych z inwestorami oraz kształtując sposób dostarczenia materiałów niezbędnych do budowy.
Usługi budowlane a obowiązkowy split payment
Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności opisano w art. 108a ust. 1 pkt 1a ustawy o VAT, zgodnie z którym dokonując płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, które zostały udokumentowane fakturą, a kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Ponadto sprzedający zobowiązany jest do wystawienia faktury z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” oraz przyjęcia płatności w kwocie należności wynikającej z tego dokumentu z zastosowaniem mechanizmu split payment.
Przykładowymi usługami wymienionymi w załączniku nr 15 ustawy o VAT są:
- Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków),
- Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków),
- Roboty tynkarskie,
- Roboty malarskie,
- Roboty związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych.
Jeżeli zatem wykonane usługi budowlane na rzecz innej firmy zostały wymienione w załączniku 15 ustawy o VAT, a ich wartość stanowi równowartość lub przekracza kwotę 15 tys. zł brutto, na fakturze należy wskazać dodatkową adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.
Należy dodać, że niezastosowanie się przez sprzedawcę do przepisów o obowiązkowym split payment (brak adnotacji na fakturze) może mieć swoje konsekwencje podatkowe w postaci kary pieniężnej. Wysokość takiej kary wynosić będzie 30% kwoty podatku VAT wykazanego na fakturze (tylko w odniesieniu do towarów lub usług wyszczególnionych w załączniku 15. ustawy o VAT).
Wystawianie faktury za usługi budowlane w systemie wFirma.pl
W celu wystawienia faktury sprzedaży za usługi budowlane w systemie wFirma.pl należy przejść do zakładki PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ. W wyświetlonym oknie trzeba wypełnić wszystkie wymagane pola. Uzupełniając dane dla usług budowlanych w przypadku działalności rozliczanej na podstawie ryczałtu, jako stawkę należy zastosować 5,5%.
Jeżeli wartość transakcji przekracza 15 000 zł brutto, w zakładce KSIĘGOWE w polu SCHEMAT KSIĘGOWY trzeba wybrać USŁUGI BUDOWLANE – PRZYPADEK SZCZEGÓLNY.
