Coraz więcej spraw urzędowych i zdrowotnych można dziś załatwić bez wychodzenia z domu. Dotyczy to także zwolnień lekarskich, które od kilku lat funkcjonują w wersji elektronicznej. Lekarz ma możliwość wystawienia e-ZLA nie tylko w gabinecie, ale również podczas konsultacji online. Wśród pracowników i pracodawców pojawia się jednak pytanie, czy taka forma jest w pełni zgodna z przepisami oraz jak wygląda jej obsługa w praktyce.
Czym jest elektroniczne zwolnienie lekarskie?
Wprowadzenie e-zwolnień miało na celu usprawnienie przepływu dokumentów pomiędzy pracownikiem, pracodawcą i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Lekarz wystawia zaświadczenie w systemie teleinformatycznym, a informacja o L4 trafia bezpośrednio do ZUS oraz na profil płatnika składek. Dzięki temu pracownik nie musi dostarczać żadnego dokumentu w wersji papierowej, a zwolnienie lekarskie online staje się dla niego wygodnym i w pełni legalnym rozwiązaniem.
Nowy system znacząco ograniczył możliwość nadużyć. Elektroniczny dokument jest trudniejszy do sfałszowania, a pracodawca otrzymuje niemal natychmiastową informację o nieobecności pracownika. Ma również prawo złożyć wniosek do ZUS o kontrolę prawidłowości wystawienia zwolnienia.
Aby jednak w pełni zrozumieć, dlaczego takie rozwiązanie jest wiążące i bezpieczne, warto przyjrzeć się podstawom prawnym, które regulują funkcjonowanie e-ZLA.
Ustawa o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa przewiduje możliwość wystawienia zwolnienia lekarskiego w formie elektronicznej. Przepisy nie wskazują, że musi się to odbywać wyłącznie podczas wizyty stacjonarnej. Oznacza to, że konsultacja online, zakończona wystawieniem e-ZLA, jest w pełni legalna.
Jak działa zwolnienie online w praktyce?
Podczas teleporady pacjent opisuje swoje objawy i odpowiada na pytania lekarza. W razie potrzeby może także przesłać dokumentację medyczną. Jeśli lekarz stwierdzi, że stan zdrowia uniemożliwia pracę, wystawia elektroniczne zwolnienie. Dokument ten automatycznie trafia do ZUS oraz na profil informacyjny płatnika składek.
W praktyce cały proces odbywa się bez udziału pacjenta w placówce medycznej. Osoba chora nie musi dostarczać pracodawcy żadnych dodatkowych dokumentów, a jej obowiązkiem pozostaje jedynie poinformowanie zakładu pracy o nieobecności.
Kiedy lekarz może odmówić L4 online i czy pracodawca ma prawo je zakwestionować?
Lekarz może odmówić wystawienia zwolnienia, jeśli nie ma medycznych podstaw do stwierdzenia czasowej niezdolności do pracy. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy objawy są zbyt łagodne i nie wpływają na wykonywanie obowiązków zawodowych albo gdy pacjent oczekuje dłuższego okresu absencji bez uzasadnienia klinicznego. Ostateczna decyzja zawsze należy do lekarza, który ocenia stan zdrowia, przebieg choroby i dostępną dokumentację.
W przypadku pracodawcy sytuacja wygląda inaczej. Nie ma on prawa samodzielnie zakwestionować prawidłowo wystawionego e-ZLA. Jeśli pojawiają się wątpliwości co do zasadności zwolnienia, może jedynie zgłosić sprawę do ZUS, który przeprowadza kontrolę. Warto podkreślić, że zwolnienie lekarskie online ma taką samą moc prawną jak dokument w formie papierowej, dlatego pracodawca musi je respektować.
Na ile dni można otrzymać zwolnienie i czy możliwe jest wsteczne L4?
Czas trwania zwolnienia zależy przede wszystkim od rozpoznania, dynamiki objawów oraz charakteru wykonywanej pracy. Krótkie L4 obejmuje zwykle kilka dni, ale w przypadku poważniejszych schorzeń okres ten może być zdecydowanie dłuższy. Lekarz określa liczbę dni, kierując się rokowaniami oraz bezpieczeństwem powrotu pacjenta do obowiązków zawodowych.
Przepisy przewidują również możliwość wystawienia zwolnienia z datą wsteczną lub przyszłą. Standardowo e-ZLA można otrzymać maksymalnie 3 dni wstecz, jeśli stan zdrowia uniemożliwiał wcześniejszy kontakt z lekarzem. Z kolei zwolnienie wystawione „do przodu” może obejmować 5 kolejnych dni, gdy specjalista uzna, że pacjent będzie nadal niezdolny do pracy. W przypadku niektórych schorzeń psychiatra ma możliwość wystawienia zwolnienia wstecznie w szerszym zakresie, jeśli wynika to z dokumentacji medycznej i przebiegu choroby.
Jakie kody znajdują się na e-ZLA i co oznaczają?
Zwolnienia lekarskie zawierają specjalne oznaczenia, które ułatwiają rozliczenie świadczeń i określają szczególne okoliczności zwolnienia. Dzielą się one na kody literowe oraz dodatkowe kody numeryczne 1 i 2. Ich interpretacja ma znaczenie dla wysokości zasiłku, sposobu przeprowadzania kontroli i ochrony pracownika.
Kody literowe:
- A - niezdolność do pracy spowodowana chorobą pracownika,
- B - niezdolność do pracy przypadająca w okresie ciąży,
- C - niezdolność do pracy spowodowana chorobą zawodową lub wypadkiem przy pracy,
- D - niezdolność do pracy wynikająca z choroby zakaźnej,
- E - konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.
Kody numeryczne:
- 1 - oznacza, że pacjent podczas zwolnienia powinien przebywać w domu, co podlega kontroli ze strony ZUS i pracodawcy,
- 2 - daje pacjentowi większą swobodę, ponieważ oznacza, że może on poruszać się poza miejscem zamieszkania, jeśli wymaga tego proces leczenia lub codzienne potrzeby.
W praktyce prawidłową interpretacją kodów zajmuje się ZUS oraz działy kadr w zakładach pracy. To właśnie na tej podstawie weryfikuje się, w jaki sposób pracownik może korzystać ze zwolnienia i jakie świadczenia będą mu przysługiwać.
Jakie korzyści daje zwolnienie online?
System e-zwolnień to ułatwienie zarówno dla pacjentów, jak i dla firm. Osoba chora nie musi wychodzić z domu, aby uzyskać zaświadczenie, co ma duże znaczenie w przypadku infekcji czy ograniczonej mobilności. Pracodawca natomiast otrzymuje niemal natychmiastową informację o absencji i może szybciej zorganizować zastępstwa, a dodatkowo skraca się czas oczekiwania na wypłatę świadczeń.
Z rozwiązania korzystają także przedsiębiorcy, o ile opłacają dobrowolną składkę chorobową. W ich przypadku procedura wygląda identycznie jak u pracowników etatowych, co pozwala zadbać o formalności bez konieczności odrywania się od codziennych obowiązków.
Zwolnienia online są częścią dynamicznego rozwoju telemedycyny. Coraz więcej usług medycznych przenosi się do internetu, a pacjenci przyzwyczajają się do kontaktu z lekarzem bez wizyty w gabinecie. Już teraz zwolnienie lekarskie online ma pełną moc prawną, a podobnie działa recepta online, którą można uzyskać podczas krótkiej konsultacji. To pokazuje, że cyfrowa opieka medyczna nie jest już tylko przyszłością, ale coraz częściej staje się elementem codziennej praktyki.
Artykuł sponsorowany
