Rozstrzyganie sporów konsumenckich w dużej części rozstrzygane jest w postępowaniu uproszczonym. Jak sama nazwa wskazuje, ma ono służyć przyspieszeniu i usprawnieniu prowadzenia mało skomplikowanych spraw. Postępowanie uproszczone wiąże się z szeregiem odrębności w stosunku do zwykłego trybu. Celem niniejszego artykułu jest omówienie tych różnic oraz wskazanie, jak powinien wyglądać przykładowy pozew w postępowaniu uproszczonym.
Kiedy sąd prowadzi postępowanie uproszczone
Postępowanie to ma charakter obligatoryjny. Tryb ten występuje w przypadkach (z art. 5051 kodeksu postępowania cywilnego):
-
roszczeń wynikających z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza
10.000 zł, wiąże się to zazwyczaj z niewykonaniem lub niewłaściwym wykonaniem danej umowy, przepisy o postępowaniu uproszczonym nie znajdą zastosowania w przypadku roszczeń z czynów niedozwolonych, zwanych w słownictwie prawniczym deliktami, np. w przypadku roszczeń odszkodowawczych związanych ze zniszczeniem lub uszkodzeniem rzeczy -
roszczeń wynikających z rękojmi i gwarancji, tylko jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekroczy 10.000 zł, czyli np. jeżeli w ramach rękojmi żądamy od przedsiębiorcy obniżenia ceny, a ten nie chce wypłacić nam odpowiedniej kwoty, wtedy właściwe będzie wystąpienie na drogę sądową
-
o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu
Wartość przedmiotu sporu to kwota podana w pozwie, której dochodzimy od strony przeciwnej. Należy pamiętać, że nie zawsze będzie ona tożsama z wartością przedmiotu umowy:
Przykład 1.
Jan Kowalski dochodzi od przedsiębiorcy kwoty z tytułu obniżenia ceny towaru, co jest jednym z uprawnień wynikających z rękojmi w przypadku gdy okaże się, że zakupiony towar ma wadę. Wartość zakupionej rzeczy wynosi 1.000 zł. ze względu na awarię części żąda obniżenia ceny o 300 zł. W tej sytuacji wartość przedmiotu umowy wynosi 1.000 zł, zaś wartość przedmiotu sporu będzie równa kwocie 300 zł.
Co różni postępowanie uproszczone od zwyczajnego?
Najważniejszą różnicą jest to, że większość pism procesowych powinna być wniesiona na urzędowym formularzu. Zgodnie z art. 5052 kodeksu postępowania cywilnego:
| Pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo zawierające wnioski dowodowe wnoszone w postępowaniu uproszczonym powinny być sporządzone na urzędowych formularzach. |
Jeżeli nie spełnimy tego wymogu, sąd będzie nas wzywał do uzupełnienia braków pozwu, nawet jeżeli pozew będzie spełniał wszystkie inne, wynikające z kodeksu postępowania cywilnego, wymogi. W postępowaniu uproszczonym istnieje zakaz przeprowadzania dowodu z opinii biegłego. Jeżeli wyniknie konieczność powołania biegłego, sprawa będzie wówczas rozpoznawana w postępowaniu zwyczajnym. Ponadto jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia. Kilku roszczeń jednym pozwem będzie można dochodzić tylko w sytuacji, gdy wynikają z jednej umowy, a wartość przedmiotu sporu nie przekroczy 10.000 zł.
Sąd właściwy
Postępowanie uproszczone zawsze należy do właściwości sądów rejonowych, nigdy okręgowych. Wynika to z niskiej wartości przedmiotu sporu. Sąd okręgowy rozpatruje sprawy o prawa majątkowe, jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza 75.000 zł.
W myśl zasad ogólnych właściwym miejscowo będzie sąd miejsca zamieszkania (osoby fizyczne) lub siedziby (przedsiębiorcy) pozwanego, czyli naszego przeciwnika procesowego. Od tej reguły ogólnej istnieją pewne wyjątki. W przypadku sporów konsumenckich może mieć zastosowanie tzw. właściwość przemienna, co oznacza, że będzie można wybrać albo właściwość ogólną albo przemienną. Spory sądowe dotyczące ustalenia istnienia umowy, jej unieważnienia, rozwiązania lub wykonania oraz odszkodowania z powodu nienależytego wykonania lub niewykonania jej, konsument może wytoczyć przed sądem miejsca wykonania tej umowy. Jeżeli przedsiębiorca w umowie z konsumentem narzuci jednostronnie właściwość sądu, będzie można uznać taki zapis za klauzulę niedozwoloną.
Opłata od pozwu
Zgodnie z art. 28 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w postępowaniu uproszczonym pobiera się stałą opłatę od pozwu, jej wartość zależy od wartości przedmiotu sporu:
| 1) do 2000 złotych - 30 złotych; 2) ponad 2000 złotych do 5000 złotych - 100 złotych; 3) ponad 5000 złotych do 7500 złotych - 250 złotych; 4) ponad 7500 złotych - 300 złotych. |
Jak prawidłowo wypełnić formularz?
Gotowe formularze znajdziemy na stronie BIP. Należy pamiętać o dokładnym wypełnieniu formularza i przekreślaniu rubryk, które pozostawiamy puste. W pozwie należy precyzyjnie określić wartość przedmiotu sporu, czyli kwotę żądaną pozwem. Ponadto wpisujemy sąd właściwy, z uwzględnieniem wydziału sądu (w większych miastach sądy mają zazwyczaj więcej niż jeden wydział cywilny), adresu jego siedziby. Jeżeli ciężko ustalić nam samodzielnie właściwość sądu dla danej ulicy, warto szukać odpowiednich informacji na stronie internetowej sądu.
Należy także dokładnie oznaczyć strony procesu przez podanie imienia, nazwiska, adresu zamieszkania, numeru PESEL, w przypadku przedsiębiorców należy podać nazwę/firmę przedsiębiorcy, siedzibę, nr KRS. Jeżeli chcemy otrzymywać korespondencję z sądu na inny adres niż nasz miejsce zamieszkania, również należy podać adres do doręczeń. Należy precyzyjnie określić, jakie jest nasze żądanie, z reguły będziemy domagać się zasądzenia określonej sumy pieniężnej wraz z odsetkami za opóźnienie. Jeżeli wysokość odsetek była określona w umowie, w pozwie skreślamy odsetki ustawowe. Jeśli natomiast strony nie uzgodniły wysokości odsetek w umowie, można dochodzić odsetek ustawowych, skreślamy wówczas zwrot odsetki umowne. Odsetek dochodzimy od dnia następnego po dniu, w którym minął termin spełnienia świadczenia do dnia zapłaty.
Jeżeli dochodzimy kwoty wskazanej w pozwie od więcej niż jednej osoby, wówczas możemy żądać jej zapłaty solidarnie, co oznacza, że będziemy mogli żądać zapłaty od dowolnie wybranej lub wybranych spośród tych osób w całości lub w części. Spełnienie roszczenia przez jedną osobę zwalnia z tego obowiązku pozostałe. Możemy także wystąpić z innymi żądaniami, w zależności od stanu faktycznego, np. żądać wydania rzeczy. Standardowo wnosimy też o zwrot kosztów procesu według norm przypisanych. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu kosztami postępowania obciąża się stronę przegrywającą, należy jednak wystąpić z odpowiednim wnioskiem, ponieważ sąd nie może zasądzić kosztów z urzędu. W rubryce inne wnioski pozwu można wpisać np. wniosek o rozpatrzenie sprawy pod nieobecność powoda, czy wniosek o przeprowadzenie określonych dowodów.
W uzasadnieniu powinniśmy skrótowo opisać sytuację, z której wywodzimy nasze roszczenie, z powołaniem odpowiednich dowodów na poparcie naszych twierdzeń. W pozwie znajdziemy także kratki na wnioski dowodowe, a więc wskazanie dowodów oraz faktów, jakie mają być z nich wywiedzione, np. umowa sprzedaży – fakt zawarcia umowy i wysokości dochodzonego roszczenia. Na końcu wymieniamy załączniki, którymi są dokumenty, powołane jako dowody w pozwie, dowód wniesienia opłaty od pozwu oraz odpisy pozwu i załączników dla strony przeciwnej. Ostatnią czynnością powinno być wskazanie daty sporządzenia pisma i złożenie własnoręcznego podpisu.
