Stwierdzenie, że prawa autorskie mogą być przedmiotem umowy przenoszącej prawa własności jest znacznym uogólnieniem, bowiem prawa osobiste są niezbywalne - przeniesieniu ulegają wyłącznie autorskie prawa majątkowe. Dlatego umowa o przeniesienie praw autorskich ma zastosowanie tylko do tych ostatnich (majątkowych). Mogą być one przenoszone w różnych sytuacjach - przy okazji wykonywania stosunku pracy, umowy zlecenie lub umowy o dzieło bądź w sytuacji, gdy przeciw twórcy toczy się egzekucja z praw autorskich. Oczywiście, te dwa przykłady nie wyczerpują katalogu przypadków, w których autor dzieła może przenieść prawa majątkowe na kogoś innego. Jeśli jednak przeniesienie praw nie jest ujęte w umowie regulującej stosunek prawny, z którego wynika przeniesienie, konieczne jest zawarcie osobnej umowy, tym bardziej, że ustawodawca przewidział dla kontraktów przenoszących prawa autorskie formę pisemną pod rygorem nieważności.
Pobierz darmowy wzór umowy o przeniesienie praw autorskich w formacie pdf i docx!
Umowa o przeniesienie praw autorskich - co należy w niej zawrzeć?
Choć umowa o przeniesienie praw autorskich nie musi mieć konkretnej, wskazanej przepisami prawa formy, musi zawierać kilka elementów, bez których będzie niekompletna.
Wskazanie przedmiotu umowy
Umowa o przeniesienie praw autorskich musi mieć bezwględnie określony przedmiot umowy - utwór, do którego prawa będą przenoszone, musi być dokładnie wskazany (tytuł, autor, jeżeli jest możliwa dokładniejsza specyfikacja, także należy podać jej elementy). Jest to istotne o tyle, że przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zabraniają przenoszenia praw autorskich do wszystkich przyszłych utworów - przedmiot umowy musi być precyzyjnie określony.
Wskazanie pól eksploatacji
Pola eksploatacji to obszar, na którym osoba nabywająca prawa autorskie majątkowe może korzystać z utworu. Przy zawieraniu umowy o przeniesienie praw autorskich należy zwrócić na to uwagę, gdyż zbyt ogólne sformułowania mogą poszerzyć pola eksploatacji dzieła w sposób, który nie byłby zgodny z zamysłem autora. Jeżeli strony chcą ująć w umowie wszystkie istniejące pola eksploatacji, mogą odnieść się do treści ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i wskazać w kontrakcie art. 50, w którym ustawodawca wymienił wszystkie istniejące pola. Żeby zachować należytą staranność, strony mogą powtórzyć w umowie ich katalog za ustawą.
Co ważne, umowa o przeniesienie praw autorskich nie może zawierać zapisu rozszerzającego możliwości korzystania z dzieła także na nieodkryte jeszcze pola eksploatacji. Jeżeli strony mają taką intencję przy spisywaniu umowy, powinny na bieżąco, wraz z odkrywaniem nowych sposobów uzupełniać kontrakt o aneksy, w których ujmą nowe pola.
Wskazanie stosunku do utworów zależnych
Jeżeli w umowie nie ma o tym żadnej wzmianki, nabywca praw autorskich nie ma prawa wykonać żadnego utworu zależnego, a więc przeróbki, tłumaczenia czy adaptacji. Jeśli więc nabywa on prawa w celu wykonania takiego utworu lub choćby biorąc to pod uwagę, koniecznie musi zadbać o to, by w kontrakcie znalazł się odpowiedni zapis.
Autorskie prawa osobiste
Umowa o przeniesienie praw autorskich powinna zawierać także zapisy dotyczące wykonywania przez autora osobistych praw autorskich. W przeciwieństwie do majątkowych praw autorskich są one niezbywalne - mimo więc przeniesienia ich na nabywcę twórca ma prawo podpisywać swój utwór i żądać oznaczania siebie jako autora. W niektórych przypadkach nie ma to wpływu na realizowanie autorskich praw majątkowych, ale zazwyczaj w jakiś sposób koliduje to z działaniami nabywcy majątkowych praw autorskich. Rozwiązaniem jest zamieszczenie w treści umowy o przeniesienie praw autorskich zapisu, w którym autor zobowiązuje się nie wykonywać swoich praw osobistych w stosunku do nabywcy i w niektórych przypadkach jego następców prawnych przez określony w umowie czas. Niekiedy pokrywa się on z czasem, na który została zawarta umowa o przeniesienie praw autorskich, może być on jednak także krótszy lub dłuższy. Co istotne, taki zapis nie ma na celu przeniesienia osobistych praw majątkowych - autor dobrowolnie ogranicza lub zawiesza swoje możliwości korzystania z nich, zaś po rozwiązaniu umowy lub upłynięciu oznaczonego w niej czasu może swobodnie wykonywać osobiste prawa majątkowe.
Wskazanie wysokości wynagrodzenia
Jest to konieczny zapis w przypadku odpłatnego zbycia praw autorskich - wskazanie wysokości wynagrodzenia dla autora dzieła pozwoli uniknąć nieporozumień i sporów. Jeśli przeniesienie praw autorskich do dzieła ma mieć charakter nieodpłatny, to również powinno być zaznaczone w kontrakcie.
Określenie czasu obowiązywania umowy
Umowa o przeniesienie praw autorskich może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Jest to ważne zwłaszcza w kontekście dalszego korzystania z utworu przez twórcę - jeśli chce on jeszcze użytkować dzieło i czerpać z niego zysk, w kontrakcie powinien znaleźć się przepis ograniczający czasowo okres, w którym z utworu będzie korzystał nabywca autorskich praw majątkowych.
