Przepisy kodeksu cywilnego i ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych umożliwiają poszkodowanemu w wypadku skierowanie roszczeń z nim związanych bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi, a nie przeciwko osobie, która wypadek spowodowała. Zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
| Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. |
Szkoda majątkowa
Szkoda majątkowa, jaką poniósł poszkodowany w wypadku to nie tylko uszkodzenie lub zniszczenie mienia, koszty wypożyczenia pojazdu zastępczego, lecz także koszty leczenia, jakie zapłacił on w związku z wypadkiem. Pozostają one bowiem w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem powodującym szkodę, a więc wypadkiem komunikacyjnym. Tzw. szkody osobowe to uszkodzenia ciała spowodowanego oddziaływaniem na ciało ludzkie siły lub energii, pozostawiających na nim wyraźny ślad będący wynikiem naruszenia tkanek organizmu (J. Miaskowski, K. Niezgoda, P. Skawiński, Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Komentarz. Warszawa 2012). Poszkodowany może także doznać rozstroju zdrowia, skutkującego zakłóceniem funkcjonowania poszczególnych organów bez widocznego ich uszkodzenia (np. nerwica, zaburzenia psychiczne). Na sprawcy wypadku albo na ubezpieczycielu (odpowiedzialność gwarancyjna) ciąży obowiązekwypłaty odszkodowania za wszelkie koszty związane ze szkodą na osobie, o ile są one konieczne i celowe. Będą to np. koszty pobytu w szpitalu, konsultacji lekarskich, dojazdów na zabiegi, leków, specjalnego odżywiania (umożliwiającego szybszą regenerację organizmu), protez czy koszty związane z przekwalifikowaniem się, a więc przygotowaniem do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby bądź zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
Szkoda niemajątkowa
Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC wiąże się więc nie tylko z naprawieniem szkody majątkowej, lecz także szkody niemajątkowej, czyli tzw. krzywdy. Zadośćuczynienie pieniężne, o którym mowa, ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej, wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień fizycznych i psychicznych, jakich powód doznał na skutek zdarzenia komunikacyjnego. Związane one są zazwyczaj z długotrwałym leczeniem czy bolesną rehabilitacją, a także niemożnością powrotu przez poszkodowanego do dawnej sprawności, konieczność porzucenia dotychczas wykonywanej pracy itp. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy brać pod uwagę takie kryteria jak kalectwo, zeszpecenie, wiek poszkodowanego, rozmiar i czas trwania cierpień, bezradność życiowa, ograniczenie ruchu, niemożność wykonywania dotychczasowej lub zamierzonej aktywności.
Pozew przeciwko ubezpieczycielowi
Ubezpieczyciele często odmawiają wypłaty odszkodowaniaw ramach ubezpieczenia OC za szkody na osobie, argumentując, że brak jest związku przyczynowego między zdarzeniem powodującym szkodę a urazem zdrowotnym. W takiej sytuacji, aby udowodnić naszą rację konieczne będzie wystąpienia na drogę sądową. Jeśli chodzi o konstrukcję pozwu przeciwko ubezpieczycielowi czy właściwość miejscową sądu aktualne pozostają uwagi poczynione już przy okazji pozwów o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego czy kosztów naprawy pojazdu.
Aby uzyskać żądane odszkodowanie wymagane będzie szczegółowe uzasadnienie, jakie koszty w związku z urazem będącym wynikiem wypadku poniósł poszkodowany. Niezbędne będzie przedstawienie wszelkich rachunków, recept, zaleceń od lekarza związanych np. ze sposobem odżywiania. Nie ma znaczenia, czy korzystaliśmy z publicznej, czy prywatnej opieki zdrowotnej. Jeśli w związku z wypadkiem wynajmowaliśmy profesjonalną pomoc, np. pielęgniarkę/opiekunkę, to także takie koszty będzie można doliczyć do poniesionej przez nas szkody.
Jeśli chodzi o dochodzenie zadośćuczynienia, w pozwie przeciwko ubezpieczycielowi konieczne będzie zwrócenie uwagi na bolesność leczenia, czas jego trwania, ewentualne reperkusje w zakresie zdrowia psychicznego związane z wypadkiem. Jeżeli uszczerbek na zdrowiu jest trwały bądź skutki wypadku dalej są dla nas odczuwalne, np. bóle kręgosłupa uniemożliwiające spokojny sen, to także te okoliczności powinniśmy podnieść w uzasadnieniu. Z zadośćuczynieniem ma też ściśle związek tryb życia jaki prowadziliśmy przed wypadkiem i jak zmienił się on już po doznanym urazie. Będzie to miało wpływ na wymiar zasądzonej kwoty, zwłaszcza jeśli dana osoba przed zdarzeniem prowadziła bardzo aktywny tryb życia, np. uprawiała sport.
