Jak ubiegać się o przyznanie grantu w ramach Seal of Excellence?

W perspektywie finansowej na lata 2021-2027 Unia Europejska stawia na wsparcie działalności badawczo-rozwojowej. Środki na ten cel dostępne są zarówno w programach regionalnych poszczególnych województw, jak i ogólnopolskich. W październiku 2024 roku Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) ogłosiło konkurs w ramach działania Seal of Excellence – program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Wsparcie kierowane jest do przedsiębiorców, których aplikacje już raz zostały pozytywnie ocenione, ale zabrakło środków na dofinansowanie ich pomysłów. Zobaczmy zatem, jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z puli 14 mln zł, które w najbliższym czasie rozdysponuje NCBR. 

Kto może ubiegać się o wsparcie?

Jeżeli mówimy o dotacjach z budżetu Unii Europejskiej, warto wspomnieć, że beneficjenci mają możliwość ubiegania się o środki zarówno poprzez instytucje krajowe, jak i poprzez zgłoszenie bezpośrednio do Komisji Europejskiej. W drugim przypadku mamy m.in. konkursy ogłaszane w ramach programu Horyzont Europa. Jest to ramowy program Unii w zakresie finansowania badań naukowych i innowacji. Jednym z konkursów ogłaszanych w ramach wspomnianego programu jest EIC Accelerator, czyli instrument dedykowany przedsiębiorcom z sektora MŚP:

• którzy wykazują wysoki potencjał do wzrostu;
• którzy mają przełomowe rozwiązania (technologię, produkt, usługę) znajdujące się w fazie bezpośrednio poprzedzającej skalowanie, i zamierzają wdrożyć je na rynek europejski i globalny. 

Chodzi przede wszystkim o wsparcie projektów, które charakteryzują się wysokim poziomem ryzyka, ale jednocześnie mają wysoki potencjał rozwoju. Przedsiębiorcy, którzy złożyli wniosek w ramach EIC Accelerator, mogli znaleźć się w sytuacji, w której ich aplikacja jest pozytywnie oceniana, ale brakuje środków na podpisanie umowy. Wówczas Komisja Europejska przyznaje tzw. pieczęć doskonałości na złożony projekt badawczo-rozwojowy. 

Przyjęcie takiego rozwiązania powoduje, że wniosek wcale nie musi trafić do kosza. Dochodzi bowiem do bardzo niecodziennej sytuacji – wniosek, który nie uzyskał wsparcia w ramach jednego programu unijnego, można ponownie przedstawić do rozpatrzenia w ramach innego programu. Przyjęcie takiego rozwiązania znalazło umocowanie prawne w przepisach unijnych. Zgodnie bowiem z art. 73 ust.4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 roku w przypadku operacji, które otrzymały „pieczęć doskonałości”, lub operacji wybranych w ramach programu dofinansowanego z programu „Horyzont Europa” instytucja zarządzająca może podjąć decyzję o przyznaniu bezpośredniego wsparcia z EFRR lub EFS+ pod warunkiem, że takie operacje spełniają wymogi danego programu i przyczynią się do osiągnięcia jego celów. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju dodało jeszcze jeden warunek. Nabór wniosków dotyczy wyłącznie projektów, które otrzymały certyfikat Seal of Excellence nie później niż 18 miesięcy przed dniem złożenia wniosku do NCBR. 

Jakie są założenia konkursu Seal of Excellence?

Wsparciem mogą zostać objęte prace badawczo-rozwojowe, czyli badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe albo tylko eksperymentalne prace rozwojowe, w zakresie od 5. do 8. poziomu gotowości technologicznej (TRL). Należy jednak pamiętać, że wniosek o dofinansowanie musi obejmować te same zadania i przewidywać ten sam cel, co projekt oceniony przez Komisję Europejską bądź jego część dotycząca przeprowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Kategorie, maksymalne kwoty i metody obliczania kosztów kwalifikowalnych projektu są analogiczne jak w instrumencie EIC Accelerator programu „Horyzont Europa”. 

Beneficjent może aplikować maksymalnie o kwotę 2,5 mln euro dofinansowania przy maksymalnej intensywności pomocy na poziomie 70% wartości kosztów kwalifikowalnych. Warto zapamiętać również kilka dat. Przedsiębiorcy mogą złożyć wniosek w terminie od 29 listopada 2024 roku do 28 lutego 2025 roku (do 16.00). Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oceni wszystkie złożone wnioski w ciągu 70 dni, licząc od dnia zakończenia naboru. Kolejne 10 dni instytucja organizująca konkurs pozostawia sobie na zatwierdzenie list rankingowych. Zrealizowanie pełnego zakresu rzeczowego i finansowego projektu wraz ze złożeniem wniosku o płatność końcową powinno nastąpić najpóźniej do 31 grudnia 2029 roku.

Na co warto zwrócić uwagę, czyli jakie są kryteria wyboru projektów?

Aby dobrze przygotować się do konkursu, należy zapoznać się z kryteriami wyboru projektów. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju na etapie oceny wniosków sprawdzi, czy:

1. beneficjent spełnia warunki wnioskodawcy – jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ma certyfikat Seal of Excellence otrzymany w ramach instrumentu EIC Accelerator;
2. projekt jest kwalifikowalny – tzn. certyfikat Seal of Excellence został wystawiony nie później niż 18 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie w naborze w ramach FENG;
3. projekt wpisuje się w jedną z Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (KIS);
4. wskaźniki dobrane przez beneficjenta są spójne, mierzalne, prawidłowo określone, obiektywnie weryfikowalne oraz realne do osiągnięcia (zakres prac i wydatków powinien zostać odzwierciedlony we wskaźnikach produktu i rezultatu);
5. budżet projektu został właściwie skonstruowany – wydatki przyporządkowano do odpowiednich kategorii, a wnioskodawca przedstawił adekwatne źródła finansowania realizacji projektu;
6. projekt jest zgodny z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej wynikającymi z rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 651/2014;
7. projekt jest zgodny z zasadami horyzontalnymi: zasadą równości szans i niedyskryminacji, zasadą równości kobiet i mężczyzn oraz zasadą zrównoważonego rozwoju. 

Beneficjent nie można zapomnieć o przestrzeganiu Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 26 października 2012 roku oraz Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia 2006 roku w zakresie odnoszącym się do sposobu realizacji i zakresu projektu.

Jak przebiega proces oceny wniosku? 

Warto poświęcić kilka słów ocenie wniosków, gdyż przebiega ona w nieco inny sposób niż w większości konkursów. Wniosek składany jest elektronicznie poprzez generator Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Jednoetapowa ocena dokonywana jest przez ekspertów, którzy wchodzą w skład Komisji Oceny Projektów. Przede wszystkim sprawdzane jest, czy wniosek spełnia omówione wcześniej kryteria wyboru projektów. Istnieje możliwość, że wnioskodawca zostanie wezwany do uzupełnienia lub poprawy wniosku. Na dokonanie poprawek i ponowne złożenie wniosku jest 14 dni kalendarzowych. Po tym czasie (bez względu na to, czy dokonano poprawek, czy nie) NCBR za pośrednictwem poczty elektronicznej informuje o wyznaczonym terminie panelu – czyli spotkania w formie telekonferencji. Wnioskodawca o panelu powinien dowiedzieć się co najmniej 5 dni przed planowanym posiedzeniem. Kto bierze udział w takim panelu? Ze strony NCBR będą to na pewno co najmniej 3 eksperci oraz przewodniczący. Wnioskodawcę może natomiast reprezentować maksymalnie 4 przedstawicieli, którzy powinni mieć wiedzę o projekcie, a co najmniej 1 z nich powinien być upoważniony do reprezentowania wnioskodawcy. Przebieg panelu jest rejestrowany. Gdyby wnioskodawca z różnych przyczyn nie wziął w nim udziału, eksperci dokonają oceny na podstawie złożonych wcześniej dokumentów. Ocena projektu dokonywana jest na podstawie:

• ostatecznej wersji wniosku,
• wyjaśnień złożonych przez przedstawicieli wnioskodawcy w trakcie panelu. 

Na zakończenie procesu oceny wnioskodawca może otrzymać informację, że: 

1. projekt wybrano do dofinansowania, lub 
2. wniosku nie wybrano do dofinansowania, gdyż nie spełnia któregokolwiek z kryteriów lub wyczerpała się alokacja.

W przypadku oceny negatywnej wnioskodawca może złożyć protest zgodnie z procedurą określoną w regulaminie. Jeżeli wskazana ścieżka nie przyniesie efektu, pozostaje skarga do sądu administracyjnego. 

Jakie koszty można uznać za kwalifikowane? 

Wnioskodawca musi mieć świadomość, że wszystkie koszty wykazane w ramach Seal of Excellence finansowane z FENG muszą być zgodne z kosztami określonymi jako kwalifikowalne w przepisach instrumentu EIC Accelerator programu „Horyzont Europa”. Co zatem można sfinansować? We wniosku o dofinansowanie przedsiębiorca na pewno może założyć wydatki na:

1. personel projektu – wynagrodzenia osób zaangażowanych w realizację projektu;
2. usługi zewnętrzne – podwykonawstwo, czyli koszty badań, eksperymentowania, testowania, a także doradztwa;
3. wsparcie uczestników projektu – koszty delegacji związane z realizacją projektu, w tym koszty podróży, zakwaterowania i utrzymania podczas delegacji;
4. odpisy amortyzacyjne sprzętu oraz budynku przez okres realizacji projektu (w zakresie, w którym dotyczą projektu);
5. zakup sprzętu oraz infrastruktury, w tym instalacji wykorzystywanych przy realizacji projektu;
6. koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych nabytych od osób trzecich na warunkach rynkowych;
7. koszty zakupu materiałów, środków eksploatacyjnych i podobnych produktów, ponoszone bezpośrednio w związku z realizacją projektu;
8. inne wydatki – do których możemy zaliczyć doposażenie pomieszczeń, eksploatację aparatury czy zakup sprzętu, który nie jest środkiem trwałym. 

Obok wspomnianych wyżej kosztów bezpośrednich należy wspomnieć, że w ramach projektu możliwe jest również sfinansowanie jego kosztów pośrednich. Zazwyczaj są one niezbędne do realizacji projektu, ale nie można ich bezpośrednio przypisać do jego głównego celu. Mowa tutaj o wynagrodzeniu kadry zarządzającej oraz kosztach administracyjnych związanych z obsługą projektu. 

Celem działania jest finansowanie projektów badawczo-rozwojowych, którym przyznano certyfikat Seal of Excellence w ramach instrumentu EIC Accelerator Programu „Horyzont Europa”. Instrument skierowany jest wyłącznie do przedsiębiorstw, których projekty zostały pozytywnie ocenione przez Komisję Europejską i otrzymały certyfikat Seal of Excellence, jednak z powodu braku środków nie otrzymały dofinansowania w ramach Programu „Horyzont Europa”. Wnioskodawca jest zobowiązany do wniesienia wkładu własnego w zadeklarowanej wysokości, na pokrycie części kosztów kwalifikowalnych w projekcie. Należy jednak pamiętać, że może on zostać wniesiony wyłącznie w formie pieniężnej i nie może pochodzić ze środków publicznych. Nabór wniosków prowadzi Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w terminie od 29 listopada 2024 roku do 28 lutego 2025 roku.