Przedsiębiorca musi przyjąć mandat skarbowy w sytuacji, gdy popełniony przez niego czyn odznacza się znaczną szkodliwością społeczną i został popełniony umyślnie. Wynika z tego, że w niektórych sytuacjach może odmówić przyjęcia mandatu skarbowego.
Mandat skarbowy a znikoma społeczna szkodliwość czynu
Przewinienia popełnione przez podatników są stopniowane pod kątem społecznej szkodliwości czynu. Jeśli więc okaże się, że jest ona znikoma, wówczas dane przewinienie nie będzie stanowiło wykroczenia skarbowego.
Jednak ustawa nie precyzuje, co należy rozumieć poprzez znikomą społeczną szkodliwość czynu. Natomiast przy określaniu stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego należy wziąć pod uwagę:
rodzaj i charakter zagrożonego lub naruszonego dobra,
wagę naruszonego obowiązku finansowego,
wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej,
sposób i okoliczności popełnionego czynu.
Mając na uwadze powyższe kryteria, można stwierdzić, że wysoką szkodliwość społeczną będzie mieć notoryczne składanie deklaracji po terminie i nieopłacanie zobowiązań podatkowych, natomiast kilkudniowe opóźnienie w złożeniu deklaracji będzie miało niską szkodliwość społeczną.
Jednak wskazane jest, by złożyć do organu podatkowego wniosek z prośbą o uzasadnienie, w którym oceni on stopień szkodliwości danego czynu.
Ważne! W związku z powyższym, jeśli przedsiębiorca narusza obowiązki nałożone ustawami podatkowymi, dla których kodeks karny skarbowy przewidział sankcje, nie popełnia wykroczenia skarbowego, jeśli naruszenie to ma niską szkodliwość społeczną lub zostało popełnione nieumyślnie. |
Mandat skarbowy a nieumyślne wykroczenie
Nieumyślność popełnienia czynu zabronionego stwierdza się poprzez odwołanie się do wiedzy sprawcy, a nie jego zamiarów, jednak na gruncie karnego prawa skarbowego nieumyślność odnosi się do niejasności przepisów podatkowych. Jeśli więc interpretacje wydane przez organy podatkowe nie są jednoznaczne, przedsiębiorca może odwołać się do niejasności przepisów.
Ważne! Błąd, który wynika z niejednoznaczności przepisów podatkowych lub ich interpretacji, nie stanowi podstawy do ukarania przedsiębiorcy mandatem skarbowym. |
Należy jednak mieć na względzie, że jeśli przedsiębiorca odmawia przyjęcia mandatu skarbowego, powołując się na niejasność przepisów podatkowych, prawdopodobnie będzie musiał udowodnić przed sądem, że wykroczenie zostało popełnione nieumyślnie.
Jakie są skutki odmowy przyjęcia mandatu skarbowego?
Przed nałożeniem mandatu skarbowego przedstawiciel organu skarbowego musi określić czyn zarzucany podatnikowi oraz poinformować go o możliwości odmowy przyjęcia, a także o skutkach związanych z nieprzyjęciem mandatu. W sytuacji, gdy podatnik odmówi przyjęcia mandatu skarbowego, jego sprawa zostanie skierowana do sądu i zostanie wszczęte przeciwko niemu dochodzenie. Ponadto do sądu zostanie wniesiony akt oskarżenia, do którego zazwyczaj dołączany jest wniosek o ukaranie podatnika, który nie przyjął mandatu.
Ważne! Jeśli przedsiębiorca nie wyrazi zgody na przyjęcie mandatu skarbowego, musi mieć na względzie, że jego sprawa będzie rozstrzygana przez sąd. |
Przedsiębiorca, który odmówi przyjęcia mandatu skarbowego, powinien upewnić się, że posiada wystarczające dowody potwierdzające znikomą szkodliwość społeczną danego czynu lub nieumyślne popełnienie wykroczenia. Jeśli sprawa w sądzie zostanie rozstrzygnięta na niekorzyść podatnika, będzie musiał pokryć koszty postępowania sądowego.
Kiedy wskazane jest przyjęcie mandatu skarbowego?
Podatnik, który zdecyduje się na przyjęcie mandatu skarbowego, w terminie 7 dni od dnia jego przyjęcia może złożyć do sądu wniosek o niezwłoczne uchylenie mandatu skarbowego. Jeśli sąd orzeknie znikomą szkodliwość społeczną czynu lub stwierdzi, że czyn został popełniony nieumyślnie, uchyli nałożony mandat. Potwierdzeniem tego jest poniższy przepis kodeksu karnego skarbowego:
Art. 140 § 2 Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona kara grzywny. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył karę grzywny w drodze mandatu karnego, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony interwenient. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego. |
Co więcej, w takim przypadku podatnik nie poniesie kosztów związanych z postępowaniem sądowym oraz nie będzie zobowiązany do zapłaty kary.
Dobrowolne poddanie się karze po odmowie przyjęcia mandatu skarbowego
Może zdarzyć się tak, że przedsiębiorca odmówi przyjęcia mandatu skarbowego, jednak po przeanalizowaniu swoich argumentów uzna, że nie dysponuje wystarczającymi dowodami, by poprzeć swoje racje.
W takiej sytuacji do momentu wniesienia przez organ skarbowy aktu oskarżenia przeciwko przedsiębiorcy może on wystąpić z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
Postępowanie takie odbywa się dwuetapowo. W pierwszej kolejności podatnik składa do sądu za pośrednictwem organu finansowego wniosek o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, po czym, jeśli spełnione są odpowiednie przesłanki, sąd wydaje pozwolenie na dobrowolne poddanie się karze.
Przesłanki, które muszą zostać spełnione, zostały określone w art. 17 § 1 kodeksu karnego skarbowego:
Art. 17 § 1 Sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a jednocześnie: 1) uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności; |
