Prawidłowo ustalona wartość początkowa środka trwałego jest kluczowa dla wysokości odpisów amortyzacyjnych, które wpływają na koszty uzyskania przychodu w firmie. Przedsiębiorcy często mają jednak wątpliwości, jak ją skalkulować, zwłaszcza gdy zakup aktywów jest finansowany kredytem. Wyjaśniamy, które koszty kredytu należy wliczyć do wartości początkowej, a które rozliczać na bieżąco.
Wartość początkowa środka trwałego
Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych jednoznacznie wskazują, że w przypadku odpłatnego nabycia środka trwałego jego wartość początkową stanowi cena nabycia. Definicję tę zawierają odpowiednio art. 22g ust. 3 ustawy o PIT oraz art. 16g ust. 3 ustawy o CIT. Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. Należy przy tym pamiętać, że na mocy:
- art. 22g ust. 5 ustawy o PIT/art. 16g ust. 5 ustawy o CIT – cenę nabycia koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego;
- art. 22g ust. 6 ustawy o PIT/art. 16g ust. 6 ustawy o CIT – wartość początkową składników majątku nabytych, wymagających montażu, powiększa się o wydatki poniesione na ich montaż.
Jak ustalić wartość początkową środka trwałego sfinansowanego kredytem?
Zasadniczo ustalenie wartości początkowej środka trwałego, którego zakup został sfinansowany kredytem bankowym, nie różni się od ustalenia wartości początkowej środka trwałego nabytego z własnych środków przedsiębiorcy. W obu przypadkach decydujące znaczenie ma to, jakie wydatki zostały poniesione do dnia przekazania środka trwałego do używania, ponieważ to one kształtują jego ostateczną wartość początkową.
Jednak w przypadku zakupu finansowanego kredytem należy pamiętać o prawidłowym rozróżnieniu kosztów bankowych zwiększających wartość początkową środka trwałego i o tych, które zaliczane są bezpośrednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Jak wskazano w definicji ceny nabycia zawartej w ustawach o podatkach dochodowych, w celu ustalenia ceny nabycia kwotę należną zbywcy powiększa się o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji. W definicji tej wymieniono przykładowe koszty i opłaty związane z zakupem składnika majątku zwiększające wartość początkową środka trwałego, gdy zostaną naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, zatem nie jest to katalog zamknięty. Niemniej, w przepisie tym bezpośrednio wskazano na odsetki i prowizje. Zatem należy pamiętać, że odsetki i prowizje bankowe związane z zaciągnięciem kredytu na zakup środka trwałego, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, zwiększają wartość początkową tego środka trwałego.
W przypadku zakupu sfinansowanego kredytem, poza prowizją za uruchomienie kredytu i odsetkami, bank na podstawie zawartej umowy może naliczyć jeszcze inne opłaty związane z tym kredytem, takie jak np. opłaty przygotowawcze naliczane przez bank w momencie zawarcia umowy kredytowej, koszty ubezpieczenia spłaty kredytu lub inne opłaty zabezpieczające finansowanie zakupu. Tego typu opłaty naliczone przed przyjęciem środka trwałego do użytkowania również należy uwzględnić przy ustalaniu wartości początkowej środka trwałego.
Inaczej trzeba traktować koszty naliczone po dniu przekazania środka trwałego do użytkowania, np. odsetki od kredytu naliczane po tym dniu. Takie wydatki oczywiście nie zwiększają już wartości początkowej środka trwałego, lecz są ujmowane w ciężar kosztów uzyskania przychodów na bieżąco.
Przykład 1.
Pan Radosław prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług fotograficznych zakupił wysokiej klasy ploter drukujący do wydruków wielkoformatowych o wartości 45 000 zł netto (podatek VAT został odliczony). Zakup został w całości sfinansowany kredytem inwestycyjnym udzielonym przez bank. W związku z udzieleniem kredytu bank naliczył opłatę przygotowawczą w wysokości 600 zł, prowizję za uruchomienie kredytu w kwocie 900 zł oraz koszt ubezpieczenia spłaty kredytu w wysokości 500 zł. Wszystkie opłaty zostały naliczone przed przyjęciem do użytkowania środka trwałego. Do dnia przyjęcia do użytkowania nie zostały naliczone żadne odsetki. Czy opłata przygotowawcza, prowizja bankowa i koszt ubezpieczenia spłaty kredytu zwiększają wartość początkową zakupionego plotera drukującego? Co z późniejszymi odsetkami?
Tak. Wszystkie koszty związane z uzyskaniem finansowania, które zostały naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, stanowią element ceny nabycia środka trwałego i tym samym zwiększają jego wartość początkową. Oznacza to, że opłata przygotowawcza, prowizja oraz ubezpieczenie spłaty kredytu powinny zostać uwzględnione w wartości początkowej środka trwałego i zostają rozliczone w ramach odpisów amortyzacyjnych. Natomiast odsetki od kredytu naliczone po dniu oddania środka trwałego do użytkowania nie zwiększają wartości początkowej, lecz podlegają ujęciu w kosztach na bieżąco.
Kilka środków trwałych sfinansowanych jednym kredytem
W sytuacji, gdy kredyt bankowy został zaciągnięty na zakup kilku środków trwałych, koszty związane z jego uzyskaniem – takie jak prowizja bankowa, koszty ubezpieczenia kredytu czy odsetki naliczone do dnia oddania środków trwałych do używania – nie mogą zostać zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Jako koszty naliczone przed dniem przyjęcia środków trwałych do użytkowania zwiększają wartość początkową środków trwałych. Nie można też pełnej ich kwoty wliczyć wyłącznie do wartości początkowej jednego środka trwałego. Zgodnie z zasadami wynikającymi z ustaw o podatkach dochodowych wydatki te należy rozliczyć proporcjonalnie, przypisując je do poszczególnych środków trwałych finansowanych danym kredytem. W konsekwencji prowizje bankowe, koszty ubezpieczenia kredytu czy odsetki naliczone do dnia przyjęcia środków trwałych do używania trzeba doliczyć do wartości początkowej każdego z nich – w części przypadającej na ten konkretny zakup.
Przykład 2.
Pani Agnieszka prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług poligraficznych zaciągnęła kredyt inwestycyjny w wysokości 80 000 zł na zakup dwóch środków trwałych: przemysłowej drukarki cyfrowej oraz urządzenia do laminowania wydruków. Na drukarkę przeznaczyła 50 000 zł (62,5% kredytu), a na laminator 30 000 zł (37,5% kredytu). W związku z udzieleniem kredytu bank naliczył prowizję w wysokości 1200 zł oraz opłatę za ubezpieczenie spłaty kredytu w kwocie 800 zł. Obie opłaty zostały naliczone przed dniem przekazania urządzeń do używania. Jak należy rozliczyć koszty prowizji i ubezpieczenia kredytu, w przypadku gdy kredyt został przeznaczony na zakup dwóch środków trwałych? Koszty prowizji i ubezpieczenia kredytu trzeba rozdzielić proporcjonalnie do udziału kredytu wykorzystanego na zakup poszczególnych środków trwałych i w takiej części doliczyć je do ich wartości początkowych. Oznacza to, że:
- do wartości początkowej drukarki cyfrowej zostanie doliczona kwota 1250 zł (62,5% z 2000 zł łącznych kosztów kredytu),
- do wartości początkowej laminatora zostanie doliczona kwota 750 zł (37,5% z 2000 zł).
W rezultacie wartość początkowa drukarki i laminatora będzie obejmowała nie tylko cenę zakupu netto, ale również odpowiednią część kosztów finansowania, ponieważ zostały one poniesione przed dniem oddania urządzeń do używania.
Sposób finansowania zakupu środka trwałego – czy to kredytem, czy środkami własnymi – nie ma wpływu na zasady ustalania jego wartości początkowej. Decydujący jest moment poniesienia wydatków oraz ich związek z nabyciem środka trwałego. Koszty kredytu naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania zwiększają jego wartość początkową, natomiast wydatki poniesione po tym dniu stanowią bieżące koszty uzyskania przychodów. W przypadku finansowania kilku środków trwałych jednym kredytem łączny koszt uzyskania finansowania należy podzielić proporcjonalnie i przypisać do wartości początkowych poszczególnych składników majątku, zgodnie z udziałem kredytu przeznaczonego na ich zakup.
Polecamy:
