W ramach działalności gospodarczej zakupiłem używany samochód w procedurze VAT-marża od innego przedsiębiorcy. Obecnie chciałbym wycofać samochód z działalności oraz przekazać w darowiźnie mojej córce. Czy przekazana darowizna towaru powoduje, że muszę zapłacić podatek VAT?
Jan, Łomża
Zakup towarów w ramach procedury VAT-marża wyklucza prawo do odliczenia podatku naliczonego. To oznacza, że wycofanie z działalności i darowizna takiego przedmiotu nie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku VAT.
Zakup towarów w ramach procedury VAT-marża
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują zatem stosowanie szczególnej procedury opodatkowania dostawy m.in. towarów używanych, polegającej na opodatkowaniu marży. Jest to szczególna forma opodatkowania, w której podstawą opodatkowania jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. Taka procedura opodatkowania może być stosowana w przypadku dostawy towarów używanych nabytych wcześniej przez podatnika w ramach prowadzonej działalności w celu odsprzedaży.
Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT – w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odsprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.
Przez kwotę sprzedaży rozumie się całkowitą kwotę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę, z wyłączeniem kwot, o których mowa w art. 29a ust. 7 (art. 120 ust. 1 pkt 5 ustawy).
Natomiast przez kwotę nabycia rozumie się wszystkie składniki wynagrodzenia, o których mowa w pkt 5, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika (art. 120 ust. 1 pkt 6 ustawy).
Należy zaznaczyć, że opodatkowanie w systemie marży jest ograniczone do pewnej kategorii towarów używanych oraz istotne jest przy tym, od kogo towary używane zostały nabyte. Stosownie do art. 120 ust. 10 ustawy przepisy ust. 4 i ust. 5 dotyczą dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, które podatnik nabył od:
- osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15 lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;
- podatników, o których mowa w art. 15, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;
- podatników, jeśli dostawa tych towarów była opodatkowana zgodnie z ust. 4 i 5;
- podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;
- podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w ust. 4 i 5, a nabywca ma dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.
Na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego szczególnych procedur w zakresie dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków (rozdział 4 ww. ustawy) ustawodawca zdefiniował pojęcie „towarów używanych”. Zgodnie z art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112).
Definicja „towarów używanych” wykorzystywana przy procedurze opodatkowania marży obejmuje towary używane w powszechnym tych słów znaczeniu. Zatem o tym, czy dany towar jest towarem używanym, stanowi jego stan, faktyczne korzystanie z niego, powodujące mniejsze lub większe zużycie. Pojęcie „towary używane” oznacza wszystkie towary, które nie są fabrycznie nowe.
Wycofanie i darowizna towaru firmowego a podatek VAT
Na gruncie podatku VAT opodatkowaniu mogą podlegać również czynności mające charakter nieodpłatny. Otóż zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
- wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Zatem co do zasady opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, jedynie wówczas, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
Darowizna towaru zakupionego w ramach procedury VAT-marża nie wiąże się z opodatkowaniem
Jak wynika z powyższego, jednym z warunków opodatkowania VAT darowizny czy wycofania towarów jest to, aby w momencie ich nabycia podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.
W tym zakresie wskażmy, że zgodnie z art. 120 ust. 19 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, jeżeli podlegały opodatkowaniu zgodnie z procedurą VAT-marża. Oznacza to, że podmiot nabywający towary w ramach tej procedury jest pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Konsekwencją powyższego jest brak konieczności odprowadzenia podatku należnego VAT w przypadku wycofania i darowizny tak nabytego towaru. Potwierdza to treść interpretacji Dyrektora KIS z 7 lutego 2024 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.639.2023.5.PRM): „Nabył Pan przedmiotowy samochód na fakturę VAT-marża, wobec czego nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Ponadto, jak zostało przez Pana wskazane, podatek VAT naliczony nie był również odliczany od nabytych opon, które zostały przez Pana zakupione i wykorzystywane w związku z użytkowaniem auta w prowadzonej działalności gospodarczej. Tym samym, nieodpłatne wycofanie samochodu osobowego przez Pana do majątku prywatnego nie będzie wówczas spełniało definicji odpłatnej dostawy towarów, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy”.
Reasumując powyższe, należy wskazać, że we wszystkich tych przypadkach, gdzie nie pojawia się podatek naliczony przy zakupie towaru, nie występuje też podatek należny w przypadku czynności nieodpłatnej. Reguła ta dotyczy również towarów nabytych na podstawie mechanizmu VAT-marża.
