Osoby ubezpieczone mają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na zasadach określonych w powszechnie obowiązujących przepisach. Udzielanie wspomnianych świadczeń może się odbywać także w formie lecznictwa uzdrowiskowego. Z leczenia uzdrowiskowego może skorzystać również osoba zatrudniona. Poznaj prawa pracownika na czas leczenia uzdrowiskowego.
Lecznictwo uzdrowiskowe oraz podstawa udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego
Na wstępie warto wyjaśnić, czym charakteryzuje się lecznictwo uzdrowiskowe – wyjaśnienie tego pojęcia znajdziemy w przepisach Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych.
Zgodnie z ustawową definicją lecznictwo uzdrowiskowe oznacza zorganizowaną działalność polegającą na udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, prowadzoną w uzdrowisku przez zakłady lecznictwa uzdrowiskowego albo poza uzdrowiskiem w szpitalach i sanatoriach znajdujących się w urządzonych podziemnych wyrobiskach górniczych przy wykorzystaniu warunków naturalnych, takich jak:
właściwości naturalnych surowców leczniczych;
właściwości lecznicze klimatu, w tym talasoterapia i subterraneoterapia, oraz właściwości lecznicze mikroklimatu, a także
towarzyszące zabiegi z zakresu fizjoterapii.
Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są:
szpitale uzdrowiskowe,
sanatoria uzdrowiskowe,
szpitale uzdrowiskowe dla dzieci i sanatoria uzdrowiskowe dla dzieci,
przychodnie uzdrowiskowe,
zakłady przyrodolecznicze,
szpitale i sanatoria w urządzonych podziemnych wyrobiskach górniczych.
Jak stanowi art. 14 cytowanej ustawy, świadczenia zdrowotne w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego są udzielane na podstawie wystawionych przez lekarza:
skierowania na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową, albo
zaświadczenia o braku przeciwwskazań do korzystania z danego rodzaju świadczeń zdrowotnych w danym uzdrowisku.
Leczenie uzdrowiskowe w ramach NFZ
Świadczeniobiorcy w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zwanej dalej ustawą zdrowotną, korzystają z lecznictwa uzdrowiskowego na zasadach określonych właśnie w ustawie zdrowotnej.
Leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitacja uzdrowiskowa przysługuje świadczeniobiorcy na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (art. 33 ust. ustawy zdrowotnej).
Powyższe skierowanie wymaga potwierdzenia przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), przy czym do potwierdzenia oraz odmowy potwierdzania skierowania nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.
Świadczeniobiorca, czyli np. pracownik, ponosi koszty przejazdu na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową i powrotu oraz częściową odpłatność za wyżywienie i zakwaterowanie w sanatorium uzdrowiskowym. Podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych pokrywa do wysokości określonej w umowie NFZ z sanatorium uzdrowiskowym różnicę kosztów wyżywienia i zakwaterowania ubezpieczonego.
Leczenie uzdrowiskowe w ramach NFZ stanowi kontynuację leczenia szpitalnego lub ambulatoryjnego. Na takie leczenie można skierować wyłącznie osoby wystarczająco sprawne, które mogą przyjechać samodzielnie do uzdrowiska, i korzystać z zabiegów leczniczych. Długość leczenia uzdrowiskowego może trwać od 21 do 28 dni — w zależności od rodzaju realizowanych świadczeń. Pozostaje w tym przypadku kwestia ewentualnego zwolnienia lekarskiego na czas pobytu pracownika w sanatorium.
Przykład 1.
Pracownik ubiegał się o sanatorium w ramach świadczeń finansowanych przez NFZ. Wniosek został rozpatrzony pozytywnie i otrzymał on skierowanie do sanatorium uzdrowiskowego na okres 21 dni. Czy pracownik otrzyma zwolnienie lekarskie w związku z pobytem na leczeniu uzdrowiskowym?
Oznacza to, że pracownik zamierzający skorzystać z pobytu w sanatorium w ramach lecznictwa uzdrowiskowego z NFZ powinien uzyskać od pracodawcy zgodę na urlop wypoczynkowy lub urlop bezpłatny, przy czym pracodawca nie ma obowiązku udzielenia takiego urlopu.
Jeżeli pracodawca udzieli pracownikowi urlopu wypoczynkowego w powyższych okolicznościach, pracownikowi przysługuje:
wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie przepisów Kodeksu pracy (kp),
ochrona przed zwolnieniem z pracy na podstawie art. 41 kp.
Rehabilitacja lecznicza pracownika w ramach prewencji rentowej ZUS
Pracownik może ponadto skorzystać ze świadczeń leczniczych w ramach prewencji rentowej, która stanowi jedno z zadań ZUS-u wynikających z przepisów Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych („ustawa systemowa”).
Zgodnie z art. 69 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej do zakresu działania ZUS-u należy prowadzenie prewencji rentowej obejmującej rehabilitację leczniczą:
ubezpieczonych zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy;
osób uprawnionych do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, a także
osób pobierających rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy.
W ramach prewencji rentowej ZUS kieruje wskazanych wyżej ubezpieczonych i osoby do ośrodków rehabilitacyjnych.
Oznacza to zatem, że rehabilitacja lecznicza w ramach prewencji rentowej ZUS przysługuje osobom spełniającym warunki określone w art. 69 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej, które:
są pracownikami,
mają prawo do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego,
pobierają rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy.
Postępowanie w zakresie kierowania na rehabilitację leczniczą określono w przepisach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne („rozporządzenie”).
Wspomniany wniosek osoba uprawniona składa w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. O wyniku rozpatrzenia wniosku właściwa jednostka organizacyjna ZUS zawiadamia na piśmie osobę uprawnioną.
Lekarz orzecznik ZUS może zażądać od lekarza, który sporządził wniosek o rehabilitację leczniczą:
udostępnienia dokumentacji medycznej osoby uprawnionej, której wniosek dotyczy, lub
udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie.
Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, w terminie i na zasadach określonych w Ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej stanowi podstawę do skierowania przez ZUS na rehabilitację leczniczą.
Właściwa terenowo jednostka organizacyjna ZUS przesyła osobie uprawnionej zawiadomienie o skierowaniu przez ZUS na rehabilitację leczniczą.
Stosownie do brzmienia § 7 ust. 1 rozporządzenia, rehabilitacja lecznicza w ośrodku rehabilitacyjnym powinna trwać 24 dni. Jednak czas trwania rehabilitacji może być przedłużony lub skrócony przez ordynatora ośrodka rehabilitacyjnego po uprzednim uzyskaniu zgody ZUS-u w przypadku:
pozytywnego rokowania co do odzyskania zdolności do pracy osoby uprawnionej w przedłużonym czasie trwania rehabilitacji,
wcześniejszego przywrócenia osobie uprawnionej zdolności do pracy,
zaistnienia innych przyczyn leżących po stronie osoby uprawnionej.
Reasumując, pracownik skierowany do ośrodka rehabilitacyjnego w ramach prewencji rentowej ZUS:
ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru,
jest usprawiedliwiony w okresie nieobecności w zakładzie pracy,
jest chroniony przed rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 41 kp.
Prawa pracownika na czas leczenia uzdrowiskowego – podsumowanie
Pracownik może korzystać z leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, czyli w ramach NFZ. Może ponadto skorzystać ze świadczeń leczniczych w ramach prewencji rentowej, która jest realizowana przez ZUS. Uprawnienia pracownika zależą od tego, na jakie świadczenia zdrowotne się zdecyduje. W przypadku pobytu w sanatorium przyznanego w ramach NFZ brakuje podstaw do wystawiania świadczeniobiorcy zwolnienia lekarskiego na czas tego pobytu, jeśli nie została u niego stwierdzona niezdolność do pracy spowodowana chorobą. Inaczej jest natomiast w odniesieniu do skierowania w trybie prewencji rentowej.
